Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie
Z Wikipedii
Klasztor Kamedułów i kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – erem oo. kamedułów znajduje się na Bielanach w Krakowie, na wyniosłej Srebrnej Górze (jednego z najwyższych wzniesień Pasma Sowińca) w południowo-zachodniej części Lasu Wolskiego, nad brzegiem Wisły.
Zakonników sprowadził tu i osadził w 1603 marszałek wielki koronny Mikołaj z Podhajec Wolski. Kameduli są zakonem monastycznym pustelników żyjących wg wyznaczonych przez siebie własnych surowych zasad opartych na regule św. Benedykta. Strój zakonny stanowi biały habit z kapturem, szkaplerzem i płóciennym pasem. Dzień w klasztorze zaczyna się o 3.30. Mnisi żyją w domkach - pustelniach lub w pojedynczych celach klasztornych. Spotykają się jedynie podczas mszy świętej, modlitw i kilku posiłków w ciągu roku spożywanych wspólnie w refektarzu. Praca, modlitwa, lektura, kontemplacja, pokuta, post, samotność, zachowywanie milczenia, mają służyć pełnemu zjednoczeniu z Bogiem.
Kameduli posiadają obecnie zaledwie 9 klasztorów na całym świecie, w których przebywa około 80 mnichów z czego niemal połowa to Polacy. Dom generalny Zakonu Eremitów Kamedułów Góry Koronnej znajduje się we Frascati koło Rzymu.
Reguła zakonna przewiduje iż wstęp do klasztoru mają wyłącznie mężczyźni, a kobiety tylko do kościoła w następujących terminach: 7 lutego, 25 marca, w czasie Wielkanocy, w Zielone Święta, podczas uroczystości Bożego Ciała, 19 czerwca, w niedzielę po świętym Romualdzie, 15 sierpnia, 8 września, 8 grudnia i w pierwszy dzień Bożego Narodzenia. Kościół można zwiedzać jedynie w niedzielę przed południem.
Spis treści |
[edytuj] Architektura
Kościół pw. Wniebowzięcia Matki Boskiej i erem kamedułów zbudowano w latach 1609-1630. Prace budowlane rozpoczęto w 1604. Przez pierwsze siedem lat pracami kierował Walenty von Säbisch, ale po katastrofie budowlanej i zawaleniu się części kościoła, kierownictwo budowy przejął architekt włoski Andrea Spezza. Do roku 1630 udało mi się doprowadzić budowę świątyni do końca według jego planów. Klasztor został wybudowany na wzór podobnych budowli włoskich, z zachowaniem szczególnej symetrii przestrzennej i usytuowaniem na osi wschód-zachód. Budowlę charakteryzuje jednak nietypowe usytuowanie trzeciej wieży. Do budowy Mikołaj Wolski zaprosił najlepszych współczesnych mistrzów. Bogate sztukaterie wewnętrz kościoła pochodzą z warsztatu Jana Baptisty Falconiego. W kaplicy Królewskiej znajdują się obrazy Tommaso Dolabello - nadwornego malarza dynastii Wazów. Na centralnym miejscu prezbiterium, po pożarze umieszczono obraz Michała Stachowicza, przedstawiający Wniebowzięcie NMP. Wyjątkowym dziełem jest wizerunek Matki Boskiej - Kamedulskiej Pani, namalowany w XVII w. przez kamedułę O. Wenatego z Subiaco.
W podziemiach prezbiterium znajduje się kaplica oraz krypta, w której murach na 100 lat zamurowywane są doczesne szczątki zmarłych zakonników, które potem po ekshumacji są przenoszone do zbiorowego grobowca. Od strony północnej do prezbitetrium przylega kapitularz z licznymi malowidłami, a od strony południowej równie pięknie wyposażona zakrystia.
Z kościołem sąsiadują symetrycznie dwa dziedzińce: północny z 70 metrowej głębokości studnią, zabudowaniami klasztornymi, refektarzem i kuchnia oraz południowy z tzw. domem gościnnym i apartamentami Wolskiego, a w nich tzw. sala akustyczna.
Na wschód rozpościera się strefa świętego milczenia i samotności. W wielkim prostokątnym ogrodzie, podzielonym na maleńkie ogródki, stoją w kliku rzędach niewielkie domki - pustelnie, w których mieszkają milczący zakonnicy.
