Groot Beer
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
|
||||
|---|---|---|---|---|
 |
||||
| Latynse naam | Ursa major | |||
| Genitief | Ursae Majoris | |||
| Afkorting | UMa | |||
| Grootte | vierkante grade |
|||
| Regte klimming | ||||
| Deklinasie | ||||
| Sigbaarheid | ||||
| Meridiaan | , 22h00 | |||
| Helderste ster - skynbare ligkrag |
ε UMa (Alioth) |
|||
| Sterre met 'n skynbare ligkrag ≤ tot by 3 |
-- | |||
| Sterre met 'n skynbare ligkrag ≤ tot by 5.5 |
-- | |||
| Aangrensende sterrebeelde |
*Draco
|
|||
Die Groot Beer (Latyn: Ursa Maior) is 'n sterrebeeld wat wat deur die hele jaar in die Noordelike Halfrond sigbaar is. Die naam beteken Groot Beer in Latyn en dit word geassosieer met die legende van Callisto.
Inhoud |
[wysig] Merkbare Eienskappe
Die sewe helderste sterre, geleë in die Beer se agterkwart en stert, vorm die bekende Groot Wa asterism. In Brittanje staan die asterisme bekend as die ploeg (Engels: the Plough). Behalwe vir Dubhe en Alkaid het die sterre van die Groot Wa almal proper motions gerig op 'n gemene punt in Boogskutter. 'n Paar ander sulke sterre is geïdentifiseer, en saam word hulle die Ursa Major Begende Groep genoem word.
Bo en behalwe die Groot Wa kom 'n ander asterisme uit die Arabiese kultuur – the "spronge van die gasel", 'n reeks van drie pare sterre:
- ν and ξ Ursae Majoris, Alula Borealis en Australis, die "eerste sprong";
- λ en μ Ursae Majoris, Tania Borealis and Australis, die "tweede sprong";
- ι en κ Ursae Majoris, Talitha Borealis en Australis, die "derde sprong".
Die sterre is aan die suidwes grens van die sterrebeeld, die beer se tone.
W Ursae Majoris is die prototipe van 'n klas contact binary variable stars, en wissel in grootte van 7,75m en 8,48m.
47 Ursae Majoris het 'n planetêre stelsel met twee besvestigde planete, 2,54 keer en 0,76 keer die massa van Jupiter.
[wysig] Diep-hemel voorwerpe
Verskeie helder sterrestelsels word in Ursa Major aangetref, insluitend die paar M81 (een van die helderste sterrestelsels in die hemelruim) en M82 bo die beer se kop, en M101, 'n spiraal noordwes van η Ursae Majoris. Ander sterrestelsels in Ursa Major sluit in M108 en M109, bedie spiraalsterrestelsels. Die sterrrebeeld sluit omtrent 50 sterrestelsels wat met 'n teleskoop deur amateur sterrekundiges waarneembaar is. Die helder planetêre newel M97, ook bekend as die "Uil Newel" na aanleiding van die newel se voorkoms in fot's, word aangetref aan die onderkant van die bak van die Groot Wa.
Die Hubblediepveld is noordwes van δ Uma geleë.
[wysig] Geskiedenis
Ursa Major was een van die 48 sterrebeelde wat deur Ptolomeus gelys is. Dit is een van die bekendste sterrestelsels en is genoem deur digters soos Homerus, Spenser, Shakespeare, Tennyson en Bertrand Cantat. Die Finse epiese verhaal, die Kalevala noem dit en Vincent Van Gogh het dit ingesluit in sy Sterrenag oor die Rhône.
[wysig] Mitologie
Die Ursa Major sterrestelsel is deur baie verskillende beskawings as 'n beer waargeneem. As gevolg hiervan het dit saam met die nabygeleë Ursa Minor die basis van die mite van Callisto gevorm.
Van te vore het Griekse mitologie Ursa Major nie as 'n beer gesien nie en in stede die beeld se drie helderste sterre wat in die stert geleë is as appels wat aan 'n boom hang gesien. Ter selfde tyd is die sterre van Ursa Minor geassosieer met die van Hesperides. Die twee stergroepe, te same met Libra, Boötes en Draco, kon moontlik die mite van die appels van die Hesperides, een van Die Twaalf Arbeiders van Hercules, tot gevolg gehad het.
As een van die min sterregroepe wat in die Bybel genoem word (Job 9:9; 38:32 – Orion en die Pleiades ander) is Ursa Major ook deur die Hebreeuse mense as 'n beer gesien. Meeste Noord-Amerikaanse mense het dit ook as 'n beer gesien. Aangesien bere nie lang sterte het nie het hulle Alioth, Mizar, en Alkaid egter gesien as of drie welpies wat hulle ma volg of as drie jagters.
