Michael John Moorcock

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Michael John Moorcock sıradan bir orta sınıf ailenin çocuğu olarak 18 Aralık 1939 yılında Londra’da dünyaya geldi. İkinci Dünya Savaşının yıkıntıları arasında büyüdü. Pek parlak bir öğrenci değildi. Daha küçükken bile gazeteci olmak istiyordu. Onlu yaşlarına geldiğinde fanzinler çıkartmaya başladı. Bir kaç yıl sonra öykülerini ve yazılarını satmaya başladı. 1956 yılında, sadece onaltı yaşındayken, Tarzan Dergisinin (Tarzan Adventures) editörü oldu. Ancak bu dergide fazla çalışamadı. Bir çizgi roman olan Tarzan Dergisinde daha fazla yazı bulunmasını istediği için dergiden ayrılmak zorunda kaldı. Ardından Sexton Blake Kütüphanesi (Sexton Blake Library) adlı dergide editörlük yaptı.

Bu yıllarda yazarlığın yanı sıra diğer bir tutkusu olan gitar çalmaya da yöneldi. Soho’da kafelerde ve hatta bir genelevde bile çaldı. Fleetwood Mac grubundan Peter Green ile tanışıklığı bu günlere dayanır. Sonraları Paris’de de müzisyenlik yaptı. Avrupa’da bir süre dolaştıktan sonra tekrar İngiltere’ye döndü.

Bu dönemde yazmaya başladığı Elric kitapları ile tanınan bir yazar oldu. 1964 yılında İngiliz bilim kurgu dergisi Yeni Dünyalar (New Worlds) dergisinin editörü oldu. Sıradan sayılabilecek bir bilim kurgu dergisi olan Yeni Dünyalar’ı, altmışların alternatif kültürün bir aracı yaptığı gibi, çağdaş roman anlayışının da önünü açtı. Bu başarısında J.G. Ballard ve Brian Aldiss gibi yazarların hikayelerini yayınlamasının önemli etkisi oldu.

Yetmişlerde tekrar müzik ile ilgilenmeye başladı. İsmini Dorian Hawkmoon adlı karakterinden alan Hawkwind adlı bir grupta çaldı. Grubun The Black Corridor (Kara Koridor) adlı albümünde, Moorcock’un aynı adlı kitabından bire bir alıntılar vardır. 1975’de kaydettiği ve Hawkwind grubunun üyelerinin de çaldığı The New Worlds Fair (Yeni Dünyalar Panayırı) adlı albümü 1981’de yayınlandı. Ayrıca Black Blade (Kara Kılıç) adlı Blue Oyster Cult albümünün sözlerini yazdı. Bu albüm ismini Melnibone’lu Elric’in kılıcı Fırtına Koparan’dan (Stormbringer) almaktaydı. Günümüze kadar Blind Guardian, Summoning, Domine ve Cirith Ungol müzik grupları Moorcock’tan esinlendikleri şarkılar yazmışlardır.

Seksenlerden sonra Moorcock daha “saygın” sayılabilecek Londra Ana (Mother London) ve Bizans Dayanıyor (Byzantium Endures) gibi kitaplar yazdı. Tarzındaki değişmeye rağmen yeni kitaplarında eski karakterlerine sürekli göndermeler yaptı. Bu karakterler hakkında yeni hikayeler de yazdı.

Moorcock yazmış olduğu fantezi hikayelerinde, yaratmış olduğu Ebedi Kahraman (Eternal Champion) ve Çoğulevren (Multiverse) kavramlarını sıkça kullanmıştır. Bir çok paralel boyut ya da gerçeklikten oluşan çoğulevrende kimlikleri değişen, ancak aynı özden oluşan ya da seçilen Ebedi Şampiyonlar sadece iyilik ve kötülük arasındaki dengeyi sağlamak için değil, aynı zamanda düzen ve kaos arasındaki dengeyi sağlamak için de mücadele ederler. Kullanılan bu iyi-kötü ve düzen-kaos kavramları “Zindanlar ve Ejderhalar” (Dungeons & Dragons) kitaplarında yönelim (alignment) için kullanılmıştır. Kimlikleri değişen bu kahramanların yolları çeşitli hikayelerde kesişir. Ebedi Şampiyonların muhtemelen en ünlüsü, altmışlı yılların sonunda yazmaya başladığı Melnibone’lu Elric’dir. Elric sıra dışı bir kahraman olarak dikkat çeker. Hükümdarı olduğu, yüzyıllardır insan diyarlarına hükmeden efsanevi imparatorluğun, sevdiği kadın için yağmalanıp yıkılmasına göz yummuş bir imparatordur. Sevdiğini kurtarabilmek için kaosun hizmetkarı bir iblis ile antlaşma yapar ve kana susamış kılıç “Fırtına Koparan’ı” taşımaya başlar. Bu kılıç ile albino ortak bir yaşam sürerler. Elric kılıç için kıyım yaratırken, kılıç da ona yoksun olduğu gücü sağlar. Diğer fantezi hikayelerindeki kahramanların aksine iyilik için savaşmaz. Burnunun dikine gider, işine geleni yapar. Elric’in hemen hemen yapmış olduğu kahramanca ya da kahramanca sayılabilecek işler, tamamen şartları onu o noktaya getirmesi ile olur. Belki de buna çoğulevrende bir Ebedi Kahraman da olması neden olur. Onu çoğu zaman şartlar zorlar. Bir çok boyutun kesişimindeki ortak bir noktada yer alan efsanevi şehir Tanelorn için savaşması da benzer bir şekilde gelişir. Aşağıda biraz daha ayrıntılı değineceğim gibi Moorcock’un yarattığı karakterlerin kahramanlıklarını şartlar belirler.

