Georgi Konstantinovich Zhukov
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Georgi Konstantinovich Zhukov (tiếng Nga: Георгий Константинович Жуков, đọc là Ghê-oóc-ghi Can-xtan-chi-nô-vích Giu-cốp; 1 tháng 12 năm 1896 – 18 tháng 6 năm 1974) là danh tướng trong quân đội Liên Xô. Trong rất nhiều tướng lĩnh nổi danh thế giới trong Thế chiến thứ hai, G.K. Zhukov được xếp đầu bảng về số lượng trận thắng nhiều và quy mô lớn, được nhiều người công nhận về tài năng chỉ đạo chiến dịch và chiến lược. Những chiến tích sáng chói của ông trở thành tài sản vô giá trong kho tàng di sản văn hoá nhân loại. Nó không những có ảnh hưởng lớn về lý luận quân sự của Liên Xô mà cũng có ảnh hưởng rất lớn đối với sự phát triển của lý luận quân sự thế giới.
Mục lục |
[sửa] Tiểu sử
[sửa] Thời thơ ấu và thanh niên
Georgi Konstantinovich Zhukov sinh ngày 1 tháng 12 năm 1896 (hay 19 tháng 11 trong lịch Julian) trong một gia đình nghèo tại làng Strenkovka, tỉnh Kluga, con ông Konstantin Zhukov và bà Ustina Zhukova. Tuổi nhỏ sống rất cực khổ, nhưng học rất giỏi. Năm 12 tuổi, lên Moskva làm thợ học việc trong một cửa hàng đồ da. Năm 1915, ông nhập ngũ, phục vụ trong một đơn vị kỵ binh Sa hoàng, tham gia Thế chiến thứ nhất, và 2 lần được tặng Huân chương Thánh George vì lòng dũng cảm.
[sửa] Trưởng thành trong Hồng quân
Sau Cách mạng tháng Mười, Zhukov gia nhập Hồng quân và trở thành một sĩ quan kỵ binh ưu tú. Ông chỉ huy đơn vị nghiêm minh, quản lý đúng phương pháp, đơn vị ông phụ trách bao giờ cũng là đơn vị tiên tiến, lập nhiều công tích xuất sắc trong thời kỳ nội chiến Nga. Năm 27 tuổi, ông giữ chức trung đoàn trưởng; đến năm 42 tuổi, đã là phó Tư lệnh đại quân khu Belorussia.
Tháng 5 năm 1939, quân Nhật khiêu khích vũ trang tại vùng Khangin Khon (Mông Cổ). Zhukov được cử giữ chức vụ Tư lệnh chiến trường. Trong chiến dịch này, Zhukov đã sử dụng lực lượng xe tăng, cơ giới, máy bay và hỏa pháo mạnh để phản kích quân Nhật một cách kiên quyết; mạnh dạn đánh chia cắt và bao vây tập đoàn trang bị nặng của Nhật, gây cho tổn thất nặng nề cho quân Nhật. Qua đó, lần đầu tiên Zhukov thể hiện được tài năng về mặt chỉ huy và hiệp đồng tác chiến, gây sự chú ý của Thống soái Stalin. Năm 1940, ông được phong hàm Đại tướng, giữ chức Tư lệnh đại quân khu Kiev. Đến đầu năm 1941, ông giữ chức Tổng tham mưu trưởng Hồng quân.
Có thể nói Zhukov đã hội đủ mọi tố chất để trở thành một vị tướng tài ba: Giỏi quan sát và phán đoán địch tình; dự kiến tình huống phát triển một cách chính xác; biết xử trí linh hoạt, ứng phó hữu hiệu với sự thay đổi của tình hình; điều chỉnh bố trí binh lực một cách hợp lý, luôn giáng cho địch những đòn đích đáng. Ông bao giờ cũng chọn đúng điểm đột phá khẩu, biết sử dụng binh đoàn xe tăng, chia cắt và đánh vu hồi, nhanh chóng đập tan tập đoàn địch. Zhukov còn là một nhà chiến thuật tài năng, hiểu rõ tầm quan trọng của yếu tố địa hình và khí hậu. Trước khi nổ ra chiến dịch, bao giờ ông cũng tiến hành đo đạc địa hình, tính toán cân nhắc cẩn thận, so sánh lực lượng giữa hai bên, dựa vào sức mạnh của các quân binh chủng, nhằm bảo đảm về các mặt hàng không, pháo, công trình và thông tin. Ông không bao giờ chấp nhận một cuộc giao tranh không nắm chắc phần thắng.
