Ais de Provença

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Pels articles omonims, vejatz ais.

Escut d'Ais de Provença

Ais de Provença
Estat	França
Region	Provença-Aups-Còsta d'Azur
Region istorica / País	Provença (capluòc)
Departament	Bocas de Ròse (sosprefectura)
Arrondiment	Arrondiment d'Ais de Provença (capluòc)
Canton	capluòc de 3 cantons
Còde INSEE	13001
Còde postal	13090 o 13100
Cònsol Mandat en cors	Marisa Joissains-Masini 2001 - 2007
Intercomunalitat	Comunitat d'Aglomeracion dau País d'Ais
Gentilici	Sextian -a
Latitud	43° 31' 53" Nòrd
Longitud	5° 25' 24" Èst
Altitud	73 m (mini) – 501 m (maxi)
Superfícia	18 608 ha = {{{km²}}} km²
Populacion sens comptes dobles	140 100 ab. (2004)
Densitat	721 ab./km²

Ais de Provença, o pus brèu Ais (en occitan medievau Aics, en nòrma mistralenca Ais de Prouvènço), es una vila d'Occitània, en Provença, e es e la capitala de l'anciana comtat de Provença. Es lo centre dau parçan dau País d'Ais e de la comunautat d'aglomeracion dau País d'Ais. Se situa dins lo departament dei Bocas de Ròse e la region Provença-Aups-Còsta d'Azur. Ais a recebut coma escais L'Atenas dau Miegjorn (TDF) perque es una grand centre d'activitats intellectualas e culturalas en Occitània.

Ais se pronóncia [ˈajs, ˈzaj]. Per dire a Ais [aˈajs], se ditz correntament as Ais [aˈzaj]. Vejatz tanben Aups e Albi.

Lo gentilici es sextian -a.

Somari

1 Geografia
2 Imatges
- 2.1 Lei carrieras
- 2.2 Edificis
3 Istòria
4 Administracion
5 Demografia
6 Economia
7 Ensenhament superior

[Modificar] Geografia

Ais es situat a 15 km a l'oèst dau mont Venturi e a 30 km au nòrd de Marselha dins una cònca formada per Lar e la Tòrsa. Constituís amb la Ciutat Focèa una vasta aglomeracion de mai d'1 milion d'abitants.

La comuna, una dei pus vastas d'Occitània (e de França), englòba de vilatges dins lo territòri, coma Lei Milas, Loina, Paleta, Lo Tolonet, Puegricard o Coteron.

[Modificar] Imatges

[Modificar] Lei carrieras

Mercat	Una fonteta	Un pargue amb una fònt	Lei banhs novèus d'Ais
Lo cors Mirabèu	Plaça de la Rotonda	Una carriera sextiana	Claudi Loís Ector de Vilars: la comuna
Claudi Loís Ector de Vilars: la comuna	Publicitat en pintura murala	Ostau d'Estève de Sant Joan	Institut d'Estudis Politics
Nicolau Claudi Fabri de Peiresc	Mausolèu Josèp Sec	Mausolèu Josèp Sec	Mausolèu Josèp Sec
Mausolèu Josèp Sec	Mausolèu Josèp Sec	Mausolèu Josèp Sec	Mausolèu Josèp Sec
Mausolèu Josèp Sec	Mausolèu Josèp Sec	Mausolèu Josèp Sec	Mausolèu Josèp Sec
Tèrmas Sèxtius	Tèrmas Sèxtius	Rainier I de Provença (e Nàpols)	Rainier I de Provença (e Nàpols)
Rainier I de Provença (e Nàpols)	Rainier I de Provença (e Nàpols)	Fònt dei Quatre Daufins	Fònt de la Rotonda
Fònt de la Rotonda	La Pòrta d'Ais	Plaça de la Comuna	Plaça de la Comuna
Plaça de la Comuna

[Modificar] Edificis

Fondacion Vasarely	Glèisa dau Sant Esperit	Glèisa de la Magdalena	Comuna
Comuna	Comuna	Comuna	Comuna
Comuna	Comuna	Comuna	La Pòsta, plaça de la Comuna
La Pòsta, plaça de la Comuna	Musèu dei Tapissariás	Musèu dei Tapissariás	Musèu dei Tapissariás
Catedrala Sant Sauvaire	Catedrala Sant Sauvaire	Catedrala Sant Sauvaire	Glèisa Sant Joan de Malta
Glèisa Sant Joan de Malta	Glèisa Sant Joan de Malta	Glèisa Sant Joan de Malta	Glèisa Sant Joan de Malta

[Modificar] Istòria

[Modificar] Administracion

Lei primiers cònsols d'Ais de Provença:

