Wijdenes

Van Wikipedia

52° 38' NB 5° 9' OL Wijdenes (Westfries:Venès (Dialect: Woidenes)) is een dorp in de gemeente Drechterland, gelegen tussen Hoorn en Enkhuizen aan de Markermeerdijk. Tot 1970 was Wijdenes, samen met Oosterleek en Schellinkhout een zelfstandige gemeente. Vanaf die tijd viel het onder de gemeente Venhuizen, samen met Hem, Oosterleek en Schellinkhout. Tot de plaats behoort de oude buurtschap Wijmers, de relatief jonge buurtschap Kraaienburg en de 'voormalige' buurtschappen Twuiver en de Molentjes. Sinds 1 januari 2006 behoort het bij de gemeente Drechterland.

[bewerk] Geschiedenis

Duizenden jaren geleden ontstond een zandrug, waarop men met het bouwen van een dorp begon. Aan de zuidkant van deze zandrug was een getijdengeul die doorliep tot ongeveer het midden van het huidige dorp, en daar naar het oosten afboog. In de loop der tijd ontstonden er duinen en een strandwal, waardoor het achterliggende gebied geheel droog kwam te liggen. Aangezien de bodem van de getijdengeul uit zand bestond, zakte deze minder en kwam dus hoger te liggen.

Hierna volgde het tijdperk van de Roomse rechters. Zodoende werd Wijdenes een Rooms kerkdorp met als beschermheilige Sint Ludgerus. In die periode is er een klooster gebouwd voor de orde der Karmelietessen. Het stuk grond waar het ooit heeft gestaan heet nu nog de Cloosterweide.

Vanaf 999 heersten de Vrije Westfriezen. Deze werden op hun beurt in 1282 door graaf Floris V (1256-1296) na een mislukte poging enkele jaren eerder, met zijn vloot verslagen tussen Wijdenes en Schellinkhout. Waarschijnlijk heeft deze Floris het kasteel van Roelof van Wienesse veroverd en versterkt. Waar dit kasteel heeft gestaan is niet bekend, maar waarschijnlijk ergens buiten de dijk (in het huidige Markermeer dus) aangezien er in 1434 een nieuwe dijk werd gebouwd, waardoor er ca. 60 hectare land buitendijks kwam te liggen. Floris V heeft ook kasteel Radboud in Medemblik gebouwd.

In 1500 stonden er ongeveer 100 huizen in Wijdenes.

Wijdenes dankt zijn naam waarschijnlijk aan een Scandinaviër (Roelof van Wienesse) die er een kasteel bouwde en er van ca. 820 tot 890 heeft gewoond.

Oude geschreven namen van Wijdenes zijn: Widenesse (1311), Widenes (ca. 1513), en Wijnes (1637). De dialectische uitspraak is Woidenes, maar ook wel Venès. De betekenis van de naam Wijdenes is meestal een aanduiding voor een wijde (brede of uitgestrekte) nes (=drassig, buitendijks land). Volgens Claes Nanninga, een geschiedschrijver uit de 17e eeuw, heeft Wijdenes, of een deel daarvan, tussen 1285 en 1321 Nieuwer Wikke geheten, aangezien na een dijkdoorbraak de bevolking zich op een nieuwe plaats moest vestigen.

Wijdenes zou etymologisch verwant kunnen zijn met het engelse woord voor woensdag, "wednesday", letterlijk vertaald "dag van Wodan". Wodan (deze naam kent vele varianten, zoals Odin, Óðr) was de belangrijkste god/held uit de Noord-Europese mythologie. Uiteraard werd de naam Wodan ook door vele latere stervelingen gedragen. De werkelijke naam van de Viking was dus mogelijk: "Rolf Wodansson"; Rolf zoon van Wodan.

Per 1 januari 2006 is Wijdenes tot de gemeente Drechterland gaan behoren, omdat de gemeenten Venhuizen en Drechterland zijn samengevoegd.