Estato de conserbazión
De Biquipedia
O estato de conserbazión d'una espezie ye ra mida de probabilidat que ixa remane esistindo en o futuro, parando-ie cuentas no nomás que ta o bolumen de poblazión autual si que tammién t'as tendenzias amostratas per a espezie á trabiés d'os tiempos, d'a existenzia de predadors u altras menazas, d'as modificazions prebistas d'o suyo hábitat, etz.
A más defundita d'as clasificazions posibles ta os estatos de conserbazión ye la que elaboró a Unión Internazional por a Conserbazión d'a Naturaleza (conoixita por as sieglas anglesas IUCN), á on que se compilan os datos d'a clamata Lista Roya d'as Espezies Menazatas. A zaguera bersión d'ixa clasificazión estió espublicata en o 2004 e destingue as siguients güeito categorías:
- No Ebaluato (NE)
- Cuan que no se tienen datos de garra estudeos sobre d'a biabilidat d'a espezie, e temporalment son adscritos ent'a categoría No Ebaluatos.
- Datos Insufizients (DD)
- Cuan que os datos que se tienen d'a espezie son desautualizatos u insufizients en cualidat e cantidat ta poder-ne itar si a espezie ye biable u no. Alabez, s'endica como á Insufizientment Datata. Ixo no quier pas dezir que ra espezie sía fuera de periglo. Manimenos á sobent a manca de datos probién prezisament de l'esparzo numbro d'exemplars.
- Periglo Baixo (LR)
- A espezie ha estato ebaluata e os resultatos d'ixa ebaluazión diz que no mi ha razons ta considerar-la á garra d'as categorías más preocupadoras. Con a exzeizión d'os animals domesticos e d'o ser umano, que no están comprenditos en a clasificazión, totas as espezies no menazatas se troban dintro d'ista categoría, á cualsiquiera d'as suyas tres soz-categorías.
- Preocupazión Menima (LC): A espezie no cumple garra d'os criterios ta estar aconsiderata como á mereixedera de garra mida de proteuzión.
- Amannata t'a Bulnerabilidat (NT): A espezie no ye obcheuto de garra mida de proteizión, anque as suyas poblazions son escasas u bien se troban restrinchitas á un hábitat prou restrinchito u que proximament en estará.
- Pendient de Midas t'a Conserbazión (CD): A espezie podería estar dintro d'altras categorías de periglo más grans si no porque estás protechita por midas que ne regulan a existenzia.
- Bulnerable (VU)
- A espezie se troba menazata d'extinzión sía por o deszenso d'a poblazión, por a degradazión d'o suyo hábitat, a introduzión de parasitos u competidors, a fragmentazión d'os suyos nuclios poblazionals u cñualsiquier altra enchaquia que faiga posibles ebentos posteriors u catastrofes que la exterminen posteriorment.
- En Periglo (EN)
- A espezie se troba en periglo d'extinzión inminent, sía por un deszenso estimato uobservato d'a metat d'a suya poblazión en a suya decada, por a existenzia de menos de 2500 exemplars adultos, por a restrizión d'o suyo hábitat dica quotas por baixo d'os 5000 Km2, u altras causas.
- En Periglo Critico (CR)
- A espezie ye menazata d'extinzion en un futuro inmediato, sía por a desaparixenzia d'alto ta un 80% d'os suyos miembros, u por a existenzia de menos de 250 exemplars adultos, u por a restrizión d'a suya aria de destribuzión ta 100 Km<sup<2 u menos.
- Extinchito en estato salbache (EW)
- No s'han puesto trobar exemplars bibos d'a espezie en o suyo meyo natural á penar que s'aigan feto estudeos exhaustibos d'éste, e se considera que nomás que son conserbatos exemplars en caultibo u cautibidat.
- Extinchito (EX)
- Zaga d'estudear-se exhaustibament o suyo hábitat, no bi ha garra dandalo razonable que o zaguer exemplar d'a espezie no sía muerto.
[editar] Os estatos de conserbazión en Biquipedia
Biquipedia endica o estato de conserbazión d'as espezies con as categorías empregatas por a IUCN, anque con dos salbedaz:
- Cuan as espezies son extinchitas, s'endica tamién si s'extinguión en tiempos istoricos u se conox nomás que por o rechistro fosil. As espezies dintro d'esta categoría, lochicament, nunca no estión examinatas por a IUCN.
- O estatus d'as espezies domesticas, que a IUCN no contempla pas, s'endica como á "Domestico" u "Domestica", u más simplerament "No Menazato".
