Jarząb brekinia
Z Wikipedii
| Jarząb brekinia, jarząb brzęk | |
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | różowce |
| Rodzina | Rosaceae |
| Rodzaj | jarząb |
| Podrodzaj | Sorbus |
| Gatunek | Jarząb brekinia |
| Nazwa systematyczna | |
| Sorbus torminalis L. | |
Jarząb brekinia, jarząb brzęk (Sorbus torminalis L. Sp.Pl.) - gatunek drzewa należącego do rodziny różowatych. Występuje w Europie, Azji Mniejszej, na Kaukazie.
Drzewo wysokości do 15-25 m i 60-100 cm pierśnicy, o szerokiej i gęstej koronie i z rozpostartymi konarami.
Młode pędy oliwkowoszare, nieco omszone, potem nagie i oliwkowobrązowe (w zimie). Pąki zielone, błyszczące, nagie, z ciemniejszymi brzegami łusek. Pączki szczytowe większe od bocznych.
Klapowane, pojedyncze, szerokojajowate, długości do 10 cm z 3-5 parami nierówno ząbkowanych i zaostrzonych klap. Dolne klapy dłuższe, prawie poziomo odstające, rozwarte pod kątem prostym, przypominają duże liście głogu. U nasady zaokrąglone lub płytko sercowate, na brzegu drobno piłkowane, osadzone na cienkim, długim ogonku. Liście z brzegu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze. Jesienią przebarwiają się na czerwono i brązowo.
Białe, zebrane w podbaldachy. Kwiatostany filcowato owłosione, luźne, średnicy do 12 cm. Kwitnie w maju-czerwcu.
Owoce elipsoidalne, podłużniejajowate, brązowe i jasno nakrapiane, długości ok. 1,5 cm, na długich szypułkach, zawierające po dwie pestki. Owoce dojrzewają w październiku - listopadzie. Zaczyna owocować ok. 15 roku, owocuje co 3 lata.
Głęboki z korzeniem palowym.
Drewno ma czerwonobrązowe, niekiedy za ciemno zabarwioną twardzielą, drobnosłoiste, twarde, ciężkie; znajduje duże zastosowanie przy wyrobach tokarskich i w meblarstwie.
- Biotop, wymagania
Wymaga gleb żyznych i głębokich; dobrze rośnie na glebach wapiennych i gliniastych. Nie rośnie na piaskach, glebach bagiennych i ilastych. Jest odporny na suszę. W młodości dobrze znosi ocienienie (do 8 roku), później potrzebuje dużo światła. Nie jest przystosowany do surowych warunków klimatycznych. Rośnie wolno. Gatunek objęty ochroną całkowitą.
W Polsce brekinia osiąga południowo - wschodnią granicę zasięgu. Linia zasięgu bierze początek na wschód od ujścia Wisły, przebiega przez Poznańskie i Śląsk na południe. Występuje koło zapory w Rożnowie.
