Republika Ostrowska

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Republika Ostrowska, także Rzeczpospolita Ostrowska (10-26 listopada 1918) – wystąpienie, na miesiąc przed wybuchem powstania wielkopolskiego, przeciwko władzy pruskiej, którego efektem był m.in. szereg ustępstw na rzecz Polaków na terenie Ostrowa Wielkopolskiego i powiatu ostrowskiego.

[edytuj] Historia

Przemarsz pruskiej piechoty ulicą "krótką" Wrocławską w roku 1913

wrzesień – powołanie przez Polaków tajnego Komitetu Obywatelskiego, przygotowującego się do przejęcia władzy w mieście i powiecie
październik-listopad – utworzenie polskiej Straży Obywatelskiej
9 listopada – powołanie Rady Żołnierskiej w obliczu wiadomości o rewolucji w Niemczech, w jej skład wchodzi tylko jeden Polak,
10 listopada:
- powołanie Rady Żołnierskiej bez udziału Polaków
- na polskim wiecu w Domu Katolickim uchwalona zostaje rezolucja żądająca utworzenia wolnej, niepodległej i zjednoczonej Polski
- utworzenie polskiego Komitetu Ludowego oraz Towarzystwa Młodzieży "Pogotowie Służby i Łączności"
- przystąpienie do organizacji I Pułku Piechoty Polskiej
- wystosowanie do Niemców, zebranych Miejskiej Strzelnicy, oświadczenia następującej treści:

Ponad tysiąc żołnierzy i obywateli wszystkich stanów ustaliło dzisiaj jednomyślnie, że w myśl uznanego przez wszystkie walczące narody planu Wilsona, jest miasto i powiat Ostrów polskim terytorium, które należy do Państwa Polskiego. Odnosimy się z sympatią do ruchu wolnościowego naszych niemieckich współobywateli. Aż do ostatecznego przejęcia władzy przez Polską Republikę Ludową uważa polski Komitet, że jest jedyną prawowitą władzą (...).

10-11 listopada – wprowadzenie do niemieckich urzędów i władz polskich kontrolerów z prawem kontrasygnaty
12 listopada – przejęcie, wraz ze składem amunicji i broni, Koszar Moltkego
13 listopada – zaprzysiężenie żołnierzy I Pułku Piechoty Polskiej pod dowództwem Władysława Wawrzyniaka
listopad – o powstaniu "Republiki Ostrowskiej" donoszą berlińskie gazety
26 listopada – pod presją Naczelnej Rady Ludowej rozwiązano polski oddział (działacze poznańscy uważali iż jest za wcześnie na tym podobne wystąpienia), część żołnierzy przedostaje się na tereny wyzwolone, do Szczypiorna, gdzie służą w kaliskim Batalionie Pogranicznym
27 grudnia - wybuch powstania wielkopolskiego, Jan Mertka poległ pod Boczkowem jako pierwszy powstaniec
31 grudnia – wkroczenie do Ostrowa Batalionu Pogranicznego
1 stycznia 1919 – wizyta w Ostrowie Ignacego Jana Paderewskiego

Pomimo wycofania I Pułku Piechoty Polskiej udało się wywalczyć miejsca dla polskich przedstawicieli w Radzie Żołnierskiej i w Radzie Miejskiej, wycofanie, za pośrednictwem nowej Rady Żołnierskiej, z terenu powiatu pułku mjra Kirchbacha oraz przywrócenie nauki religii po polsku w Królewskim Katolickim Gimnazjum Męskim.

[edytuj] Echa współczesne

O wydarzeniach związanych z Republiką Ostrowską opowiadają serial "Republika Ostrowska" (1986) oraz film pełnometrażowy (1988) "Republika Nadziei" (współscenarzystą Honorowy Obywatel Miasta Ostrowa, Kazimierz Radowicz). W 1988 r. wydana została monograficzna praca Z. Dykcika Republika Ostrowska (kolejne wydania w 1992 i 2003 r.). Natomiast na pamiątkę proklamowania Republiki Ostrowskiej Święto Miasta Ostrowa Wielkopolskiego obchodzone jest 10 listopada, a jej imię nadano w 2006 r. jednemu z rond.

[edytuj] Zobacz też

Uczestnicy wydarzeń

[edytuj] Bibliografia

Stanisław Nawrocki, Pod zaborem pruskim, w: Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, Poznań 1990
Witold Banach, Ostrów Wielkopolski "w pigułce", Ostrów Wielkopolski 2003
Witold Banach, Historia Ostrowa na każdy dzień, Ostrów Wielkopolski 2005