ყირგიზეთი

ვიკიპედიიდან

ყირგიზეთი

(დეტალურად) (სრული ზომა)
დევიზი: (არ აქვს)
სახელმწიფო ენა	ყირგიზული, რუსული
დედაქალაქი	ბიშკეკი
პრეზიდენტი	იშენბაი კადირბეკოვი
პრემიერ-მინისტრი	ნიკოლაი ტანაევი
ფართობი  - ხმელეთი  - % წყალი	სიდიდით 85-ე 198,500 კვ.კმ 3,6%
მოსახლეობა - რაოდენობა - სიმჭიდროვე	სიდიდით 112-ე 4,753,000 24/km²
დამოუკიდებლობა  - თარიღი	სსრკ-დან 31 აგვისტო 1991
ვალუტა	სომი
დროის ზონა	დზკ +5 (ზდ +6)
სახელმწიფო ჰიმნი	ყირგიზეთის ჰიმნი
ინტერნეტის დომენი	.kg
სატელეფონო კოდი	996

სექციების სია 1 სახელწოდება 2 გეოგრაფია 3 სახელმწიფო 4 ტერიტორიული მოწყობა 5 დემოგრაფია 6 ეკონომიკა 7 უახლესი ისტორია 8 კულტურა

[რედაქტირება] სახელწოდება

• ოფიციალური: ყირგიზეთის რესპუბლიკა.
• ეროვნული: Кыргызстан; Kyrgyz Respublikasy.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა ცენტრალურ აზიაში. მოსაზღვრე ქვეყნებია - ჩინეთი, ტაჯიკეთი, უზბეკეთი და ყაზახეთი. ფართობი - 198.500 კვ.კმ. ბუნება - ქვეყნის ტერიტორიის 90% ზღვის დონიდან 1500 მეტრზე მაღლა მდებარეობს. უდიდესი ტბა - ისიკ-კული. ქვეყნის უდიდესი მწვერვალია გამარჯვების პიკი - 7439 მ.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

• სახელმწიფო სისტემა - რესპუბლიკა.
• სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი. 2005 წლის 24 მარტიდან პრეზიდენტის მოვალეობის დროებითი შემსრულებელია იშენბაი კადირბეკოვი.
• საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი პარლამენტი (ჟოგორკუ კენეში - 70 წევრი, საკანონმდებლო ასამბლეა - 35 წევრი).

[რედაქტირება] ტერიტორიული მოწყობა

ყირგიზეთი ადმინისტრაციულად იყოფა 7 ოლქად (oblasty) და 2 ქალაქად (shaar), ესენია:

1. ქალაქი ბიშკეკი
2. ქალაქი ოში
3. ბატკენის ოლქი
4. ოშის ოლქი
5. ჩუის ოლქი (ცენტრი - ბიშკეკი)
6. ჯალალაბადის ოლქი
7. ნარინის ოლქი
8. ტალასის ოლქი
9. ისიკ-ყულის ოლქი (ცენტრი - კარაკოლი)

[რედაქტირება] დემოგრაფია

• მოსახლეობა - 4.892 ათასი (2003), მათ შორის 52% ყირგიზი, 18% რუსი, 13% უზბეკი, 2,5% უკრაინელი, 2,4% გერმანელი.
• სახელმწიფო ენები - ყირგიზული და რუსული.
• რელიგია - ისლამი.
• დედაქალაქი - ბიშკეკი (825 ათასი). დიდი ქალაქები - ოში (226), ჯალალ-აბადი (76).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

მიუხედავად დონორების, პირველ რიგში საერთაშორისო სავალუტო ფონდის, დიდი დახმარებისა, დამოუკიდებლობის შემდეგ ყირგიზეთი ეკონომიკურ სიძნელეებს განიცდის. მთავარი ბუნებრივი რესურსები - ჰიდროენერგია, ოქრო და მიწის იშვიათი ლითონების მნიშვნელოვანი მარაგები, ქვანახშირის, ნავთობის და ბუნებრივი აირის ექსპლუატაცია საკუთარი მოხმარებისათვის; ვერცხლისწყალი, ბისმუტი, ტყვია, თუთია. საექსპორტო პროდუქცია - კვების პროდუქტები, მანქანათმშენებლობის პროდუქცია, შალი, ლითონები. ეროვნული ვალუტა - სომი (KGS);

[რედაქტირება] უახლესი ისტორია

ქვეყნის ტერიტორია 1855 წლიდან რუსეთის იმპერიის შემადგენლობაში იყო. 1924 წელს შეიქმნა ყარა-ყირგიზეთის ავტონომიური ოლქი, 1926 წელს - ყირგიზეთის ასსრ. 1936 წელს - შეიქმნა ყირგიზეთის სსრ. დამოუკიდებლობა გამოაცხადა 1991 წელს. 2005 წლის მარტში, საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ განვითარებულმა დრამატულმა მოვლენებმა დაასრულა ასკარ აკაევის 15 წლიანი მმართველობა.

[რედაქტირება] კულტურა

• არქიტექტურა: მანასის მავზოლეუმი (XIV ს,), კოშკი «ბურანა» (XI ს.), მავზოლეუმი უზგენეში (XII ს.), შაჰ-ფაზილის მავზოლეუმი (XII ს).
• ტურიზმი: ყირგიზეთის უმთავრესი ღირშესანიშნაობაა ისიკ-ყულის ტბა, რომლის ირგვლივ ტურისტული ბაზები და დასასვენებელი სახლებია განლაგებული.

დსთ–ს ქვეყნები

აზერბაიჯანი | ბელარუსი | თურქმენეთი | მოლდოვა | საქართველო | რუსეთი | სომხეთი | ტაჯიკეთი | უზბეკეთი | უკრაინა | ყაზახეთი | ყირგიზეთი