Polacy w misjach pokojowych 1953-2003
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Wstęp
Współczesny świat stawia przed siłami zbrojnymi wyzwania, jakich wcześniej nie znała historia.
Demokratyczne armie przygotowują się dzisiaj przede wszystkim do misji przywracania i utrzymywania pokoju.
Polska ma w tej dziedzinie bardzo bogate doświadczenie. Ponad pół wieku temu polscy żołnierze po raz pierwszy wzięli udział w międzynarodowej misji pokojowej.
W 2003 r. zbiegły się dwie rocznice związane z udziałem Polaków w misjach pokojowych:
- 50-lecie udziału przedstawicieli Wojska Polskiego i rządu w koreańskiej Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych (NNSC- Neutral Nations Supervisory Commission),
- 30-lecie udziału zwartych oddziałów Wojska Polskiego w misjach pokojowych ONZ.
Od roku 1973 żołnierze polscy uczestniczyli w 25 operacjach podejmowanych przez ONZ w celu utrzymywania, tworzenia i budowania pokoju w najbardziej zapalnych rejonach konfliktów na Bliskim Wschodzie, w Azji, Afryce i Europie.
Przez pól wieku ponad 45 tysięcy żołnierzy w polskich mundurach pełniło służbę pod błękitna flaga ONZ oraz z mandatu innych organizacji międzynarodowych, zdobywając najwyższe uznanie za doskonałe przygotowanie do wypełniania swoich zadań.
Udział w misji pokojowej wymaga znakomitego profesjonalnego przygotowania. Żołnierze pełnią służbę w nadzwyczaj trudnych warunkach – nie tylko geograficznych i klimatycznych, ale także psychologicznych – daleko od domu i najbliższych, w krajach o odmiennych obyczajach i kulturze, gdzie każdy gest lub słowo wymaga wielkiej ostrożności i gdzie niebezpieczeństwo grozi praktycznie z każdej strony. Tutaj więc liczy się przede wszystkim znajomość żołnierskiego rzemiosła, odwaga i wiedza o realiach otaczającego świata.
Żołnierz wyjeżdżający na misję jest ambasadorem Polski w świecie, po powrocie do kraju – ambasadorem świata w Polsce.
[edytuj] Pierwsze misje pokojowe z udziałem Polaków
W roku 1953 Polska weszła w skład komisji nadzorującej rozbrojenie Półwyspu Koreańskiego.
Była to pierwsza misja powołana do przywrócenia pokoju, w której wzięli udział Polacy.
Trzyletnia wojna (1950 - 1953) między Koreą Północną a Koreą Południową zakończyła się rozejmem zawartym 27 lipca 1953 roku w Panmundżonie.
W ramach czuwania nad wypełnianiem warunków porozumienia powołano dwie międzynarodowe komisje:
- rozbrojeniową - Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych (Neutral Nations Supervisory Commission - NNSC), w skład której wchodzili przedstawiciele Polski, Czechosłowacji, Szwajcarii i Szwecji,
- nadzoru i kontroli - Komisja Repatriacyjna Państw Neutralnych (Neutral Nations Repatriation Commission), do której należały w/w państwa i Indie.
Inauguracyjne spotkanie NNSC odbyło się 1 sierpnia 1953 roku w strefie zdemilitaryzowanej w Panmundżonie.
Podstawą prawną do wysłania polskiej delegacji na misję w Korei była uchwała rządu PRL z 12 września 1953 roku, na mocy której wszyscy członkowie delegacji posiadali status personelu wojskowego.
Zgodnie z postanowieniami rozejmu, NNSC składała się z 20 grup inspekcyjnych. W każdej z nich było co najmniej 4 oficerów z każdego państwa członkowskiego Komisji.
W skład polskiej grupy nadzorującej proces rozbrojenia w Korei wchodzili głównie oficerowie z polskich sił zbrojnych oraz przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych i innych ministerstw.
Na początku operacji (1953/1954 r.) pierwsza polska zmiana liczyła 391 osób personelu wojskowego, w tym 171 oficerów. Łącznie personel reprezentujący Polskę w Komisji od roku 1953 do roku 2001 liczył 1 065 osób.
Po 1956 roku Komisja nie podejmowała zadań wojskowych i kontrolnych, a jej obowiązki polegały głównie na weryfikacji raportów przekazywanych przez Koreę Północną i Południową. Mimo to, Komisja nadal miała duże znaczenie polityczne.
Kadra Wojska Polskiego uczestniczyła również w komisjach międzynarodowych:
- 1954 - 1975 w składzie misji ICSC w Wietnamie, Laosie i Kambodży,
- 1968 - 1970 w składzie misji OTN w Nigerii.
| Polacy w misjach a składzie Komisji Międzynarodowych | |||
| Misja | Kraj | Liczba osób | Czas trwania |
|---|---|---|---|
| NNSC | Korea | 1 065 | 1953 - |
| ICSC | Wietnam, Laos, Kambodża | 1 928 | 1954 - 1975 |
| OTN | Nigeria | 5 | 1968 - 1970 |
[edytuj] Pierwsi polscy żołnierze w błękitnych hełmach
Polska posiadająca status państwa założycielskiego ONZ zawsze miała takie same prawa i obowiązki jak inni członkowie. W okresie zimnej wojny interesy antagonistycznych bloków kolidowały ze sobą również na forum ONZ. Dopiero w okresie odprężenia w stosunkach międzynarodowych w 1973 r. Polska została zaproszona do wysłania swojej jednostki wojskowej na misję pokojową w Doraźnych Siłach Zbrojnych na Bliskim Wschodzie (UNEF II). Polscy żołnierze jako pierwsi z grupy państw Układu Warszawskiego założyli błękitne hełmy ONZ.