Với nhận xét tinh tường, Zhukov đã nhận định rằng Chiến tranh Xô-Đức là không thể tránh khỏi, nên về mặt xây dựng quân đội, ông đã đề xuất thành lập các đơn vị xe bọc thép độc lập để đáp ứng nhu cầu của chiến tranh. Tuy nhiên ý kiến đúng đắn của ông đã không được giới lãnh đạo Liên Xô coi trọng. Điều này chỉ được chứng thực vào tháng 6 năm 1941, khi Chiến tranh Xô-Đức nổ ra, thực tế chiến trường đã xác minh hầu hết các luận điểm của ông.
[sửa] Vị Nguyên soái của Chiến thắng
Nhận ra được sai lầm của mình, Stalin thận trọng sử dụng Zhukov vào cương vị Phó Tổng tư lệnh Tối cao, sau đó tin cậy giao trách nhiệm cho Zhukov trên những mặt trận nóng bỏng nhất. Đến lúc này, tài năng của Zhukov được bộc lộ qua hàng loạt chiến dịch lớn. Bất cứ chiến trường nào đang gặp nguy hiểm, khi Zhukov đến chỉ huy, tình thế lập tức thay đổi. Báo chí phương Tây gọi ông với biệt danh "Fireman" (lính cứu hỏa), nhân dân Liên Xô gọi ông với cái tên "vị Nguyên soái của Chiến thắng". Zhukov được phong hàm Nguyên soái Liên Xô (Маршал Советского Союза) năm 1943, và là vị Nguyên soái Liên Xô đầu tiên được phong trong Thế chiến thứ hai. Hàng loạt chiến dịch lớn chấn động địa cầu trên mặt trận phía Đông như Moskva, phòng thủ Leningrad, Stalingrad, Kursk, Berlin... đều có dấu ấn của Zhukov. Hàng loạt danh tướng nước Đức như Wilhelm Ritter von Leeb, Fedor von Bock, Friedrich Paulus, Günther von Kluge, Erich von Manstein, Wilhelm Keitel ... phải chấp nhận thất bại trước Zhukov. Có thể nói Zhukov là khắc tinh của quân đội Đức, một đội quân hùng mạnh nhất thế giới thời bấy giờ. Chính Zhukov là thay mặt Hồng quân Liên Xô tiếp nhận sự đầu hàng của nước Đức.
Sau chiến tranh, uy tín của Zhukov được cả thế giới khẳng định. Zhukov là người đại điện cho Stalin duyệt binh mừng chiến thắng ngày 24 tháng 6 năm 1945.
[sửa] Về cuối đời
Zhukov là một vị tướng của chiến trường, không phải là một nhà chính trị. Khi Stalin còn sống, ông được bổ nhiệm làm chỉ huy quân khu Odessa và sau đó là chỉ huy quân sự của khu vực Ural. Sau khi Stalin chết, ông cùng với Khrushev đã truất phế và xử tử trùm mật vụ Lavrenty Pavlovich Beria. Năm 1954, ông được bổ nhiệm là Thứ trưởng Bộ quốc phòng, phụ trách nghiên cứu tác dụng của vũ khí hạt nhân trong chiến tranh hiện đại. Từ 1955 đến 1957, ông giữ chức Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Sau đó ông bị Khrushev loại ra khỏi chính quyền. Sau khi thất sủng, ông tập trung viết quyển hồi ký Nhớ lại và suy nghĩ (tiếng Nga: Воспоминания и размышления). Quyển hồi ký này đã được xuất bản vào năm 1969. Ông qua đời năm 1974, thọ 78 tuổi.
[sửa] Danh hiệu
- 4 lần phong tặng Anh hùng Liên Xô (29/8/1939, 29/7/1944, 1/6/1945, 1/12/1956) - trải toàn bộ lịch sử Liên Xô, chỉ có duy nhất Leonid Ilyich Brezhnev là cũng được 4 lần phong anh hùng như Zhukov. Tuy vậy, phần lớn các danh hiệu Anh hùng Liên Xô mà Brezhnev dành được là trong thời kỳ tại nhiệm của ông này.
- 2 Huân chương Chiến thắng, (11/4/1944, 30/3/1945)
- 6 Huân chương Lenin
- 1 Huân chương Cách mạng tháng Mười
- 3 Huân chương Cờ Đỏ
- 2 Huân chương Suvorov hạng I
- Huân chương Vẻ vang của Hoa Kỳ
- Huân chương Barna hạng I của Anh
- và nhiều huân huy chương, danh hiệu khác...
[sửa] Liên kết ngoài
- Nhớ lại và suy nghĩ: Hồi ký của Zhukov trên Việt Nam Thư Quán