Joan Espariat (1 de setembre de 1791-1792)
Laurenç Elzear Perrin (1792-24 de julhet de 1793)
Mériaud (24 de julhet de 1793-28 de setembre de 1793) (comissari)
J. L. Emeric (28 de setembre de 1793-17 de febrier de 1796) (comissari)
Administracion provisòria dau departament dei Bocas de Ròse (17 de febrier de 1796-10 de setembre de 1796)
Laurin (10 de setembre de 1796-16 de decembre de 1797) (president)
Reverdit (16 de decembre de 1797-20 d'abriu de 1798) (president)
Emeric (20 d'abriu de 1798-25 de mai de 1798) (president)
Brignon (25 de mai de 1798-27 de mai de 1799) (president)
Oorcel (27 de mai de 1799-20 de julhet de 1799) (president)
Brignon (20 de julhet de 1799-7 de mai de 1800) (president) puei (7 de mai de 1800-31 de mai de 1802) (cònsol)
Francés Sallier (31 de mai de 1802-26 de junh de 1806)
Antòni Alexis (26 de junh de 1806-15 d'aost de 1806)
Joan Batista Bonifaci de Fortis (15 d'aost de 1806-13 d'aost de 1808)
Alexandre Juli Antòni de Fauris de Noyers-Saint-Vincent (13 d'aost de 1808-20 de novembre de 1809)
Joan Batista Bonifaci de Fortis (20 de novembre de 1809-11 d'aost de 1811)
Joan Batista Pau Gras (11 d'aost de 1811-4 de mai de 1815)
Dubreuil (4 de mai de 1815-28 de junh de 1815)
Joan Batista Pau Gras (28 de junh de 1815-30 de junh de 1815)
D'Olivary (30 de junh de 1815-8 de setembre de 1816) (provisoriament)
Loís Juli Dubourguet (8 de setembre de 1816-8 d'aost de 1830)
Josèp Chambaud (8 d'aost de 1830-20 d'ost de 1830) (provisoriament)
Ambròsi Mattet (20 d'aost de 1830-28 de junh de 1831)
Josèp Chambaud (28 de junh de 1831-8 d'aost de 1835)
Antòni Aude (8 d'aost de 1835-10 de març de 1848)
Jossuda Bedarrides (10 de març de 1848-18 de mai de 1849)
Miquèu Toussaint (18 de mai de 1849-22 de junh de 1849)
Josèp Agard (22 de junh de 1849-7 d'aost de 1849)
Josèp Rigaud (7 d'aost de 1849-11 de genier de 1863)
Pascau Pau Roux (11 de genier de 1863-4 de setembre de 1870)
Alèxis (4 de setembre de 1870- abriu de 1871)
Juli Vieil (20 d'abriu de 1871-25 de mai de 1871)
Gustau Heiries (25 de mai de 1871-9 de mai de 1873)
Marçau Bouteille (9 de mai de 1873-29 de decembre de 1874)
De Mougins de Roquefort (29 de decembre de 1874-9 de mai de 1876)
Salamon Bedarrides (9 de mai de 1876-1 d'octòbre de 1877)
De Mougins de Roquefort (1 d'octòbre de 1877-27 de decembre de 1877)
Salamon Bedarrides (27 de decembre de 1877-23 de mai de 1884)
Tassy (23 de mai de 1884-5 de junh de 1884)
Alfred Gautier (5 de junh de 1884-1886)
Mandel (1886-19 de mai de 1888)
Benjamin Abram (19 de mai de 1888-15 de mai de 1896)
Gabrièl Baron (15 de mai de 1896-26 d'octòbre de 1897)
Maurici Bertrand (26 d'octòbre de 1897-9 de març de 1902)
Josèp Cabassol (9 de març de 1902-22 de novembre de 1908)
Maurici Bertrand (22 de novembre de 1908-30 de novembre de 1919)
Josèp Jourdan (30 de novembre de 1919-10 de mai de 1925)
Eugèni Debazac (10 de mai de 1925-18 de mai de 1929)
Josèp Jordan (18 de mai de 1929-6 de novembre de 1934)
Loís Coirard (6 de novembre de 1934-19 de mai de 1935)
Joan PeytralL (19 de mai de 1935-7 de decembre de 1940)
Celestin Coq (7 de decembre de 1940-23 d'aost de 1944) (President)
Juli Schuller (23 d'aost de 1944-19 de mai de 1945) (President)
Enric Mouret (19 de mai de 1945-27 de genier de 1967)
Fèlix Ciccolini (27 de genier de 1967-29 de junh de 1978)
Alan Joissains (29 de junh de 1978-18 de març de 1983), marit de Marisa Joissains
Joan Pèire De Peretti (18 de març de 1983-24 de març de 1989)
Joan Francés Picheral (24 de març de 1989-18 de març de 2001)
Marisa Joissains-Masini (18 de març de 2001-...), molher d'Alain Joissains

Ais de Provença es devesit en tres cantons :

Canton d'Ais de Provença Centre
Canton d'Ais de Provença Nòrd-Èst
Canton d'Ais de Provença Sud-Oèst

Un descopatge cantonau novèu, en febrier de 2003, devesiguèt la vila en quatre cantons, mai foguèt anullat per la decision dau Conseu d'Estat de genier de 2004.

[Modificar] Demografia

Evolucion demografica
1962	1968	1975	1982	1990	1999
67,943	89,566	110,659	121,327	123,842	134,222
Nombre retengut a partir de 1968 : Populacion sens còmptes dobles

[Modificar] Economia

Industria electronica, mercats, artisanats, torisme, Festenau de Musica Lirica.
Especialitats: calissons d'Ais, confiments, pichons pans sextians, sopa amb lo pisto, dòba provençala.

[Modificar] Ensenhament superior

Universitat Ais-Marselha I o Universitat de Provença (Letras e sciéncias umanas)
Universitat Ais-Marselha II (Sciéncias e santat)
Universitat Ais-Marselha III o Universitat Pau Cesana (Drech e economia)
- ...e son annèxe: l'Institut d'Estudis Politics d'Ais de Provença
Institut Universitari de Formacion dei Mèstres (IUFM)
Escòla Nacionala deis Arts e Mestiers