Pećina
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Pećina je prirodna šupljina u Zemljinoj kori. Pećine su oblikovane u naslagama gipsa, soli, magmatskih stijena, konglomerata, breča pa čak i leda.
Pećine su prostrani horizontalni kanali i hodnici i spadaju u podzemne kraške oblike. U njima često protiče neka rijeka, a prokapavanjem vode i izlučivanjem CaCO3 u pećinama se stvara pećinski nakit: stalaktiti i stalagniti. Pećine koje se sastoje iz jednog kanala se nazivaju proste pećine, a one sa više kanala koji se pružaju jedan pored drugog nazivaju se razgranate pećine, dok pećine sa više kanala u različitim nivoima sa čestim bočnim vezama čine pećinski sistem. Dijele se na suhe i riječne pećine.
Osnovni dijelovi pećina su ulaz, kanal i dvorana. Pećinski kanal je izdužena pećinska šupljina, a dvorana je prostranija šupljina najčešće nastala širenjem pećinskih kanala. Pećine koje nemaju vezu sa površinom nazivaju se kaverne.
[uredi] Speleologija
Speleologija (grčki: spelaion pećina + logos riječ, govor) je nauka koja istražuje nastanak i razvoj jama i pećina, te proučava fizičke i hemijske procese pod zemljom te analizira i prati podzemne vode i puteve.
[uredi] Pećina Orlovača
Pećina Orlovača je jedan od najljepših pećina na prostoru BiH. Nakit Orlovače je unikatan. To su neopisive skrivene ljepote, u kojima se stalagmiti, stalaktiti i halaktiti smjenjuju sa fragmentima koralnog i aragonitnog nakita i jedinstvenim pećinskim stubovima, koji podsjećaju na antičke i renesansne dvorce i spomenike različitih boja.
Uljepšana je nizovima draperija najtananijeg izgleda i najrazličitijih formi. Potpun pejzaž obogaćuju prekrasni salivi poput okamenjenih vodopada, koloritno dajući pećini savršen ambijentalni dizajn. Bigrene kade različitih veličina ispunjene vodom daju kompletan inventar pećinskog nakita. Orlovača je izvanredan speleološki objekat, u kome je živio Pećinski medvjed (Ursus speleus), daleki predak mrkog medvjeda (Ursus arctos), prije više od 16.000 godina.
Pećina je stanište najugroženije grupe sisara u Evropi – slijepog miša (Microc hipoptrea), koji pripada endemskoj entemofauni. Pored kostiju medvjeda, pronađenih na udaljenosti od oko 400 metara od ulaza u pećinu, nađeni su i vrlo zanimljivi arheološki detalji, kao što su fragmenti keramike iz mezolita, zatim amoniti – stanovnici mezozojskog mora, i sjekira stara između 2.500 i 3.500 godina.
| Ime pećine | Dužina pećine (u metrima) | Lokacija |
|---|---|---|
| Velika pećina | 2800 | Fatničko polje, Bileća |
| Orlovača (Savina pećina) | 2500 | Sumbulovac, Pale |
| Đatlo | 1970 | Kobilja glava, Gacko |
| Girska pećina | 1300 | Donje girije, Sokolac |
| Banja stijena (Mračna pećina) | 1200 | Kanjon Prače, Pale |
| Oprašnica (Velika oprečnica)) | 1050 | Humčani, Nevesinje |
| Pećina u tunelu | 1025 | Kuta, Miljevina |
| Skakavac | 912 | Rijeka Oteša, Miljevina |
| Toplica | 809 | Kuta, Miljevina |
| Vrelska (Donja riječna) | 800 | Dramešina, Gacko |
