Ioannis Metaxas
Z Wikipedii
Ioannis Metaxas (ur. 12 kwietnia 1871) na wyspie Itaka (zm. 29 stycznia 1941 w Atenach).
[edytuj] Czasy przed I wojną światową
W 1897 roku brał udział w kampanii tessalskiej walcząc przeciwko Turkom. W późniejszych latach jako członek a potem szef Sztabu Generalnego zreorganizował armię grecką przyczyniając się walnie do zwycięstw w wojnach bałkańskich (1912-1913).
[edytuj] Lata międzywojenne
W polityce Metaxas był zwolennikiem króla Konstantyna I i jego proniemieckiej polityki. Po dymisji króla i objęciu władzy przez siły skupione przy premierze Venizelosie, Metaxas został odsunięty od władzy i wpływów. W 1922 na tron wstąpił Jerzy II syn Konstantyna I. Metaxas rozpoczął swą działalność na niwie politycznej zakładając rojalistyczną partię – Partię Wolnej Opinii. W 1924 Grecja została republiką jednakże Metaxas nie zawiesił działalności swej partii. Kryzys ekonomiczny i polityczny, jaki ogarnął Grecję w latach 30. spowodował wzrost niezadowolenia społecznego. Po rezygnacji premiera Panajosa Tsaldarisa i krótkiej kadencji zwolennika Venizelosa – Georgiosa Kondylisa napięcie społeczne znacznie wzrosło. W wyniku powszechnego plebiscytu, w 1935 na tron powrócił król Jerzy II. Wybory parlamentarne nie były w stanie wyłonić zwycięzcy. Nastąpił znaczny wzrost poparcia i aktywności Komunistycznej Partii Grecji.
W kwietniu 1936 roku król Jerzy II powołał rząd Ocalenia Narodowego z Ioannisem Metaxasem na czele. W sierpniu tego samego roku za zgodą króla Metaxas rozwiązał Parlament i objął dyktatorskie rządy. Zawieszeniu uległąa także większość praw obywatelskich zawartych w Konstytucji Grecji. Mimo wyraźnych sympatii profaszystowskich (nacjonalizm, antykomunizm, ograniczenie swobód obywatelskich) Metaxas prowadził niezależną i neutralną politykę zagraniczną. Czynił także starania, aby opanować niezwykle trudną sytuację ekonomiczną państwa.
W 1938 faszystowskie Włochy Benito Mussoliniego zajęły terytorium Albanii i zagroziły neutralności Grecji. Metaxas zaproponował pakt obronny Anglii, lecz propozycja ta nie znalazła zrozumienia w Londynie.
[edytuj] II wojna światowa
Po wybuchu II wojny światowej Metaxas zdołał zachować neutralność kraju mimo coraz bardziej skomplikowanej sytuacji politycznej na Bałkanach. Kulminacyjnym punktem prowokacji włoskich było storpedowanie krążownika "Elli" w porcie Tinos 15 sierpnia 1940. Mimo oczywistych dowodów (szczątki włoskiej torpedy) Grecja nie zareagowała na prowokację. Wkrótce Włochy przedstawiły Grecji ultimatum, które w swej istocie pozbawiało niepodległości państwo greckie (m.in. postulat swobodnego przemarszu wojsk włoskich przez terytorium Grecji). 25 października 1940 w odpowiedzi na włoskie ultimatum Metaxas odpowiedział negatywnie. Odrzucenie ultimatum oznaczało przystąpienie do wojny z Włochami. Naprędce zorganizowana włoska ofensywa po taktycznym odwrocie armii greckiej w góry Epiru zakończyła się sromotną klęską Włochów. Wciągnięta w pułapkę armia włoska poniosła w czasie zimowej kontrofensywy greckiej poważne straty i uległa całkowitemu rozbiciu. Grecy opanowali tereny Północnego Epiru zamieszkałego przez znaczną mniejszość grecką. Porażka Włochów była klęską nie tylko dla Mussoliniego, ale i dla Hitlera. 29 stycznia 1941 Ioannis Metaxas zmarł w Atenach.