Na południe od furty znajdudje się tzw. Foresteria, w której zamieszkiwali w przeszłości wybitni goście.
Zespół klasztorny otoczony jest kilkuhektarowym lasem w którym są wiszące ogrody, alejki i miejsca do kontemplacji. Panuje tu harmonia rozłożystej, zaplanowanej zabudowy, przenikniętej pięknem natury i architektury. Cały teren jest ogrodzony wielokilometrowym murem.
Na wieżach kościoła klasztoru Kamedułów, usytuowanego na wysokim wzgórzu świecą się w godzinach wieczornych oraz w nocy, widoczne z daleka czerwone, jaskrawe światła, co jest niezbędne ze względu na bliskie sąsiedztwo lotniska w Balicach. Światła te są jednak także charakterystycznym, symbolicznym oznaczeniem dla osób nadjeżdżających do Krakowa od strony zachodniej. Cały zespół jest również iluminowany w nocy, co sprawia że klasztor można dostrzec z daleka.
[edytuj] Historia
Kościół pw. Wniebowzięcia Matki Boskiej i erem kamedułów reguły św. Benedykta, zbudował w 1609-1630 włoski architekt Andrzej Spezzo. W 1642 nastąpiła konsekracja kościoła. Mikołaj Wolski, przebywając we Włoszech jako poseł króla Zygmunta III do papieża Klemensa VIII, bardzo upodobał sobie zakon kamedułów, którzy zobowiązali się przesłać do Polski paru zakonników pod warunkiem, ze wystawi im klasztor i zapewni odpowiednie fundusze na ich utrzymanie.
Nazwa kameduli pochodzi od miejscowości Camedoli pod Florencją, w której w 1012 powstał pierwszy klasztor zakonników reguły św. Benedykta - kamedułów. W 1072 podzielili się oni na konwentualnych (cenobitów) i obserwantów (eremitów). Kameduli po przybyciu do Krakowa wybrali górę bielańską, która należała wówczas do kasztelana wojnickiego Sebastiana Lubomirskiego, a ten nie chciał góry odsprzedać. Wolski zaprosił Lubomirskiego na wspaniałą ucztę, podczas której, wobec licznie zgromadzonych panów, zwierzył się publicznie ze swoich kłopotów, związanych z budową eremu. Lubomirski rad nie rad podpisał podsunięty mu dokument o darowaniu góry i wsi kamedułom. Z kolei Wolski, wśród wielkich owacji, podarował w zamian Lubomirskiemu wielką ilość srebrnych naczyń. Stad też pochodzi nazwa: Srebrna Góra; nazwa Bielany wzięła początek od białych habitów mnichów. Mikołaj Wolski został pochowany przy wielkich drzwiach kościoła. W klasztorze zachował się portret Wolskiego, w czarnym cudzoziemskim stroju, przypisywany o. Wenantemu. Aby zbudować kościół i erem na tak wysokiej górze, stawiono na skale sklepienie i dopiero nad czwartą kondygnacją sypano ziemię. Cała budowa miała kosztować 500 tys. zł., co było wtedy ogromną sumą.
W podziemiach kościoła - podobnie jak u reformatorów w Krakowie - znajdują się doskonale zmumifikowane szczątki zakonników. W wielkim prostokątnym ogrodzie, podzielonym na maleńkie ogródki, stoją w kliku rzędach niewielkie domki - pustelnie, w których mieszkają milczący zakonnicy.
Kościół i klasztor nieraz wizytowali królowie. W pokojach gościnnych (tzw. Foresterii), domu położonym na południe od furty mieszkali Marysieńka i Jan III Sobieski – przed wyruszeniem pod Wiedeń, Król Władysław IV oraz Jan Kazimierz, który patrzył na płonący Kraków – uchodząc przed Szwedami. Przebywał tutaj także Stanisław August Poniatowski. W dniu 19.08.2002 do klasztoru na Srebrnej Górze zawitał Jan Paweł II. Powiedział on tutaj : Krakowianie, czy wiecie, dzięki komu Wasze miasto stoi bezpieczne i nienaruszone przez tyle stuleci? To Kameduli są waszym piorunochronem.
[edytuj] Bibliografia
- Prospekt – Erem OO.Kamedułów. Aleja Konarowa 1, 30-248 Kraków – Bielany 40.
www.kameduli.info
