Jan Evangelista Purkyně
El Vikipedio
Scienco > Medicino > Fiziologio > Jan Evangelista Purkyně < Ĉeĥio
Jan Evangelista PURKYNĚ (naskiĝis la 17-an de decembro 1787 en Libochovice, mortis la 28-an de julio, 1869 en Prago) estis ĉeĥa natursciencisto, kuracisto kaj fiziologo.
Lia familia nomo havis unue ortografion Purkinje, kiun transprenis ankaŭ PIV 1970, dum la nova PIV 2002 jam prezentas formon Purkinjo. Universitata profesoro en Vroclavo kaj Prago. Kunfondinto de eksperimenta fiziologio, kontribuis al formulado de teorio pri ĉeloj. Kelkaj malkovroj nomitaj laŭ li (ĉeloj de Purkinjo, filamentoj de Purkinjo, efiko de Purkinjo). Li fondis fiziologiajn institutojn en Vroclavo (1839) kaj Prago (1851). Purkyně ellaboris ĉeĥan natursciencan kaj medicinan terminarojn, kuneldonadis unuan sciencan gazeton en la ĉeĥa "Krok" (Paŝo), ekde 1862 "Časopis lékařů českých" (Gazeto de kuracistoj ĉeĥaj). Lian nomon portas la Purkinjo-universitato en Ústí nad Labem, fondiĝinta en 1991. Antaŭe, inter la jaroj 1960 kaj 1990 portis la saman nomon pro politikaj kialoj la Masaryk-universitato en Brno.
Lia filo Karel Purkyně apartenas al plej grandaj ĉeĥaj pentristoj.
Alia filo Emanuel Purkyně (1831-1882), estis eminenta botanikisto, kiu okupiĝis pri ampleksa anatomia dendrologia verko, instalis en Bohemio reton de ombrometriaj stacioj, eldonadis meteorologian monatgazeton. Kiel unua rimarkis du variojn de piceo (Picea excelsia Link, var. erythrocarpa Purk, kaj chlorocarp Purk.).
Ankaŭ la nepoj, filoj de Karel, estis gravaj sciencistoj.
[redaktu] Vidu ankaŭ:
 |
 |
 |
