Паисиj Хилендарски
Од Википедија, слободна енциклопедија
| Св. Паисиj Хилендарски | |
|---|---|
 Бугарски преродбеник
|
|
| Роден | 1722 Банско, Бугариjа |
| Починал | 1773 |
Паисиj Хилендарски (1722–1773) е еден од првите бугарски преродбеници. Напишал "История славянобългарская". Во своjот труд за прв пат Паисиj ги изкажува идеите за бугарската национална преродба и ослободување. Неговото родно место не е утврдено, бидејќи самиот не напишал од каде е, само спомнал Самоковската епархија. Според некој легенди е од село Кралев дол, по други од село Доспеј, а најмасовна е теориjата дека е од Банско. Анализата на неговиот говор покажува дека потекнува од селата меѓу градовите Перник и Самоков во Бугарија. Тоа е и единствениот начин да се лоцира подрачјето од коешто потекнува.Во 1745 година станал монах во Хилендарскиот манастир. Грчките и србски духовници се подсмевнувале на Бугарите, дека немаат напишано своја историја. Паисиј ги проучува зачуваните во манастирите стари Бугарски ракописи.За оваа работа оди и во странство. Во 1762 година ја завршува својата „Историја Славјаноболгарска".
КОН ОНИЕ КОИ ИМААТ ЖЕЛБА ДА ГО ПРОЧИТАТ И ЧУJAT НАПИШАНОТО ВО ТАА ИCTOPИJA
(Од „Историја Славјаноболгарска")
„Ја напишав за вас, кои сакате Болгарскиот род и Болгарската татковина и сакате да знаете за својот род и јазик. Препишувате ja историица и платете нека ви ја препишаат кои умеет да пишуваат и пазете ja да не иэчеэне. Но некои не го сакаат својот Болгарски род, а се обраштает кон туѓа култура и туѓ јазик и не се грижат за својот Болгарски јазик, но се учаат да читат и говорат по грчки и се срамат да се нарекат Болгари ... Од целиот славјански род најславни биле Болгарите, прво тие си се нарекло Царови, прво тие си имале Патриарх, прво тие си се крстеле, најмногу земја тие завладеале. Така од целиот славјански род биле најсилии и напочитувани и првите славјански светци, просиале од Болгарскиот род и jaзик, како и за тоа поред ja напишав таа исторја ". Отец Паисиј посочува, дека Бугарите треба да здобијат cвoja самостојна црква; да се учат на роден јазик и да ja возстановат својата велика држава. Бидејќи ја познавал лукавостта на Срби и Грци тој предупредува: „Ти Болгарино не се мами, знај свojoт род и се учи на својот јазик!"
Канонизиран е за светец од Бугарската Православна Црква.
Бугарските историчари и политичари го користат како знаме на бугарскиот експанионизам на Балканот и претежно Македонија, сакајќи со него да докажат дека преродбата на бугарите почнала токму од тука.
