Róża francuska
Z Wikipedii
| Róża francuska | |
 Rosa gallica var. officinalis |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | różowce |
| Rodzina | różowate |
| Rodzaj | róża |
| Podrodzaj | Eurosa |
| Nazwa systematyczna | |
| Rosa gallica L. | |
| Synonimy | |
| Rosa pumila Jacq. | |
Róża francuska (Rosa gallica L.) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Występuje w południowej i centralnej Europie. Kiedyś pospolity na terenie Polski, obecnie w środowisku naturalnym rzadki. Jest też rośliną uprawną.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Dorasta do 1,2 m wysokości. Pędy cienkie, nagie i proste z dwoma rodzajami drobnych kolców (nie cierni!); sierpowato zakrzywionych i prostych, a także z drobnymi igiełkowatymi szczecinkami. Pędy podziemne: krótkie, czołgające się dość grube kłącze.
- Liście
- Liście pierzasto-złożone, najczęściej 5-listkowe, o listkach szerokojajowatych, brzegiem gruczołkowato ząbkowanych. Wierzch ciemnozielony, pozornie skórzasty, spodem jasniejszy, na nerwach delikatnie owłosione.
- Kwiaty
- Duże, pojedyncze, pięciopłatkowe, w ciemnoróżowym kolorze, charakteryzujące się silnym zapachem. Kielich o pierzastych działkach, mocno odgiętych w dół, szybko odpadający. Szyjki słupka nagie, lub nieco tylko owłosione.
- Owoce
- Niełupka. Duża liczba niełupek powstaje w czerwonym, kulistopodłużnym „owocu” pozornym, powstającym z rozrośniętego dna kwiatowego, zwanym w poznańskiem "głogiem" (jak inne "owoce" "dzikich róż").
- Biotop, wymagania
- Zarośla, miedze, przydroża. Preferuje miejsca suche.
[edytuj] Ochrona
Roślina objęta ochroną gatunkową. Ścisłą ochroną objęte są dziko rosnące okazy. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). [1]. Najliczniejsze stanowisko róż francuskich dziko rosnących w Polsce, najprawdopodobniej znajduje się w Wielkopolsce (droga z Nowieczka do Ostrowieczna).
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina ozdobna – częsta w uprawie jako jedna z grup "róż parkowych" (jej odmiany i mieszańce).
- Historia uprawy: Róża francuska znana była od czasów antycznych i uprawiana już przez Rzymian na terenie prawie całego Imperium. W tekstach Pliniusza Starszego (23-79 n.e.), identyfikowana jest z opisaną przez niego Różą z Miletu. Można ją też rozpoznać na freskach z Pompeii. Rembertus Dodonaeus (ok. 1550) nazywa ją Rosa sativa. Od Średniowiecza była szeroko używana ze względu na swe właściwości medyczne. W 1596 w swym katalogu roślin angielski chemik i botanik John Gerard nazywa ją Rosa rubra, natomias w "Hortus Eystettensis" niemieckiego botanika Basiliusa Beslera (1561-1629) występuje pod nazwą Rosa Milesia rubra flore pleno. W 1753 Linneusz skatologował ją pod nazwa Rosa gallica.
- Roślina lecznicza
[edytuj] Odmiany ozdobne
Z krzyżówek róży francuskiej powstało wiele hybrydów, które ogólnie stanowią grupę zwaną różami francuskimi, zalicza się je do najstarszych róż ogrodowych określanych jako "Róże historyczne". Do najbardziej znanych odmian zalicza się:
- Rosa galica var. officinalis – o czerwono-karminowych kwiatach, zwana u nas różą aptekarzy. Róża ta w Wojnie dwóch róż była emblematem rodu Lancasterów. Z tego powodu róża ta jest znana także pod nazwą "róży Lancasterów".
- Rosa galica var. violacea – o pąkach ciemnofioletowych, wpadających prawie w czerń i purpurowych kwiatach
- Rosa galica var. complicata – o kwiatach czerwonych z białymi środkami.
- Rosa galica var. versicolor – dwukolorowa, czerwono-różowa zwana też Rosa Mundi.
[edytuj] Zmienność
Tworzy mieszańce z różą drobnokwiatową, różą dziką, różą Jundziłła, różą kutnerowatą, różą polną, różą rdzawą, różą siną, różą Sherarda. [2]
[edytuj] Przypisy
- ↑ Mirek, Zbigniew i Zarzyski, Kazimierz. Red list of plants and fungi in Poland. Kraków : IB PAN, 2006. ISBN 8389648358.
- ↑ Rutkowski Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301143428