[edytuj] 30 lat służby w siłach pokojowych ONZ
Minęło trzydzieści lat odkąd pododdziały pierwszego polskiego kontyngentu "Błękitnych Hełmów" wylądowały na półwyspie Synaj, by przyłączyć się do Drugiej Operacji Pokojowej ONZ - UNEF II. Wydarzenie to zapoczątkowało jedną z najbardziej trwałych - spośród państw członkowskich - tradycji udziału w misjach sił pokojowych ONZ. W ciągu kilku miesięcy od pierwszego rozmieszczenia UNEF II w 1973 roku, polska jednostka wsparcia logistycznego wzrosła do ponad 800 żołnierzy.
Tradycja ta niezmiennie kontynuowana jest do dnia dzisiejszego. Polska uczestniczy obecnie - za pośrednictwem ponad 700 żołnierzy, obserwatorów wojskowych i policji cywilnej - w ośmiu operacjach pokojowych ONZ, w tym: czterech w Afryce, dwóch na Bliskim Wschodzie i dwóch w Europie, plasując się w ten sposób na drugim miejscu w Europie i czternastym na liście państw – członków ONZ. Świat znacznie się zmienił w ciągu tych trzydziestu lat. Zmieniły się również sposoby prowadzenia misji pokojowych ONZ. Ale wsparcie Polski dla tych wysiłków pozostało niezmienne, na przekór ogólnym trendom ograniczania kontyngentów przez wiele innych państw rozwiniętych. Wsparcie Polski jest nie tylko bezcenną pomocą w tych działaniach, ale stanowi również jakże potrzebny przykład i inspirację dla innych.
W misjach sił pokojowych ONZ wzięło udział prawie 36 tysięcy Polaków. Na przestrzeni tego okresu zginęło 45 osób.
[edytuj] Misje trwające
[edytuj] Afryka
- MINURSO - Misja Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Referendum w Saharze Zachodniej (United Nations Mission for the Referendum in Western Sahara)
- Początek misji: kwiecień 1991 r.
- Przebieg: w początkowej fazie operacji tylko dwóch polskich obserwatorów brało udział w misji. W sumie w misji wzięło udział 29 Polaków. Ich głównym zadaniem było udzielanie wsparcia logistycznego. Obecnie na terenie Sahary Zachodniej znajduje się 1 polski obserwator (stan na koniec 2003 r.)
- MONUC - Misja Obserwacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Demokratycznej Republice Konga (United Nations Organization Mission in the Democratic Republic of the Congo)
- UNMEE - Misja Organizacji Narodów Zjednoczonych w Etiopii i Erytrei (United Nations Mission in Ethiopia and Eritrea)
- Początek misji: lipiec 2000 r.
- Przebieg: swoją działalność w misji polski kontyngent rozpoczął 23 listopada 2000 roku, a zakończył w maju 2001 roku. Realizował, między innymi, zadania związane z monitorowaniem porozumienia o przerwaniu ognia między stronami konfliktu oraz z weryfikowaniem redukcji sił zbrojnych. Obecnie w misji bierze udział 6 obserwatorów z Polski (stan na koniec 2003 r.)
- MINUCI - Misja Organizacji Narodów Zjednoczonych w Wybrzeżu Kości Słoniowej (United Nations Mission in Côte d'Ivore)
- Początek misji: maj 2003 r.
- Przebieg: misja polityczna ONZ w Wybrzrżu Kości Słoniowej. Polacy nie biorą w niej udziału.
[edytuj] Bliski Wschód
- UNDOF - Siły Obserwacyjne Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Rozdzielenia Wojsk (United Nations Disengagement Observer Force)
- Początek misji: maj 1974 r.
- Przebieg: Szefem misji od 13 sierpnia 2003 r. jest gen. Franciszek Gągor. UNDOF było drugą misją ONZ, w której Polacy zajmowali się logistyką: dostarczali wodę, żywność i zaopatrzenie do jednostek operacyjnych i pozycyjnych znajdujących się po syryjskiej stronie strefy rozdzielającej. Polski kontyngent był także odpowiedzialny za laboratoria sanitarne i epidemiologiczne, a pluton inżynieryjny uczestniczył w rozminowywaniu pól minowych. Pierwszą grupą liczącą 92 żołnierzy dowodził major E. Nowak. Baza polskiej jednostki logistycznej (POLLOG) znajdowała się w Wadi Faouar - 8 km na wschód od linii rozdzielającej. W każdej sześciomiesięcznej zmianie brało udział 130 osób z Polski. Wraz z dużą liczbą zadań w późniejszym okresie, liczba personelu POLLOG wzrosła do 140 - 160 osób. Od października 1991 roku stanowisko dowódcy sił po raz pierwszy objął polski generał - gen. Roman Misztal. W grudniu 1993 roku logistyką zajęła się jednostka kanadyjska (CANLOG), natomiast polski batalion operacyjny (POLBATT) przejął obowiązki od batalionu fińskiego. POLBATT rozmieścił 23 stanowiska w patrolowanej strefie rozdzielenia wojsk izraelskich i syryjskich. Należy zaznaczyć, że w operacji UNDOF brała udział 21 Brygada Strzelców Podhalańskich. Była to pierwsza tak liczna grupa ochotników wyszkolonych w rzeszowskiej jednostce. W misji UNDOF wzięło udział 8 912 Polaków. Obecnie przebywa tam 357 osób (stan na koniec 2003 r.)
