Manipur

Oddi ar Wicipedia

Mae Manipur (Bengaleg: মণিপুর, Meitei Mayek: mnipur, 'Y Wlad Emaidd') yn dalaith yng ngogledd-ddwyrain India ar y ffin â Myanmar. Ei brifddinas yw Imphal. Mae Manipur yn rhannu ffin â thaleithiau Indiaidd Nagaland, i'r gogledd, Mizoram i'r de ac Assam i'r gorllewin; yn y dwyrain mae'r ffin â Myanmar. Mae gan y dalaith arwynebedd tir o 22,327km² a phoblogaeth isel (yn ôl safonau India) o 2,388,634. Mae'n ardal o sensitifrwydd wleidyddol a milwrol ac nid yw'n hawdd ymweld â hi.

Mae Manipur yn gartref i sawl grŵp ethnig - o leiaf 20 - a nifer ohonynt yn Gristnogion. Un o'r grwpiau mwyaf yw'r Meiteis, sy'n byw yn ardal dyffryn canolog y dalaith yn bennaf. Eu hiaith, Meitei (a elwir hefyd yn Meiteilon neu Manipuri), yw lingua franca y dalaith; cafodd ei chydnabod fel un o ieithoedd cenedlaethol India yn 1992.

Mae'r dalaith yn adnabyddus am ei dawnsio clasurol ac yn ogystal mae'n un o'r lleoedd yn Asia sy'n honni fod yn fan geni'r gêm polo.

Yn ystod ei hanes mae Burma wedi hawlio Manipur sawl gwaith ac wedi ceisio'i goresgyn. Yn ogystal mae hanes digon drwg rhang y Manipurwyr a'u cymdogion yn Nagaland. Dros y degawdau diweddar cafwyd llawer o wrthdaro rhwng y pobloedd Naga a'r Kuki ac mae grwpiau arfog yn brwydro am annibyniaeth yn ogystal.

	Taleithiau a thiriogaethau India
Taleithiau	Andhra Pradesh • Arunachal Pradesh • Assam • Bihar • Chhattisgarh • Goa • Gorllewin Bengal • Gujarat • Haryana • Himachal Pradesh • Jammu a Kashmir • Jharkhand • Karnataka • Kerala • Madhya Pradesh • Maharashtra • Manipur • Meghalaya • Mizoram • Nagaland • Orissa • Punjab • Rajasthan • Sikkim • Tamil Nadu • Tripura • Uttarakhand • Uttar Pradesh
Tiriogaethau	Ynysoedd Andaman a Nicobar • Chandigarh • Dadra a Nagar Haveli • Tiriogaeth Genedlaethol Delhi • Daman a Diu • Lakshadweep • Pondicherry