Gilles Quispel
Van Wikipedia
Gilles Quispel (Rotterdam, 30 mei 1916 - El Gouna, Egypte, 2 maart 2006) was een Nederlands theoloog die bekendheid heeft verkregen als onderzoeker van het klassieke en christelijke gnosticisme. Hij behoorde zijn hele leven lang tot de Nederlandse Hervormde Kerk (thans PKN geheten).
Vroeg na zijn geboorte verhuisde hij naar het plaatsje Kinderdijk alwaar zijn vader een smederij had. Hij bleek te onhandig om zelf hierin te gaan werken, daarom werd hij naar het gymnasium gestuurd. Hij studeerde daarna Klassieke talen en theologie in Leiden en Groningen en promoveerde in Utrecht in 1943 op een proefschrift over Tertullianus' geschrift tegen de gnosticus Marcion die leefde rond 144 na Chr.. Van 1946 tot 1951 was hij leraar Latijn aan het Leids Gymnasium. Hierna stapte hij over naar de universiteit waar hij in 1951 op 35-jarige leeftijd te Utrecht werd benoemd tot hoogleraar kerkgeschiedenis. Hij was tevens hoogleraar te Leuven, en te Harvard in de Verenigde Staten. In 1976 ging hij met emeritaat.
Hij overleed op bijna 90-jarige leeftijd onverwacht aan de gevolgen van een longontsteking tijdens een verblijf in Egypte.
[bewerk] Gnostiek
Centraal in het werk van Quispel staat de gnostiek, een verzameling van in de tweede eeuw n. Chr. uit de confrontatie tussen christendom en gnosticisme ontstane religieuze bewegingen. De uiteenlopende bewegingen van de gnostiek worden in de visie van Quispel gekenmerkt door het beginsel van de vrije mens en zouden hebben gepleit voor een niet-autoritaire en ondogmatische beleving van het jonge christendom. Op het Dordtse gymnasium had hij de leer van de gnosis reeds leren kennen door zijn leraar P. Hendrikx die op de Alexandrijnse gnosticus Basilides was gepromoveerd.
Op 10 mei 1952 kocht hij voor zeer weinig geld de gnostische Jung Codex die hedentendage zeer veel waard is. Deze bevatte onder andere het zogeheten Evangelie van de Waarheid. Later zou ook uit de verdere ontdekking van deze - dit is de verzamelterm - Nag Hammadi-geschriften het Evangelie van Thomas bekend worden. In het Thomasevangelie staan allerlei uitspraken van Jezus waarvan Quispel meende dat zij ook daadwerkelijk van Jezus afkomstig zouden kunnen zijn. Hij publiceerde dit Thomasevangelie na 1956. In 2005 deed hij een nieuwe, ditmaal volledige publicatie het licht zien met allerlei toelichtingen zijnerzijds.
Na zijn emeritaat gaf hij met Roelof van den Broek het Corpus Hermeticum uit en zelfstandig de hermetische Asclepius.
[bewerk] Werken
Hij schreef diverse boeken over het gnosticisme, waaronder:
- Valentinus, de gnosticus en zijn Evangelie der Waarheid, druk 2003, 145 blz., uitgeverij In de Pelikaan - Amsterdam, ISBN 9071608131
- De hermetische Gnosis in de loop der eeuwen, druk 2003, 672 blz., uitgeverij In de Pelikaan - Amsterdam, ISBN 9067322849
- Het Evangelie van Thomas, uit het Koptisch vertaald en toegelicht, druk 2004, 378 blz., uitgeverij In de Pelikaan - Amsterdam, ISBN 9071608174
- Gnosis. De derde component van de Europese cultuurtraditie (redactie), druk 2005, 276 blz., uitgeverij St. de Rozekruis-Pers - Haarlem, ISBN 9020242067
- De Keulse Mani Codex, samen met J. van Oort, druk 2005, 248 blz., uitgeverij St. de Rozekruis-Pers - Haarlem, ISBN 9071608166
- Verschillende artikelen voor het tijdschrift Prana (tijdschrift)
[bewerk] Externe links
Overlijdensberichten:
