Concierto de Aranjuez
Van Wikipedia
Het Concierto de Aranjuez is een concerto voor gitaar en orkest, gecomponeerd door Joaquín Rodrigo (1901-1999) in Parijs in 1939. Deze Spaanse componist maakte daardoor de gitaar in de klassieke muziek "concertwaardig". De eerste uitvoering vond plaats op 9 november 1940 door Regino Sainz de la Maza. Het stuk was meteen een groot succes.
Het concerto bestaat uit drie delen, Allegro con spirito, Adagio en Allegro gentile. De gitaar wordt begeleid door een fluit, een piccolo, een hobo, een Engelse hoorn, twee klarinetten, twee fagotten, twee hoorns, twee trompetten en strijkinstrumenten.
Toen Rodrigo in 1938 het stuk begon te schrijven, verbleef hij in het buitenland. In zijn beleving leek de rijke Spaanse cultuur te verdwijnen als gevolg van de burgeroorlog die in zijn vaderland woedde. Daarom probeerde hij elementen van die cultuur in zijn compositie vast te leggen. Zo verwijst hij in de titel naar het glorieuze verleden van het Spaanse koninkrijk: Aranjuez, 47 km ten zuiden van Madrid, was ooit de zomerresidentie van de Spaanse koningen. In het eerste deel is het ritme van de flamenco te herkennen. Het langzame tweede deel roept de sfeer op, die de componist samen met zijn vrouw in de paleistuinen van Aranjuez beleefde. Het verwijst ook naar de canto hondo, de traditionele zang uit Andalusië. Het derde deel heeft een gemengde maat, en varieert tussen tweekwartsmaat en driekwartsmaat. Dit vrolijk gebuitel besluit het circa 22 minuten durende stuk.
Er bestaan veel opnames van het Concierto de Aranjuez. Julian Bream en Narciso Yepes hebben het vier keer op de plaat gezet en John Williams drie maal. Kenners geven de voorkeur aan een uitvoering van Pepe Romero.
Er bestaat een harpversie met Marisa Robles en een vocale versie met Teresa Berganza. Verder hebben Walter Feybli en Daniel Erni een bewerking voor twee gitaren opgenomen. Op het album Sketches of Spain van Miles Davis staat een orkestratie van Gil Evans voor trompet.
Het Adagio is het bekendste stuk uit de compositie; de melodie wordt wordt vaak gebruikt in films, series en commercials en wordt door veel mensen herkend. Het is onder andere door Jan Akkerman opgenomen.
Het tweede deel leverde Rodrigo het thema voor een andere compositie, En Aranjuez con mi amor. Deze compositie is ook in de lichte muziek bekend geworden en is door Richard Anthony, Nana Mouskouri en anderen uitgevoerd als Aranjuez, Mon Amour.