Köln Dükü Dorian Hawkmoon başka bir Ebedi Kahraman olarak karşımıza çıkar. Günümüzden yaklaşık bin yıl sonra geçen hikayede, büyük savaşlar ve yıkımdan sonra geride kalan dünya anlatılır. Hikayelerdeki kötü adamlar olan Grenbretan yani Büyük Britanya, Moorcok’un İngiltere ve birçok ülke için yaptığı eleştirileri bünyesinde barındırır. Yazarın da daha sonra açıkça belirteceği gibi kitaplardaki göndermeler bilinçli olarak gayet net ve belirgin olarak yapılmıştır. Elric gibi şartların kurbanı olan Dorian Hawkmoon kaos ve düzen, iyilik ve kötlük arasındaki mücadele de yerini alır.

1967 yılında yazmış olduğu İşte O Adam (Behold the Man) ile Nebula ödülü kazanan Moorcock, bu kitapta zamanda geriye giderek aslında zeka özürlü olan Nasıralı İsa’nın yerine geçerek İsa Mesih olan zaman gezgini Karl Glauger’i anlatır. Glauger organik bir zaman makinesi ile geçmişe, Roma hakimiyetindeki Kudüs ve eşrafına yolculuk yapar. Kullandığı zaman makinesinin bir rahim biçimindedir. Bu onun yeniden doğuşunu simgeler. Ne kadar kaçarsa kaçsın, direnirse dirensin sonunda İsa Mesih rolünde çarmığa gerilir. Belki de mevcut Hristiyan inancı ile dindar hatta dinsiz sayılabilecek biri olan Glauger İsa’nın şahadetini taklit eder. Moorcock’un İşte O Adam’ın Türkçe baskısının önsözünde yazdığı gibi, onun karakterlerinin kahramanlıkları zorlu şartlar ve baskı nedeni ile ortaya çıkar.

Moorcock ayrıca yıllar içerisinde İsa Mesih’e göndermelerde bulunmaktan geri kalmaz. James Colvin adı altında yazdığı hikayeler ve sevilen karakteri Jerry Cornelius’un baş harleri JC İsa Mesih (Jesus Christ) ile örtüşür.

Moorcock politik görüşlerini açıklamakdan çekinmez. Kendin açıkça “Kraliyet Karşıtı” olarak tanımlar. Konu bilim kurgu ve fantezi olunca, tutucu politik düşüncelerini eserleri ile insanlara empoze ettiklerini düşündüğü yazarları sert ve kendine has bir üslup ile eleştirmekten geri kalmaz. Ktulhu öykülerinin yaratıcısı H.P Lovecraft’ı kadın ve Yahudi düşmanı, ırkçı; I. Asimov ve A.C. Clarke ile bilim kurgunun en önemli yazarlarından biri olarak kabul edilen Robert Heinlein’ı militarist, sağcı olarak niteler ve yazıklarını Adolf Hitler’in Kavgam (Mein Kampf) ile eşleştirir; kapitalizm, rasyonel bencillik ve bireycilik üzerine çalışmaları olan, Rusya doğumlu Amerikalı yazar ve düşünür Ayn Rand’ı “kuduz bir işçi sendikası ve sol karşıtı” olarak eleştirir. J.R.R. Tolkien’in yazdıklarını, hikayelerdeki mutlu, kırsal İngiltere manzaralarından dolayı A.A. Milne tarafından yazılan Winnie the Pooh öyküsüne benzetirken, Tolkien için “orta sınıf, hristiyan yobaz” kelimelerini kullanır. Bu yazarların öykülerinde çalışan sınıfı kontrol edilmesi, doğru kişiler tarafından yönetilmesi gereken bir yaratık gibi göstererek herkes için dinsel ve ototirer bir düzen içerisinde tek bir doğruyu savunmalarını, her türlü düzen karşıtılığını “kötülük” olarak nitelemelerini ve savaşın tek yol olduğunu savunmalarını eleştirir.

Yazarlar hakkındaki bir çok eleştirisinin yanı sıra H.G Wells, Joanna Russ, Philip K. Dick, John Sladek, Thomas M.Disch, gibi yazarları ise yazdıkları eserleri ve duruşları için över.

Bu günlerde Moorcok dostları Mervyn ve Maeye Peake hakkındaki biyografi üzerine çalışmaktadır. Son kitabı The Metatemporal Detective 2007 yılında basılması planlanmaktadır.

[değiştir] Ödülleri

· 1967 Nebula Ödülü (Kısa Roman): Behold the Man (İşte O Adam – Phoenix 2002)

· 1972 August Derleth Fantezi Ödülü (En İyi Roman): The Knight of the Swords

· 1973 August Derleth Fantezi Ödülü (En İyi Roman): The King of the Swords

· 1974 Britanya Fantezi Ödülü (En İyi Kısa Öykü): The Jade Man's Eyes

· 1975 August Derleth Fantezi Ödülü (En İyi Roman): The Sword and the Stallion

· 1976 August Derleth Fantezi Ödülü (En İyi Roman): The Hollow Lands

· 1977 Guardian Kurmaca Yazın Ödülü : The Condition of Muzak

· 1977 Dünya Fantezi Ödülü (En İyi Roman Adayı) : The Sailor on the Seas of Fate (Kader Denizlerindeki Denizci – Altıkırkbeş 2000)

· 1978 John W. Campbell Anısal Ödülü: Gloriana

· 1979 Dünya Fantezi Ödülü (En İyi Roman): Gloriana

· 1982 Dünya Fantezi Ödülü (En İyi Roman Adayı) : The Warhound and the World's Pain

· 1993 Britanya Fantezi Ödülü (Komite Ödülü)

· 1993 Bram Stoker Ödülü (En İyi Kısa Öykü Adayı) : Colour

· 2000 Dünya Fantezi Ödülü (Ömür Boyu Başarı Ödülü)

· 2002 Bilim Kurgu Yazarları Onur Ödülü

· 2004 Prix Utopiales Ömür Boyu Başarı Ödülü

· 2004 Bram Stoker Ömür Boyu Başarı Ödülü

[değiştir] Seçilmiş Eserleri

The Stealer of Souls - 1963
Stormbringer - 1965
Elric of Melniboné - 1972 (Melnibone’li Elric - Altıkırkbeş 1999)
The Sailor On The Seas Of Fate – 1976 (Kader Denizlerindeki Denizci – Altıkırkbeş 2000)
Weird Of The White Wolf - 1977 (Beyaz Kurdun Kaderi – Altıkırkbeş 2000)
Vanishing Tower - 1970 (Kaybolan Kule – Altıkırkbeş 2001)
Bane Of The Black Sword – 1977 (Kara Kılıcın Laneti – Altıkırkbeş 2002)
Stormbringer – 1977 (Fırtına Yaratan – Altıkırkbeş 2003)
The Jewel In The Skull – 1967 (Kafatasındaki Mücevher – Altıkırkbeş 2001)
The Mad God’s Amulet – 1968 (Çılgın Tanrının Tılsımı – Altıkırkbeş 2002)
The Sword Of Dawn – 1968 (Şafak Kılıcı – Altıkırkbeş 2002)
The Runestaff – 1969 (Rünlü Asa – Altıkırkbeş 2003)
The Jewel In The Skull – 1967 (Kafatasındaki Mücevher – Altıkırkbeş 2001)
The Mad God’s Amulet – 1968 (Çılgın Tanrının Tılsımı – Altıkırkbeş 2002)
Behold the Man -1966 (İşte O Adam - Phoenix 2002)
The Black Corridor (1969)
The Ice Schooner (1969)
The Warlord of the Air (1971)
The Dancers at the End of Time (1972-76)
Legends from the End of Time (1976)
Gloriana (1978)
My Experiences in the Third World War (1980)
Mother London (1988)
King of the City (2000)
The Final Programme (1969)
A Cure for Cancer (1971)
The English Assassin (1972)
The Condition of Muzak (1977)
The Adventures of Una Persson and Catherine Cornelius in the 20th Century (1976)
The Lives and Times of Jerry Cornelius (1976)
The Entropy Tango (1981)
The Alchemist's Question (1984)
Firing the Cathedral (novella) (2002)
The War Hound and the World's Pain (1981)
The Brothel in Rosenstrasse (1982)
The City in the Autumn Stars (1986)
Byzantium Endures (1981)
The Laughter of Carthage (1984)
Jerusalem Commands (1992)
The Vengeance of Rome (2006)
Blood (1994)
Fabulous Harbours (1995)
The War Amongst The Angels (1996)
The Dreamthief's Daughter (2001)
The Skrayling Tree (2003)
The White Wolf's Son (2005)

[değiştir] Bağlantılar

• Moorcock's Miscellany
• Fantastic Metropolis,
• Yahoogroups'da Moorcock's Multiverse
• Fantastic Fiction
• "Epic Pooh," Michael Moorcock'un J.R.R. Tolkien ve Yüzüklerin Efendisi hakkında görüşlerini içeren bir makale.
• "Starship Stormtroopers," Michael Moorcock'un Robert A. Heinlein ve çeşitli yazarlar hakkındaki görüşleri.