Paweł III (biskup kołomieński)
Z Wikipedii
Paweł III (biskup kołomieński), w literaturze określany też jako Paweł Kołomieński – (zm. 3 (16 wg starego stylu) kwietnia 1656?) – prawosławny biskup kołomieński. Jedyny hierarcha, który sprzeciwił się reformom patriarchy Nikona.
O jego pochodzeniu i życiu niewiele wiadomo. Urodzić się miał we wsi Kołyczewo w guberni niżegorodzkiej w rodzinie wiejskiego duchownego. Święcenia zakonne przyjął w Żółtowodzkim Monasterze pw. św. Trójcy, w którym w roku 1636 pełnił funkcję ekonoma. Od 1651 roku ihumen monasteru Pafnutiewskiego w Borowie. W 1652 roku był jednym z 12 pretendentów do godności patriarszej. 17 października tegoż roku roku został wyświęcony na biskupa kołomieńskiego.
W 1654 roku na soborze wystąpił przeciwko planom reform patriarchy Nikona. Pod tekstem uchwał soborowych nie złożył swego podpisu, tylko zapisał formułę grożącą anatemą wszystkim, którzy odrzucą dawne obyczaje. W tym samym roku został przez patriarchę pozbawiony godności biskupiej – bezprawnie, gdyż decyzja w tej sprawie należała do wyłącznej kompetencji soboru. Następnie zesłany do monasteru Paleostrowskiego, położonego na jednej z wysp jeziora Onega.
Na temat jego losów po 1655 roku dotarło do naszych czasów wiele niejasnych i wzajemnie sprzecznych informacji. Według staroobrzędowców miał być on później przewieziony pod ścisły nadzór do monasteru Chutyńskiego w Nowogrodzie i tam zabity. Miał przyjąć na siebie dobrowolnie brzemię szaleńca bożego (jurodiwyj Christa radi) – jedyny w historii cerkwi w Rosji przypadek jurodiwego-biskupa. Jurodiwyje tradycyjnie mieli zagwarantowaną nietykalność, a ponadto cieszyli się powszechnym autorytetem zarówno wśród ludu, jak i możnych, nie wyłączając carów. Nikon, dowiedziawszy się o tym, nasłać miał na niego najemnych morderców. 3 kwietnia (według starego stylu – 16 kwietnia) 1656 roku biskup Paweł Kołomieński miał być spalony na stosie. Oficjalna wersja głosi, że jeszcze w monasterze Paleostrowskim doznał pomieszania zmysłów, uciekł do lasu i utonął w rzece lub został pożarty przez zwierzęta.
Nie ulega jednak wątpliwości, że wkrótce po soborze w 1654 roku już nie żył. Nie zdążył ani wyświęcić kapłanów staroobrzędowych, ani nikomu przekazać sakry biskupiej. Po jego śmierci staroobrzędowcy na długo utracili możliwość utworzenia własnej hierarchii kościelnej.
Wśród zarzutów, jakie obradujący w latach 1666-1667 sobór postawił Nikonowi było także pozbawienie godności biskupiej Pawła Kołomieńskiego.
Od 1913 roku postanowieniem niżegorodzko-kostromskiego eparchialnego zjazdu staroobrzędowców białokrynickiej hierarchii biskup Paweł wspominany jest w modlitwach jako święty męczennik, który poświęcił życie za wiarę.
