Theoderich de Grote
From Wikipedia
Theoderich de Grote
(* um 455; † 526) weer de bedüdenste germaansche Volkskönig. As König vun de Ostgoten toog he in'n Updrag vun Oostroom gegen Italien un kunn den König Odoaker an'n Isonzo un bi Verona besiegen. He harr sik dat in'n Kopp sett, de Germanen un de Römer in en groot Riek tosamentosluten. Siene Residenz weer Ravenna un dar steiht bit vundaag sien Graffmaal. In de düütsche Saag leevt he wieder as Dietrich vun Bern (Bern is en ole Foorm för Verona). Sien gootschen Naam is Theude-reiks, wat so veel bedüden deit, as: „Dat Volk sien König“.
Inholtsverteken |
[Ännern] Leben
[Ännern] Börg, König un Konsul
In siene Jöögd weer Theoderich as Börg an den Hoff vun Zeno, den Kaiser vun Oostrom. Dor hett he woll in de Tiet vun 459 bit 469 leevt un wat vun de Aart vun de Verwaltung in düssen Staat mitkregen. 469 keem he nah Pannonien torüch un 474 is he sien Vadder Thiudimir as König vun de Ostgoten folgt. As König stünn he man doch in de Ooströmers ehren Deenst. Toeerst weer he een hogen Uffzier in de kaiserlich Armee up den Balkan, 481 is he magister militum wurrn un 484 weer he ooströömschen Konsul.
[Ännern] Italien
In dat Jahr 488 kreeg Theoderich vun Kaiser Zeno den Updrag, nah Italien to trecken un dor gegen Odoaker gegenan to gahn. Man so ganz genau kann een gar nich seggen, of he nu wirklich in den Kaiser sienen Updrag nah Italien gahn is, oder of he dat nich süms beslaten harr. Öber düsse Fraag liggt sik de Forschers in'e Haaren. Up jeden Fall weer dat för beide Sieden een gode Saak: Theoderich konn sien egen Riek grünnen, un Zeno konn düssen unkommodigen Germanen losweeren, de mit siene Goten bit dorhen nich wiet weg vun Konstantinopel leben dö.
In dat Jahr 489 trock Theoderich mit üm un bi 20.000 Kriegslüde un jem ehre Familien af nah Italien. 491 harr he al den gröttsten Deel vun dat Land innahmen. Twee Jahre lang belager he Ravenna, man he konn de Stadt nich innehmen. Dor hett he sik mit Odoaker afspraken un wull sik mit em verdregen, sä he. Man bloß een paar Dage later hett he Odoaker mit sien egen Hannen an'e Siet bröcht bi een groot Eten, wo se den Freden mit fiern wullen.
[Ännern] Böverhand
Theoderich weer nu de Herr in Italien. Man ok, wenn he sik upföhren konn, as eenen unafhängigen König, weer he dat nich. He bleev Stellverträder vun den Kaiser in Oostrom för Italien. 497 wurr dat so regelt: Theoderich is vun den Kaiser as een Vullmacht för Italien insett wurrn. To glieke Tiet bleev he König vun de Ostgoten. He hett dat henkregen, datt de röömsch-itaalschen Lüde un de Germanen goot mitenanner utkamen sünd. He hett de Beamten un de Vasallen vun düsse Volksgruppen fein utenanner hollen un jem all öbereen behannelt. De ooströömsche Schriever un Historiker Prokop lööv den König later as eenen gerechten un starken Herrscher, de in allens een richtigen Kaiser ween is, bloß nich mit'n Namen.
