Obrona francuska

Z Wikipedii

Obrona francuska – popularny debiut półotwarty, oznaczony kodem ECO C00- C19, charakteryzujący się posunięciami 1.e4 e6. Jego podstawowa idea polega na zabezpieczeniu słabego pola f7 i przygotowaniu posunięcia d7- d5, przy jednoczesnym zapewnieniu rozwoju skrzydłu królewskiemu. Białe praktycznie nie są w stanie skutecznie zapobiec temu planowi (w wariancie Czigorina 2.He2 osiągają częściowo ten cel, ale hetman białych stoi źle), dlatego ich strategia polega na:

• wykorzystaniu trudności z rozwinięciem hetmańskiego gońca czarnych ("francuski goniec").
• zacieśnieniu pozycji czarnych ruchem e4-e5 i rozwinięciu aktywnych działań na skrzydle królewskim.

Ze swej strony czarne mają jasną kontrgrę c7- c5 a przy e4- e5 także f7- f6, ich szanse są większe na skrzydle hetmańskim.

Podstawowe warianty obrony francuskiej:

• wariant wymienny 1. e4 e6 2.d4 d5 3.e:d5 e:d5 (C01). Czarne mają układ pionów taki, jak w obronie rosyjskiej, brak wyprowadzenia skoczków w porównaniu z tym otwarciem jest dla nich korzyścią. Statystyki wręcz wskazują, że czarne w tym wariancie zdobywają więcej punktów, zapewne z powodu dążenia białych do zwycięstwa w prawie równej pozycji.
• wariant zamknięty 1.e4 e6 2.d4 d5 3.e5 (C02). Białe niezwłocznie realizują przedstawione wyżej plany, czarne odpowiadają niezwłoczną, "francuską" kontrgrą. Choć białe są w stanie zachować przewagę, to rezultaty czarnych nie budzą zastrzeżeń.
• wariant Tarrascha 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sd2 (C03- C09)- niewątpliwie najskuteczniejszy sposób zwalczania obrony francuskiej: białe są gotowe by czasowo zrezygnować z przewagi przestrzeni w zamian za korzystniejszy rozwój figur. Możliwe kontynuacje czarnych:

- 3 ..Sf6 4.e5 Sfd7 i, w porównaniu z wariantem Steinitza białe mają dodatkowe atuty w postaci możliwości zagrania c2- c3 a skoczek na d2 stoi nieco lepiej niż na polu c3.

-3 ..d:e4 z przejściem do wariantu Rubinsteina

-3 ..c5 4.e:d5. Czarne mają do wyboru odbicia 4 ..e:d5 uwalniając gońca c8, ale pozostając z izolowanym pionem na d5 lub 3 ..H:d5- hetman zostanie zmuszony do odejścia a goniec nadal pozostanie zamknięty. Z wyjątkową skutecznością rozgrywał pozycje powstałe w wariancie Tarrascha Anatolij Karpow.

• Warianty z posunięciem 3.Sc3, najczęściej stosowanym przez białe przeciw obronie francuskiej:

• wariant Rubinsteina 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 d:e4(C10). Po wyjaśnieniu sytuacji w centrum czarne będą kontratakować ruchem c7- c5, "francuskiego" gońca rozwiną albo po trasie c8- d7- c6 albo na b7. Nieco pasywny wariant ten bywał z powodzeniem stosowany przez współczesnych czołowych arcymistrzów.
• wariant Steinitza 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Sf6 4.e5(C11) po najczęstrzym 4 ..Sd7 5.f4 c5 6.Sf3 Sc6 7.Ge3 zapewnia czarnym pełnoprawną grę zgodnie z pryncypiami obrony francuskiej.
• wariant MacCutcheona 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 Gb4(C12), będący w zasadzie odgałęzieniem wariantu klasycznego. Zwolennikiem tego ostrego wariantu był słynny polski arcymistrz Bogdan Śliwa, obecnie jest on grany rzadziej: w zestawieniu z wariantem Winawera wtrącenie ruchów Sf6 i Gg5 nieco zawęża możliwości obu stron.
• wariant klasyczny 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 (C11- C14), najczęstsze odpowiedzi to 4 ..d:e5 (w duchu wariantu Rubinsteina i z nieco podobną grą) lub 4 ..Ge7 z przykładowym 5.e5 Sfd7 6.G:e7 H:e7 i czarne muszą zachować zdwojoną uwagę w walce o wyrównanie.
• wariant Winawera 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4(C15- C19) uchodzi za najbardziej skomplikowany wariant obrony francuskiej, dalsza gra może przebiegać następująco: 4.e5 c5 5.a3 G:c3+ 6.b:c3 Se7 7.Hg4 Hc7 8.H:g7 Wg8 9.H:h7 c:d4, z rekompensatą za piona. Zamiast 7 ..Hc7 czarne mogą grać 7 ..00 ze skomplikowaną grą.
• rzadkie warianty obrony, typu 1.e4 e6 2.Sc3 lub 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Ge3 (gambit Ałapina, są, obok wspomnianego już wariantu Czigorina, oznaczone kodem C00 i C01. Ocenia się, że nie można w nich szukać przewagi debiutowej.

Posunięcie 1 ..e6 znał już Lucena, nazwę obrony francuskiej zyskało po korespondencyjnym meczu Paryż- Londyn w latach 1834- 1836, w którym szachiści francuscy odnieśli zwycięstwo, zaskakując przeciwnika tym ruchem. Obronę francuską w meczach o mistrzostwo świata stosowali: Tarrasch, Euwe, Botwinnik, Petrosjan, kilku porażek w walce przeciw niej doznał Kasparow, obecnie wchodzi ona do repertuaru otwarć wielu silnych arcymistrzów i jest trzecim pod względem częstości ruchem stosowanym w odpowiedzi na 1.e4 (po 1 ..c5 i 1 ..e5).