- UNIFIL - Siły Tymczasowe Organizacji Narodów Zjednoczonych w Libanie (United Nations Interim Force in Lebanon)
- Początek misji: marzec 1978 r.
- Przebieg: Zalążkiem polskiego kontyngentu wojskowego w Libanie była polska jednostka medyczna (UN Hospital), która w kwietniu 1992 r. rozpoczęła funkcjonowanie. Jej zadaniem było zapewnienie zabezpieczenia medycznego personelu UNIFIL i miejscowej ludności. W styczniu 1994 r. do Libanu skierowany został Polski Batalion Logistyczny, który razem z działającym już szpitalem polowym od kwietnia 1994 r. tworzy Polski Kontyngent Wojskowy. Od tego czasu Polacy przejęli realizację zadań mandatowych wypełnianych poprzednio przez Szwedów. Polacy służą też w Kwaterze Głównej UNIFIL i międzynarodowej kompanii żandarmerii. Główne zadania Polskiego Kontyngentu Wojskowego to:
- transportowanie materiałów i produktów z terenów Izraela i Libanu do rejonu operacyjnego
- magazynowanie materiałów i produktów oraz ich ochrona
- remonty i utrzymywanie pojazdów UNIFIL w II linii transportowej oraz dokonywanie napraw
- wykonywanie zadań z zakresu zaopatrzenia medycznego oraz udzielania pierwszej pomocy
- ochrona i obrona wyznaczonych rejonów.
W misji w Libanie do tej pory wzięło udział 7 682 Polaków. W chwili obecnej służbę w UNIFIL pełni 225 osób (stan na koniec 2003 r.)
[edytuj] Europa
- UNFICYP - Siły Pokojowe Organizacji Narodów Zjednoczonych na Cyprze (United Nations Peacekeeping Force in Cyprus)
- Początek misji: marzec 1964 r.
- Przebieg: Szefem misji i Specjalnym Przedstawicielem Sekretarza Generalnego ONZ jest Zbigniew Włosowicz, W tej misji na Cyprze polskie kontyngenty nie biorą udziału.
- UNOMIG - Misja Obserwacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Gruzji (United Nations Observer Mission in Georgia}
[edytuj] Misje zakończone
[edytuj] Afryka
- UNTAG - Grupa Pomocy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Okresie Przejściowym (United Naitons Transition Assistance Group)
- Czas trwania: kwiecień 1989 r. - marzec 1990 r.
- Przebieg: W skład wojskowego kontyngentu UNTAG, wysłanego do Namibii, wchodziła polska jednostka logistyczna (POLLOG), która była odpowiedzialna za centralne składy magazynowe i wsparcie logistyczne dla oddziałów znajdujących się na północnych terenach misji. Ponadto w skład grupy obserwatorów wojskowych wchodziło 20 polskich oficerów.
Łączna liczba polskiego personelu należącego do wojskowego kontyngentu UNTAG to 373 osoby, w tym 241 zawodowych żołnierzy i 132 poborowych.
- UNOMIL - Misja Obserwacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Liberii
(United Nations Observer Mission in Liberia)
- UNAMIR - Misja Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy Rwandzie (United Nations Assistance Mission for Rwanda)
- UNAVEM III - Trzecia Misja Weryfikacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Angoli (United Nations Angola Verification Mission III)
- MONUA - Misja Obserwacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Angoli (United Nations Observer Mission in Angola)
[edytuj] Azja
- UNGOMAP - Misja Dobrych Usług Organizacji Narodów Zjednoczonych w Afganistanie i Pakistanie (United Nations Good Offices Mission in Afghanistan and Pakistan)
- Czas trwania: maj 1988 r. - marzec 1990 r.
- Przebieg: Do zadań misji należało w szczególności obserwowanie wycofywania się wojsk radzieckich z terenu Afganistanu oraz nadzorowanie powrotu uchodźców przede wszystkim z Pakistanu. W misji brał udział 1 Polak. Po wygaśnięciu mandatu UNGOMAP w marcu 1990 roku utworzono OSGAP (Office of the Secretary General in Afghanistan) - Biuro Sekretarza Generalnego ONZ w Afganistanie, w którym pracowało 2 Polaków.
- UNAMIC - Misja Przygotowawcza Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kambodży (United Nations Advance Mission in Cambodia)
- UNTAC - Tymczasowa Administracja Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kambodży (United Nations Transitional Authority in Cambodia)
- Czas trwania: marzec 1992 r. - wrzesień 1993 r.