[Ännern] Landverdelen
As de Ostgoten anfüngen, in Italien to leben, geev dat keen gröttern Striet mit de Italikers. De wecken Forschers gaht dorvun ut, dat de Goten de Römers keen Land wegnamen hefft, man bloß dat Land an sik namen hefft, wo sik nümms um kümmern dö. Un eenen Deel vun de Stüürn hefft se woll ok kregen. Man dor geev dat meist keen Striet üm. Den Updrag, de Germanen in Italien mit Land to versorgen, dat se dor up wohnen konnen, harr de röömsche Patrizier Liberius kregen. De is dor in korte Tiet mit dör ween un hett för de Aart, wie he dat maakt hett, veel fründliche Wöör kregen, just vun de röömschen Grundbesitters.
[Ännern] Röömsche Kultur
Theoderich hett allerhand Boowarken nee maken laten, besunners in Ravenna. Man ok in Rom hett he dorför sorgt, dat de antiken Boowarken ümboot un renoveert wurrn sünd. In de Verwaltung hett sik Theoderich ganz up de röömsche Tradition stütt. Den Senat hett he hoch hollen un een ganzen Barg Römers hefft den König in hoge Ämter deent, ok bi de Suldaten. He hett fudderhen Konsuln beropen un dat duur nich lang, denn weern de ok in Oostrom in goot Ansehn. Wenn dat een Fier geev, hett he de Spendeerboxen antrocken un Circusspelen hett he ok utrichten laten. Ut dat Edictum Theoderici kann een hüdigendags sehn, wie he dat mit dat Recht holen dö.
[Ännern] Fienden
Chlodwig I. weer dormals de König vun de Franken. He geev dat bit up sienen Dood nich up, gegen Theoderich sien Politik gegenan to gahn. Man Theoderich hett sik dordör dor nich vun afholen laten, Chlodwig sien Süster Audofleda, een Dochter vun Childerich I. to freen. Dor wull he sik in dat Jahr 493 den Rügg free holen gegen Ostrom. As Chlodwig in dat Jahr 507 den König Alarich II. vun de Westgoten ünnerkreeg un dootmaken dö, güng Theoderich dor mank. Nah eenen Krieg mank de Goten (bit 511 is he Vörmund wurrn vun den neen König Amalrich. Dat weer sien Grootsöhn. Up düsse Aart is he ok Baas öber de Westgoten wurrn. In düsse Jahren weer Theoderich de Herr öber de Germanen, de in den Westen leben döen. Man he hett dat jümmers gellen laten, dat de Kaiser in Oostrom, tominnst den Namen nah, de Böverste weer. 515 hett he sien Dochter mit den Westgoten Eutharich verheiraat, man de is korte Tiet later sturben. So bleef dat bloß een lütt Twüschenspeel, dat Ostgoten un Westgoten öber jem ehr Königshuus verbunnen weeren.
[Ännern] Enn
As Theoderich 526 doot bleev, güng dat mit de Ostgoten ehr Riek gau to Enn. Dat geev Striet üm den Thron. Sien Grootsöhn Athalarich folg em toeerst up, man de weer noch nich münnig un sturv al 534. Bi düsse Gelegenheit hett Kaiser Justinian I. togrepen un siene Generalen Belisar un Narses den Updrag geben, se schollen dat Riek vun de Ostgoten innehmen. Dat passeer denn ok in de Jahren vun 535 bit 552. In de lesten Jahren vun düssen Krieg hett de Weertschup vun Italien swaren Schaden namen un hett sik nich wedder verminnert. Veel Traditionen vun de Antike sünd up düsse Aart to Enne gahn. Theoderich hett een groot Graffmonument in Ravenna kregen. Dat is een vun de wunnerbarsten Boowarken vun de late Antike. Hüdigendags steiht dat jümmers noch, man dat is leddig.
[Ännern] Böker öber Theoderich
- Frank Ausbüttel: Theoderich der Große, Gestalten der Antike, Darmstadt 2003.
- Wilhelm Enßlin: Theoderich der Große, 2. Aufl., München 1959.
- Stefania Salti und Renata Venturini: Das Leben des Theoderich, 2. Upl., Ravenna 2001.
Up Platt is nix öber Theoderich rutkamen.
