Heikikker
Van Wikipedia
| Heikikker | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Een vrouwtje. |
|||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||
| Rana arvalis Nilsson, 1758 |
De heikikker (Rana arvalis) is een kikker uit de familie echte kikkers of Ranidae.
Inhoud |
[bewerk] Kenmerken
De heikikker is qua lengte een gemiddelde kikkersoort van 6-7 centimeter lang, maximaal 8 centimeter in het zuidoosten van het verspreidingsgebied. De kleur is lichtbruin met donkere vlekken op rug en poten die wat lijken op een nettekening en de buik is wit. Veel dieren hebben een lichtere band op het midden van de rug, maar deze ontbreekt soms. Zowel egale tot sterk gevlekte exemplaren komen voor, de buik is meestal ongevlekt. Achter de ogen zit een zeer brede langwerpige vlek met daaronder een geelbruine streep die doorloopt over de bovenlip. Verder heeft de heikikker donkere en lichte strepen op de rug die bij de vrouwtjes duidelijker te zien zijn. Mannetjes in de paartijd zijn vaak blauw gekleurd, zie ook bij voortplanting.
[bewerk] Onderscheid met andere soorten
Heikikkers lijken erg veel op de bruine kikker (Rana temporaria), en de springkikker (Rana dalmatina) en de verspreidingsgebieden overlappen elkaar behoorlijk. De springkikker komt (nog) niet in Nederland voor, maar in Duitsland zijn er populaties die niet al te ver van de Limburgse grens voorkomen.Springkikkers zijn erg bleek en de kleur doet vaak denken aan kipfilet. De achterpoten van springkikkers zijn ook veel langer.
Het meest kenmerkend is het geluid wat de verschillende soorten produceren: bruine kikkers maken een zacht knorrend geluid terwijl heikikkers een borrellend geluid maken, als luchtbelletjes die uit het water opstijgen. Springkikkers maken een zacht krassend geluid wat ze vanaf de waterbodem (dus onder water) produceren. Andere verschillen zijn de vorm van de kop (spitser bij heikikkers), de grootte van het trommelvlies (klein bij heikikker) en de gewelfde vorm van een knobbeltje op de achterpoot, metatarsaalknobbel genoemd. Vaak wordt ook een kleurverschil aangegeven: veel West Europese heikikkers zijn gestreept (lichtbruine streep over de rug). Echter, er bestaan ook egale heikikkers, in Oost-Europa zelfs het merendeel van de populatie, en gestreepte bruine kikkers.
Eieren verschillen van andere soorten door de iets stevigere structuur en doordat het 'gelei' iets helderder is (meer melkachtig in bruine kikker). Kikkervisjes van de heikikker zijn op grond van de aantallen rijen liptandjes te onderscheiden van kikkervisjes van bruine kikkers. Het determineren van kikkervisjes en kikkerdril is in de praktijk erg lastig.
[bewerk] Voortplanting
Heikikkers, en alleen de mannetjes krijgen in de paartijd een blauwe kleur. Het blauw is een waas dat over het onderliggende patroon heenligt en na een paar dagen al weer verdwijnt. Het betreft de bovenkant van het lichaam. Bij mannelijke bruine kikkers komt dit type kleuromslag ook voor, maar de kleur wordt een blauwig grijs en de keel wordt opvallend wit. Aanvankelijk werd gedacht dat deze voor roofdieren goed zichtbare exemplaren een foutje van de natuur waren zoals melanische (zwarte) of albinische (witte) dieren, maar aan het einde van de paartijd kleuren ze weer terug; het is dus een baltskleur.
De eitjes worden afgezet tussen waterplanten als vlotgras, of onderwatervegetatie. De eierklompen zijn zo groot als een vuist en bevatten 500 tot 3000 eitjes per klomp, deze worden in een of twee keer afgezet. Na twee tot drie weken kruipen de kikkervisjes uit hun ei. Het kikkervisje is te herkennen aan de zwartbruine kleur en de smalle en doorzichtige staartvin. Als een kikkervisje zijn staart heeft verloren en een klein kikkertje wordt, duurt het nog twee tot vijf jaar eer de kikker volwassen is.
[bewerk] Biotoop en levenswijze
Heikikkers houden van open plekken met kleine watertjes zoals vennen en poelen in open plekken in het bos, heidevelden of duinpannen, ze blijven nooit ver van de waterlijn en duiken er meteen in als er iets verdachts gebeurt. Bij verstoring op het land drukt de kikker zich tegen de bodem en tilt de voorpoten op de ogen. Kalkrijke gebieden met een hoge grondwaterstand, zoals veengebieden en elzenbroekbos hebben de voorkeur. In de zomer is de heikikker meer op het land te vinden, als het te warm is wordt de waterkant opgezocht. In de zomer zijn de kikkers nachtactief, tijdens de paartijd zijn ze ook overdag actief. De heikikker houdt een winterslaap op het land, al is er nog discussie of de winterslaap soms in het water wordt gehouden.
Het voedsel bestaat voornamelijk uit insecten en wormen, die met de tong gegrepen worden. De heikikker zelf dient weer als voedsel voor voornamelijk de schreeuwarend maar ook andere dieren als ooievaar, de torenvalk, kraaiachtigen en verschilende soorten uilen.
[bewerk] Verspreiding
Het verspreidingsgebied beslaat het centrale, oostelijke en noordelijke deel van Europa, rond de Middellandse Zee komt de soort niet voor. In Nederland en België is de heikikker niet meer algemeen.
http://mrw.wallonie.be/dgrne/sibw/images/cartes/amprep/Rana.arvalis.gif
[bewerk] Afbeeldingen
 Let goed op het kleine trommelvlies tov het oog vergeleken met dat van de bruine kikker |
 Veenmos hoort bij het biotoop van de heikikker |
[bewerk] Waarnemingen van de heikikker
- Waarnemingen kunnen hier worden gemeld.
- Kaart van Nederland met waarnemingen
- Kaart van België met waarnemingen
[bewerk] Externe link
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Rana arvalis op Wikimedia Commons. |
| Bronnen en referenties: |
|