- Przebieg: W grudniu 1991 r. polskie siły zbrojne zostały przydzielone do udziału w misji w Kambodży. 11 maja 1992 r. grupa 14 zawodowych żołnierzy przybyła do kwatery głównej UNTAC. Miesiąc później kompania 75 żołnierzy została przetransportowana do Phnom Penh. Ich zadaniem było przygotowanie bazy dla całego polskiego kontyngentu. W lipcu 1992 r. przybyła pozostała część polskiego batalionu. Cała jednostka licząca 709 osób (wśród nich było prawie 400 żołnierzy zawodowych) została rozlokowana w tzw. obozie przejściowym (Transit Camp) 20 km na północ od stolicy. Po dwóch tygodniach kompanie batalionów rozmieszczono na wyznaczonych stanowiskach. Do zadań kompanii logistycznych należał transport wody, jedzenia i paliwa do jednostek operacyjnych. 64 żołnierzy zarządzało głównymi magazynami (Central Depot) UNTAC w Phnom Penh. Zajmowali się oni rozdzielaniem materiałów technicznych, biurowych i środków czystości do kontyngentów. Techniczne jednostki, liczące ok. 20 żołnierzy, dokonywały napraw dróg i mostów. Druga zmiana polskiego kontyngentu, którą dowodził płk Kazimierz Zawiliński, była ostatnią, gdyż cała misja zakończyła się wycofaniem wszystkich kontyngentów jesienią 1993 r. Łącznie personel polski uczestniczący w misji UNTAC liczył 1254 żołnierzy i cywilów. Niektórzy z nich powrócili do kraju jako jedni z ostatnich uczestników operacji, na początku 1994 roku, gdyż byli odpowiedzialni za likwidację magazynów. 2 polskich oficerów weszło w skład Wojskowej Grupy Kontaktowej ONZ (UN Military Liaison Team) w Kambodży, która dalej kontynuowała swoją misję.
- UNMOT - Misja Obserwatorów Organizacji Narodów Zjednoczonych w Tadżykistanie (United Nations Mission of Observers in Tajikistan)
- Czas trwania: grudzień 1994 r. - maj 2000 r.
- Przebieg: W misji brało udział 33 Polaków. Byli wśród nich oficerowie, którzy weszli w skład grupy obserwatorów wojskowych. Ponadto, w Tadżykistanie znajdowała się grupa polskich oficerów instruktorów przygotowujących jednostkę specjalną do zabezpieczenia pobytu misji ONZ.
[edytuj] Bliski Wschód
- UNEF II - Drugie Doraźne Siły Pokojowe Organizacji Narodów Zjednoczonych (Second United Nations Emergency Force)
- Czas działania: październik 1973 r. - czerwiec 1979 r.
- Przebieg: W trakcie misji UNEF II Polska wraz z Kanadą były odpowiedzialne za wsparcie logistyczne. Polska Jednostka Logistyczna (POLLOG) dołączyła do UNEF II na podstawie uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Ministra Obrony Narodowej. Po zatwierdzeniu przez rząd polski decyzji wysłania polskiego kontyngentu do UNEF II, odbyły się trójstronne rozmowy w Nowym Jorku między przedstawicielami Sekretarza Generalnego, Kanady i Polski. Owocem spotkania było memorandum, które zawierało wyszczególniony zakres zadań dla dwóch logistycznych jednostek. Do głównych zadań POLLOG należało:
- zapewnienie transportu osób, żywności, paliwa
- oczyszczanie i dowóz wody do wszystkich kontyngentów i posterunków obserwacyjnych
- rozminowywanie strefy buforowej
- udzielanie w polskim szpitalu polowym pomocy medycznej personelowi UNEF II
-
- W skład sił pokojowych UNEF II wchodziła Polska Wojskowa Jednostka Specjalna, która działała na terenie Egiptu we współpracy z oddziałami z Kanady, Finlandii, Ghany i Szwcji. Płk Jerzy Jarosz został pierwszym dowódcą polskiego kontyngentu. Każda zmiana polskiego kontyngentu pełniła służbę przez 6 miesięcy.
- Pierwsza grupa kontyngentu (13 osób) dotarła na Bliski Wschód 13 listopada 1973 roku. Polski obóz został najpierw ulokowany w Heliopolis w okolicach Kairu, a później w Ismalii, gdzie również umieszczono polski szpital polowy. Druga zmiana kontyngentu licząca 1 026 osób, dołączyła do UNEF II w czerwcu 1974 r. W skład następnych zmian polskiego kontyngentu wchodziło następująco: III zmiana - 966 osób, IV - 868, V - 869, VI - 953, VII - 953, od VIII do XII zmiany - ok. 900 osób w każdej. Łącznie w misji pokojowej UNEF II brało udział 11 699 Polaków, tj. 4 037 żołnierzy zawodowych, 7 080 poborowych i 582 cywilów. Ze względu na tak dużą liczbę personelu polskiego zaangażowanego w tę misję, obecność Polaków na półwyspie Synaj była znacząca. Polski debiut w poważnej operacji pokojowej został doceniony przez Sekretarza Generalnego, co w konsekwencji doprowadziło do tego, że Polska mogła uczestniczyć w kolejnych misjach, a wsparcie logistyczne stało się "specjalnością" Polski.
- UNIMOG - Grupa Obserwatorów Wojskowych Organizacji Narodów Zjednoczonych w Iranie i Iraku (United Nations Iran-Iraq Military Observer Group)
- UNIKOM - Misja Obserwacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Iraku i Kuwejcie (United Nations Iraq-Kuwait Observation Mission)
- Czas trwania: kwiecień 1991 r. - październik 2003 r.
- Przebieg: Misja obejmowała tereny przygraniczne Iraku i Kuwejtu. Od 17 stycznia 2003 r. do sierpnia 2003 r. szefem misji był polski gen. Franciszek Gągor. 17 marca 2003 r. w wyniku wojskowej operacji przeciwko Irakowi, UNIKOM został wycofany z rejonu walk, a jego mandat zawieszono. W czerwcu 2003 r. w misji brał udział jeden obserwator z Polski. Misja została zakończona 6 października 2003 roku.
[edytuj] Europa
*UNPROFOR - Siły Ochronne Organizacji Narodów Zjednoczonych (United Nations Protection Force)
-
- Czas trwania: luty 1992 r. - marzec 1995 r.
- Przebieg: Po raz pierwszy w historii misji pokojowych polskie oddziały wystąpiły w charakterze operacyjnym - patrolując, chroniąc ważne instalacje, eskortując konwoje humanitarne, itp. Na początku marca 1992 r. rząd polski podjął decyzję o wysłaniu batalionu operacyjnego (ok. 900 żołnierzy), w którego skład wchodzili żołnierze ze Śląskiego Okręgu Wojskowego. Formowanie jednostki rozpoczęto w połowie marca i kwietniu. Po odpowiednim przygotowaniu w Wojskowym Centrum Szkolenia dla potrzeb Sił Pokojowych ONZ w Kielcach (1 stycznia 2002 roku przemianowane na Ośrodek Szkolenia na Potrzeby Sił Pokojowych), batalion był gotowy do wyjazdu.
- Pierwsza zmiana licząca 893 żołnierzy została rozlokowana w sektorze północnym (Sector North) w regionie Kordunu i Banji w Krajinie. Dowodził nią płk Wiesław Kurzyca. W pierwszym tygodniu polski batalion (POLBATT) dzielił swoje obowiązki z jednostką duńską. Niektórzy polscy oficerowie zostali przydzieleni do sektora dowództwa (Sector Command), a 5 z nich do kwatery głównej UNPROFOR. Polska wysłała także najpierw 4, a później 20 wojskowych obserwatorów, którzy zostali rozmieszczeni na całym terenie misji. Ponadto, Komenda Główna Policji, wytypowała i przygotowała 30 policjantów do służby w ramach UNPROFOR. Przyjęcie przez Radę Bezpieczeństwa rezolucji ustanawiającej strefę zakazu lotów nad Bośnią wiązało się z wysłaniem dodatkowej liczby wojskowych obserwatorów do nadzorowania wszystkich lotnisk. Wśród wybranych obserwatorów znalazło się 4 polskich oficerów z WLiOP (Wojska Lotnicze i Obrona Powietrzna).
- Po uznaniu niepodległości Macedonii przez ONZ pojawiła się kwestia utrzymania pokoju i ochrony granic - kraj ten bowiem nie posiadał swojego wojska. Dlatego też mandat UNPROFOR objął także terytorium Macedonii. W skład grupy, której zadaniem było kontrolowanie granic między Macedonią, Albanią i Serbią weszło 15 strażników z Polskiej Straży Granicznej.
- Łącznie w operacji UNPROFOR wzięło udział 3 867 Polaków.
- UNCRO - Operacja Organizacji Narodów Zjednoczonych Przywrócenia Zaufania w Chorwacji (United Nations Confidence Restoration Operation)
- UNPREDEP - Siły Zapobiegawcze Organizacji Narodów Zjednoczonych(United Nations Preventive Deployment Force)
- UNMIBH - Misja Organizacji Narodów Zjednoczonych w Bośni i Hercegowinie (United Nations Mission in Bosnia and Hercegovina)
- Czas działania: grudzień 1995 r. - grudzień 2002 r.
- Przebieg: W misji na terenie Bośni i Hercegowiny wzięło udział 2 Polaków.
- UNTAES - Tymczasowa Administracja Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wschodniej Slawonii, Baranii i zachodniego Sirmium (United Nations Transitional Administration for Eastern Slavonia, Baranja and Western Sirmium)
- Czas trwania: styczeń 1996 r. - styczeń 1998 r.
- Przebieg: W misji na terenach Wschodniej Slawonii wzięło udział 10 Polaków.
- UNMOP - Misja Obserwacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych na Półwyspie Prevlaka (United Nations Mission of Observers in Prevlaka)
[edytuj] Polacy w misjach w składzie sił pokojowych ONZ - zestawienie
| Polacy w misjach a składzie sił pokojowych ONZ | |||
| Misja | Kraj | Liczba osób | Czas trwania |
|---|---|---|---|
| ICCS | Południowy Wietnam | 650 | 1973-1979 |
| UNEF II | Egipt | 11 699 | 1973-1979 |
| UNDOF | Syria, Izrael | 8 912 | 1974- |
| UNIMOG | Iran, Irak | 45 | 1988-1990 |
| UNTAG | Namibia | 373 | 1989-1990 |
| OSGAP | Afganistan, Pakistan | 2 | 1990-1991 |
| UNGOMAP | Afganistan, Pakistan | 1 | 1991-1993 |
| UNAMIC | Kambodża | 2 | 1991-1992 |
| UNIKOM | Kuwejt, Irak | 56 | 1991- |
| UNGCI | Irak | 62 | 1991- |
| MINURSO | Sahara Zachodnia | 27 | 1991- |
| UNSCOM | Irak | 8 | 1992- |
| UNIFIL | Liban | 7 682 | 1992- |
| UNPROFOR | Była Jugosławia | 3 867 | 1992-1995 |
| UNCRO | Chorwacja | 1 064 | 1995- |
| UNTAC / UNIMLT | Kambodża | 1 254 | 1992-1994 |
| UNOMIL | Liberia | 3 | 1993-1994 |
| UNAMIR | Rwanda | 5 | 1993-1995 |
| UNOMIG | Gruzja | 26 | 1994- |
| UNAVEM II/III | Angola | 14 | 1995-1997 |
| MONUA | Angola | 8 | 1997-1998 |
| UNIMOT | Tadżykistan | 24 | 1995-2000 |
| UNTAES | Wschodnia Słowenia | 10 | 1996-1997 |
| UNPREDEP | Macedonia | 8 | 1996-1999 |
| UNMOP | Chorwacja | 5 | 1996- |
| UNMIBH | Bośnia i Hercegowina | 2 | 1999- |
| MONUC | Kongo | 3 | 1999- |
| UNMIK | Jugosławia (Kosowo) | 2 | 1999 |
| MIF | Zatoka Perska | 6 | 2000 |
[edytuj] Misje w składzie Sił Sprzymierzonych i NATO
W 1996 roku polscy żołnierze wzięli udział w Siłach Zaprowadzania Pokoju (IFOR), a następnie Siłach Stabilizujących (SFOR) w Bośni i Hercegowinie. W 1999 uczestniczyli w misji humanitarnej na terenie Albanii w ramach Wielonarodowych Sił NATO (AFOR). Kontyngent tworzyło 140 żołnierzy z 21 Brygady Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa oraz personel w dowództwie misji. Jego podstawowym zadaniem była ochrona kwatery głównej Sił NATO w Albanii oraz ochrona konwojów z pomocą humanitarną.
Po przyjęciu Polski do Sojuszu - 12 marca 1999 roku - pierwszym sprawdzianem wiarygodności sojuszniczej Polski było nasze stanowisko wobec sytuacji na terenie byłej Jugosławii. Udział naszych żołnierzy w siłach NATO w Kosowie (KFOR) oraz w Albanii (AFOR) potwierdził naszą gotowość do wypełniania obowiązków wynikających z Traktatu Waszyngtońskiego. Jesteśmy aktywni w pracach wszystkich gremiów Sojuszu.
Aktualnie polscy żołnierze uczestniczą w następujących operacjach pokojowych NATO:
- od 10 lipca 2000 roku w Siłach NATO – KFOR w Kosowie - uczestniczy ponad 300 żołnierzy w składzie Polsko – Ukraińskiego Batalionu (POLUKRBAT). Batalion wchodzi w skład Wielonarodowej Brygady Wschód (Multinational Brigade East) w Siłach Międzynarodowych w Kosowie. Polscy żołnierze w siłach KFOR tworzą między innymi dwie kompanie zmechanizowane, kompanię logistyczną, kompanię dowodzenia, pododdział wsparcia, sekcję Żandarmerii Wojskowej. W skład polskiego kontyngentu wchodzi również 30 żołnierzy litewskich. Żołnierze KFOR utrzymują bezpieczeństwo, ochraniają instytucje cywilne, wspierają konwoje pomocy humanitarnej oraz pomagają policji i służbom cywilnym. Ukraińską cześć POLUKRBAT stanowi 288 żołnierzy.
- w składzie polskiego kontyngentu w Siłach Stabilizujących w Republice Bośni i Hercegowinie (SFOR) służy około 270 żołnierzy. Polacy współtworzą Wielonarodową Grupę Bojową (WGB) wchodzą w skład Wielonarodowej Brygady Północ. W składzie polskiego kontyngentu SFOR znajdują się dwie kompanie szturmowe, pododdział wsparcia bojowego i sekcja Żandarmerii Wojskowej. Głównym zadaniem polskiego kontyngentu SFOR jest nadzorowanie przestrzegania porozumień pokojowych w pasie granicznym rozdzielającym dwie uczestniczące w kilkuletniej wojnie domowej strony: Republikę Serbską oraz Federację Bośni i Hercegowiny. W ramach Wielonarodowej Grupy Bojowej (WGB) polski kontyngent SFOR działa od 1 stycznia 2003 roku. Do końca 2002 r. polscy żołnierze działali w ramach Nordycko-Polskiej Brygady, a następnie Grupy Bojowej. Obok Polski w skład WGB wchodzą kontyngenty wojskowe z Portugalii i Słowenii.
- od 1 stycznia 2004 r. 9 żołnierzy Wojska Polskiego bierze udział w operacji Międzynarodowych Sił Wspierania Bezpieczeństwa – ISAF w Afganistanie. Podstawowymi zadaniami sił ISAF są:
- udział w utrzymaniu bezpieczeństwa w Kabulu i jego okolicach
- zapewnienie działania oraz bezpieczeństwa międzynarodowego lotniska w Kabulu
- wsparcie ONZ w zakresie rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji
- niesienie pomocy w przypadkach klęsk żywiołowych.
