Arkaismo
El Vikipedio
Arkaismo aŭ arĥaismo estas vorto aŭ lingva uzo laŭ modeloj jam ne aktualaj. Oni uzas arkaismojn intence por krei antikvecan etoson. Lingvaj purismanoj preferas esprimi novajn konceptojn per arkaismoj adaptitaj anstataŭ neologismoj aŭ fremdaj vortoj.
Ankaŭ komparante dialektojn, oftas, ke unu uzas formon kiu ŝajnas eksmodan al alidialektanoj. Lingva evoluo kaŭzis, ke la formo estis forlasata en iu regiono sed ne en alia.
Arkaismoj ankaŭ aperas en tekstoj, kiujn oni emas konservi, kiel leĝoj, loknomoj kaj ritoj. La poezio ankaŭ ampleksigas ĝiajn rimedojn per arkaismoj.
[redaktu] Arkaismoj en Esperanto
En Esperanto, pro sia mallonga ekzistado, estas malpli da arkaismoj ol en aliaj lingvoj, sed tamen ili ekzistas. Ankaŭ okazis, ke tradukistoj elpensas neologismojn por traduki la impreson de arkaismo el la originalo. Tiu estis la celo de apudlingvo Arcaicam Esperantom.
Ekzemploj de arkaismoj pro la evoluo de Esperanto estas:
- Uzo de ĥ kiam estas samsignifa vorto. Ekzemple, "Ĥinujo" anstataŭ "Ĉinio".
- Radikoj kiujn uzo mallongigis: "Kinematografo" anstataŭ "kino", "aŭtomobilo" anstataŭ "aŭto", "metropoliteno" anstataŭ "metroo".
- Malnovaj signifoj por aktualaj radikoj: "hararo" signifante "peruko".
- Praaj formoj anstataŭ sukcesaj neologismoj: "vagonaro" anstataŭ "trajno", "pafilego" anstataŭ "kanono", "Persio" anstataŭ "Irano", "prezentu al vi" anstataŭ "imagu".
