Plagiaat

Van Wikipedia

Plagiaat is het gebruiken van een werk zonder toestemming en zonder vermelding van de oorspronkelijke auteur, waarbij de pleger van het plagiaat het doet voorkomen alsof dit zijn eigen oorspronkelijke werk is.

In met name academische kringen wordt plagiaat als een doodzonde beschouwd. Het is een geldige reden voor het afkeuren van onder andere doctoraalscripties en proefschriften. Promoties zijn wel eens afgeblazen omdat de promovendus (soms zelfs zonder het te beseffen) plagiaat had gepleegd. Ook de carrière van hoogleraren kan door plagiaat geknakt worden. Voorbeelden hiervan zijn de plagiaat-affaires van René Diekstra en H.Th. Colenbrander.

De grenzen van plagiaat zijn niet steeds scherp te trekken. Wetenschappelijke publicaties bouwen vaak, ja meestal voort op ideeën uit andere publicaties. Op ideeën berust echter geen auteursrecht, en sommige ideeën zijn zozeer gemeengoed geworden dat hooguit beleefdheidshalve de oorspronkelijke bron vermeld behoeft te worden. Bij letterlijke citaten van meer dan een enkel woord is echter wel altijd een bronvermelding noodzakelijk.

Plagiaat is niet per se hetzelfde als het inbreuk maken op iemands auteursrecht. Als een schrijver een gedicht van Piet Paaltjens overneemt en doet voorkomen alsof hij het zelf heeft gemaakt, is dat geen inbreuk op het auteursrecht van François HaverSchmidt, omdat deze al meer dan zeventig jaar dood en op het werk dan geen auteursrecht meer van toepassing is en zijn werken dus tot het publiek domein zijn gaan horen. Het is echter wel plagiaat.

Als iemand omgekeerd zonder toestemming van de rechthebbende een hoofdstuk van een levende schrijver als Harry Mulisch publiceert en daarbij een bronvermelding opneemt en Mulisch als de auteur noemt, dan is het geen plagiaat, maar wel een schending van het auteursrecht. Citaten, mits voldoende beperkt, vormen echter geen schending van het auteursrecht. Onlangs nog besloot de rechter dat foto's in een proefschrift over architectuurgeschiedenis binnen de grenzen van het citaatrecht vallen.

Plagiaat wordt in essentie gepleegd in een andere rechtsverhouding dan auteursrechtinbreuk. Plagiaat is onfatsoenlijk, en mogelijk onrechtmatig tegenover het publiek, de opdrachtgever of de examinator, niet tegenover de auteur.

Om plagiaat in het onderwijs te voorkomen zijn onderwijsinstellingen de laatste jaren gebruik gaan maken van software-tools. Een Nederlandse aanbieder van een dergelijke tool is Ephorus.

[bewerk] Externe link

• www.indiana.edu, internetpagina van de universiteit van Indiana, die beschrijft hoe plagiaat te voorkomen is. De pagina bevat tevens een oefening waarin getest wordt of iets plagiaat is of niet.