Jersey

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jersey (Baliwat Jersey) – terytorium zależne Korony brytyjskiej na wyspie Jersey, jednej z Wysp Normandzkich na Kanale La Manche.

Administracyjnie obejmuje także niezamieszkane wyspy Minquiers i Ecréhous. Nie jest częścią Unii Europejskiej, ale za obronę i bezpieczeństwo odpowiada Wielka Brytania

Baliwat Jersey
Bailiwick of Jersey
Bailliage de Jersey


(o fladze)	(o godle)

Ustrój polityczny

dependencja Korony brytyjskiej

Szef ministrów

Powierzchnia
- całkowita
- wód śródląd.

116 km²
~0%

Liczba ludności
- ogółem (2003)
- gęstość zalud.

90 156
777/km²

Waluta

funt Jersey (JEP), funt brytyjski (GBP), honorowane sa także funty sąsiedniej wyspy Guernsey

Strefa czasowa

UTC

Hymn państwowy

Ma Normandie
God Save the Queen

GBJ

+44-1534 (stacjonarne); +44-7797 ; +44-7700 (komórkowe);

[edytuj] Historia

Wyspę przyłączył do Księstwa Normandii Wilhelm Długi Miecz, książę Normandii w 933. Jego potomek, Wilhelm Zdobywca, zdobył Anglię w 1066, co doprowadziło do połączenia Księstwa Normandii i królestwa Anglii pod jednym monarchą. Król Jan bez Ziemi stracił wszystkie terytoria w Normandii w 1204 na rzecz króla Francji, ale zachował w posiadaniu Jersey, wraz z Guernsey i innymi Wyspami Normandzkimi, które odtąd miały już wewnętrzny samorząd.

Dzięki neutralności wyspy kwitł handel pomiędzy Anglią a Francja, co bogaciło mieszkańców. W chwili obecnej wyspa jest jednym z najbardziej znanych rajów podatkowych.

Jersey była zajęta przez hitlerowskie Niemcy od 1 maja 1940 i była okupowana aż do 9 maja 1945, końca drugiej wojny światowej w Europie.

[edytuj] Geografia

Powierzchnia 112 km² , największa i najbardziej wysunięta na południe z Wysp Normandzkich. Klimat umiarkowany morski, z łagodnymi zimami i chłodnym latem.

[edytuj] Ustrój polityczny

Głową terytorium jest królowa brytyjska Elżbieta II, reprezentowana przez zastępcę gubernatora. Wyspa podzielona na 12 okręgów :

Saint Helier
Saint Saviour
Saint Martin
Grouville
Saint Clement
Trinity
Saint Lawrence
Saint Mary
Saint Peter
Saint Brelade
Saint Ouen

[edytuj] Demografia

Populacja: 87 500 (2004) 30% populacji jest skoncentrowane w stolicy: Saint Helier.

Struktura wieku:
0-14 lat: 18% (mężczyźni 8 140; kobiety 7 563)
15-64 lat: 68% (mężczyźni 30 036; kobiety 30 329)
powyżej 64 lat: 14% (mężczyźni 5 454; kobiety 7 393) (2000)

Przyrost populacji: 0.52% (2000 szac.)

Współczynnik urodzeń: 11,65 urodzeń/1000 osób (2000)

Współczynnik zgonów: 9,26 zgonów/1000 osób (2000)

Współczynnik imigracji: 2,81 imigranta/1000 osób (2000)

Współczynnik płci:
po urodzeniu: 1,11 mężczyzn/kobiet
do 15 lat: 1,08 mężczyzn/kobiet
15-64 lat: 0,99 mężczyzn/kobiet
65 lat I powyżej: 0,74 mężczyzn/kobiet
cała populacja: 0,96 mężczyzny/kobiet (2000)

Współczynnik zgonu niemowląt: 5,71 zgonów/1000 żywych urodzeń (2000)

Długość życia:
cała populacja: 78,48 lat
mężczyźni: 76,07 lat
kobiet: 81,07 lat (2000)

Współczynnik płodności: 1,56 dzieci/kobietę (2000)

Wyznawane religie: anglikanie, katolicy, baptyści, Congregational New Church, metodyści, prezbiterianie, świadkowie Jehowy, kwakrowie

Używane języki:

angielski (urzędowy),
francuski (urzędowy) należy tutaj uścislić, iż chodzi o tzw. Jersey Legal French ("jerseyski francuski do celów prawnych-urzędowych"), który nie jest tożsamy z językiem panującym we Francji-jest to natomiast tradycyjny język w którym przeprowadza się postępowania przed miejscowymi sądami oraz niektóre czynności biurokratyczne-a nie język mówiony,
Jèrriais (język regionalny, dawna mowa mieszkańców wyspy, obecnie posługuje się nią niewielu),
portugalski popularny z powodu dużej mniejszości z Madery, obecnie drugi po angielskim,
polski coraz powszechniejszy z powodu dużej imigracji Polaków, znajdujących zatrudnienie w przemyśle turystycznym i gastronomii; lokalna gazeta szacowała, że podczas sezonu wakacyjnego w 2005 roku, przebywało na wyspie Jersey 11 tysięcy Polaków; duża ich część pochodzi z Mielca i okolic. Populacja Polaków zamieszkujących na wyspie na stałe wynosi około 10 000 osób.