- Polska - poza obecnością kilku oficerów w Dowództwie Operacji - nie wchodzi obecnie w skład sił ISAF. Jest to związane przede wszystkim z faktem, iż 99 polskich żołnierzy uczestniczy pod dowództwem USA w operacji "Enduring Freedom" , również prowadzonej w Afganistanie.
| Polacy w misjach a składzie Sił Sprzymierzonych i NATO | |||
| Misja | Kraj | Liczba osób | Czas trwania |
|---|---|---|---|
| Pustynna Burza | Arabia Saudyjska | 393 | 1990 - 1991 |
| MNF | Haiti | 56 | 1994 - 1995 |
| IFOR | Bośnia i Hercegowina | 931 | 1996 |
| SFOR | Bośnia i Hercegowina | 3 260 | 1997 - |
| AFOR | Albania | 140 | 1999 |
| KFOR | Jugosławia (Kosowo) | 1 310 | 1999 - |
| OS KFOR | Jugosławia (Kosowo) | 531 | 2000 |
| UNMEE | Etiopia i Erytrea | 12 | 2000 |
Zobacz:
- Polski kontyngent w Zatoce Perskiej (1990-1991)
- Międzynarodowe Siły Wspierające Bezpieczeństwo
- Operacje pokojowe NATO
[edytuj] Misje w składzie OBWE i UE
Misje OBWE - Członkami OBWE jest 55 państw: wszystkie państwa europejskie, państwa powstałe w wyniku rozpadu ZSRR (w tym zakaukaskie i środkowoazjatyckie) oraz Stany Zjednoczone i Kanada.
Celem organizacji jest działanie, we współpracy z ONZ na rzecz pokojowego rozwiązywania konfliktów (środki dyplomatyczne, misje) a zarazem stworzenie obszaru bezpieczeństwa. Szerokie pojmowanie bezpieczeństwa obejmuje: prawa człowieka, działalność instytucji demokratycznych, dyplomację prewencyjną, kontrolę zbrojeń oraz bezpieczeństwo ekonomiczne i ochronę środowiska. Organizacja zajmuje się ustanawianiem norm regulujących stosunki między państwami i między państwem a jego obywatelami oraz nadzorem wykonywania tych norm.
Obszary zainteresowania OBWE ujęte są w 3 tzw. koszyki:
- bezpieczeństwo w Europie (zasady m.in. nienaruszalności granic, poszanowania praw człowieka, równouprawnienia oraz środki służące do budowy wzajemnego zaufania i kwestie dotyczące rozbrojenia),
- współpraca w dziedzinie gospodarki, nauki, techniki i ochrony środowiska,
- współpraca w kwestiach humanitarnych i innych (kultura, oświata, mniejszości narodowe, niedyskryminacja - ogólnie tzw. ludzki wymiar).
O ważnej pozycji OBWE świadczy ilość misji prowadzonych przez tę organizację w rejonach konfliktów. Misje OBWE znajdują się w Bośni i Hercegowinie, Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonia, Kosowie. Przedstawiciele OBWE znajdują się również w Czeczenii, Albanii, Białorusi. Biura organizacji otwarto w większości krajów byłego Związku Radzieckiego, między innymi w Uzbekistanie, Kazachstanie, Turkmenstanie, Kirgizji., Armenii i Azerbejdżanie.
Ważnym polem działania OBWE jest zapobieganie lokalnym konfliktom. W tym zadaniu pomaga urząd Wysokiego Komisarza ds. Mniejszości Narodowych (High Commissioner on National Minorities). Siedzibą urzędu jest Haga w Holandii. Celem działania komisarza jest identyfikacja konfliktu najwcześniej jak to możliwe. Komisarz powinien skłaniać zainteresowane strony do porzucenia konfrontacyjnej polityki.
Przedstawiciele Polski uczestniczyli w następujących misjach OBWE:
- Estonia i Łotwa - doradztwo w sprawie statusu etnicznych Rosjan;
- Macedonia - łagodzenie ewentualnych konfliktów;
- Mołdawia - ułatwianie wycofania wojsk rosyjskich ;
- Gruzja - mediacja miedzy władzami Gruzji a Abchazami:
- Tadżykistan - mediacja miedzy władzami o opozycja muzułmańska:
- Ukraina - mediacja w sprawie kwestii Krymu:
- Czeczenia - działania na rzecz pojednania poprzez ułatwianie dostarczania pomocy humanitarnej oraz wspomaganie rozwoju instytucji demokratycznych:
- Bośnia i Hercegowina - przygotowanie wyborów:
- Chorwacja - mediacja w konfliktach z mniejszościami narodowymi
- Górny Karabach - mediacja w konflikcie miedzy Ormianami a Azerami,
W misjach OBWE brało ogółem udział ponad 180 Polaków. Na koniec 2003 roku na misjach przebywało 11 osób.
Misje UE - Początkowo misje Unii Europejskiej prowadziła Unia Zachodnioeuropejska, gdyż UE w tym czasie nie istniała.
Wspólnym celem Unii Europejskiej i ONZ w dziedzinie utrzymywania pokoju jest umacnianie strategii zapobiegania konfliktom, kontrola zbrojeń, sprawne współdziałanie, wymiana informacji, promowanie i zwiększanie roli regionów w utrzymywaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, a także wspieranie misji pokojowych, które odbywają się na podstawie mandatu Rady Bezpieczeństwa ONZ.
