Flavius Aetius
Van Wikipedia
Flavius Aetius (ca. 390 in Durostorum, † 454 in Rome) was magister militum (opperbevelhebber) van het leger in het Romeinse Rijk onder Valentinianus III. Hij is vooral bekend geworden door zijn overwinning op de Hunnen.
Inhoud |
[bewerk] Vroege jaren
Aetius was in zijn kinderjaren diplomatiek gijzelaar van de Hunnen. Zo leerde hij zijn latere vijanden goed kennen en raakte bevriend met hun latere koning Rugula. Onder diens koningschap was het Aetius die een bondgenootschap met de Hunnen tot stand bracht. Hij gaf Pannonia aan de Hunnen en verleende hun een jaargeld in ruil voor vrede.
[bewerk] Aetius, Bonifasius en Placidia
Aetius eerste wapenfeit wat het aanvoeren van een leger Hunnen in 425 in Italië. Hij steunde de upsurpator Iohannes die zichzelf tot keizer had uitgeroepen. Aetius arriveerde met zijn leger in Ravenna drie dagen nadat Iohannes was verslagen en gedood. Na wat schermutselingen sloot Aetius een overeenkomst met Galla Placidia, de keizer-moeder en regentes van Valentinianus III: de Hunnen werden afbetaald en naar huis gestuurd, en Aetius werd magister militum van het westelijke rijk, een positie met veel macht.
In Gallië versloeg Aëtius de opstandige Visigoten bij Arles, en dwong hen om terug te keren naar Aquitanië. Hij herstelde de Rijngrens en verdedigde Noricum tegen Germaanse invallen. In de tussentijd, was comes Bonifatius van Africa in ongenade gevallen bij Placidia, waarschijnlijk als gevolg van intriges door Aetius en andere Romeinse generaals.
Bonifatius kwam in opstand en liet de Vandalen overkomen. In 432 kwam hij weer in de gunst bij Placidia en werd terug geroepen naar Italië en kreeg een hoge positie. Aetius, die geloofde dat Placidia van hem af wilde marcheerde met zijn leger tegen Bonifatius en bevocht hem in de slag bij Rimini. Bonifatius won deze slag, maar raakte zwaar gewond en stierf een aantal maanden later. Aetius ontsnapte na zijn nederlaag naar Dalmatië, keerde met de hulp van de Hunnen terug (in ruil hiervoor ontvingen deze de Romeinse provincie Pannonië) en herstelde in 433 zijn machtspositie.
[bewerk] Machtigste Romein van het Westen
Van 433 tot 450 was Aëtius de belangrijkste persoon van het West-Romeinse Keizerrijk. Hij vervolgde zijn politiek van versterken van de Romeinse macht in Gallië en Spanje. In 435 verbraken de Bourgonden hun bondgenootschap met de Romeinen en vielen het aangrenzend gebied binnen. Aetius zond als reactie hierop een strafexpeditie voornamelijk bestaande uit Hunnen. Bij Worms vernietigde dit leger de Bourgonden en roeiden een groot deel van dit volk uit. In 443 bracht Aetius het overgebleven deel van dit volk naar Sapaudie (Savoye). In Gallië en Spanje ondervond hij veel problemen met de benden plunderaars de zogenaamde Bagaudae. Bij Valence en Orleans plaatste hij mobiele legers.
Na de dood van Rugula kwam korte tijd zijn neef Bleda op de troon van de Hunnen, maar deze werd snel vermoord en vervangen door Attila. In 447 verbrak Attila zijn bondgenootschap met Rome, viel de Balkan binnen en nam zestig steden in. In 450 viel Theodosius II van zijn paard en een onervaren Marcianus kwam op de troon van het oosten. Hij weigerde Attila schatting te betalen en het zag ernaar uit dat de Hunnen opnieuw het oosten zouden aanvallen.
In Ravenna werd echter Iusta Grata Honoria's geliefde door haar broer Valentinianus III gevangen gezet. Zij nam wraak door zichzelf aan Attila aan te bieden en nodigde hem uit het westelijke rijk te veroveren in haar naam. Attila viel daarom in plaats van het oosten het westen aan.
[bewerk] Slag op de Catalaunische velden
Aetius reisde af naar Gallia om het bondgenootschap van Hunnen, Gepiden en Ostrogothen het hoofd te bieden. Hij riep daartoe de hulp in van de Germaanse stammen die al op Romeins gebied waren doorgedrongen zoals de Bourgonden, Franken en Vandalen. Op 20 september 451 vond op de Campus Mauriacus of Catalaunische Velden, nabij Troyes en Chalôns-sur-Marne, een grote veldslag plaats. De Hunnen wisten maar met moeite aan een nederlaag te ontkomen en de slag eindigde in feite onbeslist. Aetius liet hun de aftocht blazen, mogelijk om een tegenwicht tegen de Gothen te kunnen behouden. Dit kwam hem duur te staan omdat de Hunnen zich in 452 tegen Italia richtten. Aetius werd daarom in Rome en Ravenna allerlei verwijten gemaakt. In 453 stierf Attila. Zodoende was Aetius wel een grote tegenstander kwijt, maar ook dé reden, dat hij daarom niet te missen was voor Rome, ging verloren. In 454 werd hij door keizer Valentinianus III vermoord. Hij werd als legerleider in Gallië door Aegidius opgevolgd.
[bewerk] Literatuur
- Edward James, De Franken, Baarn, 1988, pag. 63-66, 93.
