Audiovisual galego

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Índice

1 Os comezos
2 A industria propia
3 Principais obras
4 Principais actores, actrices e presentadores
5 Ligazóns externas

[editar] Os comezos

A primeira grabación da historia da filmografía galega foi unha o Entierro del general Sánchez Bregua, rodada na Coruña o 20 de xuño de 1897 (a segunda película española máis antiga tan só despois de Salida de misa de doce del Pilar de Zaragoza), rodada por José Sellier, e dende aquela o seu percorrido é o da historia do resto da cultura galega, resumible en dúas opcións: exilio ou silencio. Facendo certo o refrán que fai que os profetas non o sexan na súa terra, o éxito dos profesionais galegos deuse no estranxeiro, principalmente na Arxentina, México, Francia e Cuba. Nomes como Maruja Mallo, Carolina Otero ou Ignacio Quirós invaden as páxinas da revista Galicia Emigrante, como mostra do que os galegos e fillos de galegos facían nas pantallas e teatros de fóra de Galicia. (¿Nome dun realizador coñecido que traballaba en México?). Desta época é tamén a relación do cine coa companía relixiosa fundada polo patrón da cinematografía: os salesianos, creados por San Xoán Bosco teñen un labor iniciático na divulgación, promoción, fomento, defensa e mesmo formación e protección do cine de base aló onde se asentaron, moi a pesares da represión franquista, en Vigo, Ourense ou A Coruña. Daí saiu a primeira produtora-distribuidora dos nosos eidos (¿Filmax? ou ¿Ícaro?), que tiña no seu logotipo un dos illós das nosas costas.

[editar] A industria propia

Dende o primeiro filme comercial, Sempre Xonxa de Chano Piñeiro (pero sen esquecer que xa Antonio Román fixera un documental titulado O carro e o home, con guión de Xaquín Lorenzo), o audiovisual galego oscilou moito na súa produción. A subvención da administración non sempre acadou os froitos agardados e o desenvolvemento foi moi irregular. Inda así, coa creación da Compañía de radio e televisión de Galicia, implementáronse múltiples facetas en infinidade de ámbitos (dende a normalización lingüística ata a obriga de dobraxe ou subtitulado) que provocaron un resultado xeral necesariamente positivo. Facer que John Wayne cuspise e malxurase en galego ou que a escrava Isaura chorase nunha fazenda brasileira con saloucos galaicos foi un labor que nunca se eloxiará dabondo, pois o que hogano é normal foi daquela tan rechamante que tardou en deixar de ser comentado. A enorme variedade de eidos que se abriron (xunto cos deportes ou os telexornais) obrigou a un esforzo normativizador que nin aínda hoxe esta feito de todo.

Outro punto de mellora foi a aproveitamento de novas institucións. Creáronse centros de ensino ó nivel da Formación Profesional de grao superior, como o Centro Marcote de Vigo e outro centro (¿nome?) na Coruña, e departamentos oficiais, como o Centro Galego de Artes da Imaxe.

Os últimos pasos máis destacables son a aposta pola produción propia: co fito na dirección do polifacético Antón Reixa, Mareas vivas, xurdiron unha nova grea de series que salpican a grella da programación, dende Pratos combinados ata como As leis de Celavella ou Libro de familia. Mesmo no mundo da animación dixital, o incremento da produción galega levou implicada a creación dunha empresa conveniada con Caixanova que xa conta con dúas producións moi vendidas no estranxeiro, O bosque animado e O soño dunha noite de verán (Dygra Films). En santiago, na filial de filmax, bren entertaintment estase a producir cine de animación de grn calidade, ca multimillonaria pelicula DonkeyXote, e conta ca coporduccion de títulos coma O Cid, Pinocho 3000, Gisaku e Perez.

[editar] Principais obras

As principais obras do audiovisual galego, tanto longametraxes coma curtametraxes e debuxos animados, son as seguintes:

Sempre Xonxa de Chano Piñeiro, en 1988, con Xosé Manuel Olveira 'Pico', Uxía Blanco, María Pujalte ou Loles León
Continental, en 1988, de Xavier Villaverde
Urxa, a terceira da tríada do 1988, de Carlos López Piñeiro
Mamasunción, tamén de Chano Piñeiro
O bosque animado, de animación dixital sobre un libro do coruñés Wenceslao Fernández Flórez
Lena, rodada en parte no casco vello de Vigo
Días de voda
Érase outra vez
A lénda da doncella
A vida que che espera
Os luns ao sol, sobre o mundo obreiro e o paro nos oitenta, con
O lapis do carpinteiro, baseada nun texto de Manuel Rivas
Trece badaladas, baseada nun texto de Manuel Rivas
O alquimista impaciente
Sei quen es
Fisterra
As belas durmintes
Divertimento
A promesa, ¿con Carmen Maura?
O agasallo de Silvia
Un bosque de música
Ilegal, con Lucía Jiménez
Camiño de Santiago. A orixe
Pinocho 3000, de animación dixital
O Cid, a lenda, de debuxos animados
Romasanta, de Francisco Plaza sobre un libro de Alfredo Conde
Dagon
O soño dunha noite de verán
Gisaku
Perez, o ratiño dos teus soños
DonekyXote
e, porque non, Mar adentro, de Alejandro Amenábar sobre a vida de Ramón Sampedro