Zaangażowanie to potwierdzają wkłady finansowe państw członkowskich Unii Europejskiej, udział żołnierzy, policji i obserwatorów w operacjach pokojowych ONZ.
Unia Europejska bierze udział w operacjach pokojowych ONZ na Bałkanach, w ramach sił SFOR w Bośni i Hercegowinie, w związku z misją UNMIBH, i w oddziałach KFOR w Kosowie, w związku z misją UNMIK. W wielu z tych misji siły pokojowe UE zastąpiły wojska NATO. Działanie to jest elementem wymiaru obrony Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej (II filar).
| Polacy w misjach a składzie OBWE i UE | |||
| Misja | Kraj | Liczba osób | Czas trwania |
|---|---|---|---|
| OBWE | Była Jugosławia | 4 | 1991 - 1994 |
| OBWE | Gruzja | 9 | 1992 - |
| OBWE | Górny Karabach | 1 | 1992 |
| UE | Była Jugosławia | 2 | 1994 - |
| OBWE | Bośnia i Hercegowina - wybory | 141 | 1996, 1997, 1998 |
| OBWE | Łotwa | 3 | 1996 - 1999 |
| OBWE | Chorwacja | 5 | 1996 - 2000 |
| OBWE | Bośnia i Hercegowina | 2 | 1998 - 1999 |
| OBWE | Macedonia | 2 | 1997 - 1998 |
| KVM | Jugosławia | 4 | 1998 - 2000 |
| OBWE | Jugosławia (Kosowo) - wybory | 19 | 2000 |
[edytuj] Polska policja w międzynarodowych misjach pokojowych
Polska policja uczestniczy w operacjach pokojowych ONZ od 1992 roku, kiedy decyzją rządu i uchwałą Rady Ministrów, Komenda Główna Policji została zobligowana do wytypowania i przygotowania 30 policjantów do służby w ramach misji UNPROFOR w byłej Jugosławii.
Podczas 13 lat służby, około 1000 polskich policjantów było zaangażowanych w różnych międzynarodowych operacjach pokojowych.
Polscy policjanci pełnili służbę pod auspicjami:
Obecnie służbę poza granicami kraju polscy policjanci pełnią pod auspicjami:
- Organizacji Narodów Zjednoczonych:
- UNMIK w Kosowie - rozpoczęła się w czerwcu 1999 r. Zbudowana jest z trzech głównych elementów: Cywilnej Policji (CIVPOL), Jednostek Specjalnych (Special Police Unit, SPU) oraz Policji Granicznej (Border Police). W skład polskiego kontyngentu wchodzi:
- Jednostka Specjalna Policji (115 policjantów)- zmiana składu co 6 miesięcy
- eksperci (9 policjantów). służba przez okres 12 miesięcy
- UNOMIG w Gruzji - od 2003 r. w skład kontyngentu wchodzi 2 ekspertów z Polski.
- UNMIL w Liberii od 2004 r. kontyngent składa się z 3 ekspertów z Polski.
- UNMIK w Kosowie - rozpoczęła się w czerwcu 1999 r. Zbudowana jest z trzech głównych elementów: Cywilnej Policji (CIVPOL), Jednostek Specjalnych (Special Police Unit, SPU) oraz Policji Granicznej (Border Police). W skład polskiego kontyngentu wchodzi:
- Unii Europejskiej:
- EUPM w Bośni i Hercegowinie – do stycznia 2003 w Bośni i Hercegowinie służbę pełniło 49 policjantów z czego 25 (w tym 3 kobiety) od 27 lutego 2001 r. Obecnie w skład kontyngentu wchodzi 12 ekspertów z Polski.
- EUPOL-Proxima w Macedonii - od marca 2004 r. w skład kontyngentu wchodzi 3 ekspertów z Polski.
- Sudan - od września 2004 r. w skład kontyngentu wchodzi 1 ekspert z Polski.
Polscy policjanci wielokrotnie uczestniczyli w międzynarodowych konferencjach i seminariach szkoleniowych organizowanych przez:
- ONZ - we Włoszech, USA i w ośrodkach szkoleniowych państw uczestniczących w misjach pokojowych: w Szwecji, Norwegii i Finlandii.
- Unię Europejską - we Francji, Anglii, Belgii.
Podczas pełnienia służby w misjach pokojowych śmierć poniosło 4 polskich policjantów a 18 było rannych.
Dowodem wysokiego profesjonalizmu polskich policjantów jest powierzanie im wysokich stanowisk w strukturach organizacyjnych misji pokojowych np.:
- Szefa Sztabu IPTF i Komendantów Regionalnych w Bośni i Hercegowinie,
- Zastępcy Dowódcy ds. Administracyjnych Misji UNMIK,
- doradców na szczeblu ministerstw i do spraw praw człowieka w Bośni i Hercegowinie,
- dowódców stacji, oficerów szkoleniowych w Bośni i Hercegowinie jak i w Kosowie.
Polska Policja w ramach członkostwa w Unii Europejskiej kontynuuje swoje działania nad rozszerzaniem współpracy międzynarodowej biorąc jednocześnie udział w działaniach pokojowych pod egidą Organizacji Narodów Zjednoczonych.
