Kapitein Rob

Van Wikipedia

Kapitein Rob is de held van het stripverhaal De avonturen van Kapitein Rob, getekend en bedacht door Pieter Kuhn (1910-1966) met tekst van journalist Evert Werkman (1915-1988), dat in 73 verhalen van 11 december 1945 tot en met 21 januari 1966 (onderbroken door twee periodes van langere duur) in de Paroolbladen is verschenen.

11 december 1945 vaart Kapitein Rob met zijn zeilschip De Vrijheid samen met zijn hond Skip uit voor zijn eerste avontuur, maar het verhaal heeft nog het karakter van een try-out. Kuhn is een uitstekend tekenaar, maar mist de gave van het woord en krijgt daarom van Paroolwege een tekstschrijver toegewezen om zijn gedachten vorm te geven. Vanaf het tweede verhaal is dat Evert Werkman en komt er meer lijn in de verhalen.

Dat tweede verhaal voert de lezer terug naar de zeventiende eeuw en Kuhn toont zich een meester in het tekenen van historische zeilschepen. De maritieme historie is een veelvuldig terugkerend decor in de avonturen van Kapitein Rob. Onder andere de zeerover Peer den Schuymer, de legendarische Vliegende Hollander, de ontdekkingsreiziger Olivier van Noort en de pionier Jan van Riebeeck figureren in deze verhalen. De geschiedenis komt niet alleen tot leven via oude scheepsjournaals waar Rob de hand op weet te leggen, maar ook door het 'Historisch Oog', een uitvinding die de held in staat stelt om terug in de tijd te reizen.

In het derde verhaal presenteren zich twee booswichten die het Kapitein Rob gedurende zijn hele verdere stripleven lastig zullen maken: professor Lupardi en diens assistent Yoto. Met deze stripgeleerden wordt het element sciencefiction in de verhalen geïntroduceerd. Ruimtereizen en wetenschappelijke experimenten zijn er genoeg in dit genre, maar Kuhn blijkt een groot talent te hebben voor het bedenken van originele plots. Een hoogtepunt is De geheimzinnige baron Himota: professor Lupardi doet zich voor als fabrikant van koelkasten voor wetenschappelijke doeleinden waarmee het absolute nulpunt kan worden benaderd. Ze worden echter gebruikt om geleerden van naam te dematerialiseren om ze vervolgens, gematerialiseerd en wel, in zijn laboratorium te laten verschijnen om zijn opvattingen over wereldvrede aan te horen. Het misschien meest klassieke Kapitein Robverhaal is Het geheim van de Bosplaat, waarin Kapitein Rob, even na de Duitse capitulatie, op Terschelling een ondergrondse bunker ontdekt waarin nazi's boze plannen smeden, die Rob gelukkig op het nippertje weet te verijdelen.

De Avonturen van Kapitein Rob worden een succes en de boekjes van de krantenstrips die tot 1961 bij Het Parool verschijnen vinden gretig aftrek. Er is zelfs een jeugdblad gewijd aan Kapitein Rob (verschenen onder verschillende namen): "Ketelbinkiekrant" (1948-1957; o.a. Rotterdam), "Kapitein Rob's Vrienden" (1949-1952; Amsterdam), "Robs Vrienden" (1952-1957; landelijk). Daarnaast verschijnt het blad commercieel in Nederland en België gedurende enige tijd als respectievelijk "Remia Post" en "Jeugdclub 3 Molens". Maar ook anderen liften mee op de populariteit van de strip: de hoofdpersoon in de deeltjes 9 ("Atlantic Star") en 10 ("Algiers") die in 1948 in de "Panterserie", een reeks beeldromans, zijn verschenen, is onmiskenbaar Kapitein Rob. Een duidelijk geval van plagiaat door tekenaar Leen Spierenburg en tekstschrijfster Gerda Spierenburg. Belangrijk is dat de Kapitein Robverhalen aansluiten bij de werkelijkheid. Locaties als Amsterdam, West-Terschelling en Tanger zijn naar de realiteit getekend. In Amsterdam b.v. hotel The Silver Dollar (O.Z. Voorburgwal 11), het kroegje De Juiste Koers (Prins Hendrikkade 93) en het keldertje van de tagrijn Ome Jan Tijms (Geldersekade 23).

De Jaren Vijftig was de grote tijd van Het Parool dat coryfeeën als Simon Carmiggelt ("Kronkel"), Henri Knap ("Dagboekanier"), Jeanne Roos ("Tip van Roos") en Annie M.G. Schmidt in de gelederen had en "Kapitein Rob" misstond absoluut niet in dit gezelschap van klinkende namen. Integendeel, toen Pieter Kuhn het halverwege dat decennium voor gezien hield, was het Simon Carmiggelt zelf die pleitte voor hervatting van de strip: "Het Parool zonder Kapitein Rob, dat is al te grijs …"

Kapitein Rob keerde terug in Het Parool om zijn belevenissen voort te zetten, hoewel de verhalen minder kwaliteit lijken te hebben dan de eerste reeks. Er was nadien nog een langere onderbreking van de strip, toen Pieter Kuhn werd geveld door een hartaanval. Een tweede hartaanval, enkele jaren later, betekende echter het definitieve einde van "De Avonturen van Kapitein Rob".

[bewerk] Alle verhalen van "Kapitein Rob"

1. De avonturen van het zeilschip De Vrijheid.
2. Het scheepsjournaal van Peer den Schuymer.
3. Het pinguïnland van prof. Lupardi.
4. Kapitein Rob in China.
5. 24.000 mijlen oceaanrace.
6. Het geheim van de Bosplaat.
7. De vallei der vergeten wereld.
8. De terugkeer van Peer den Schuymer.
9. Het geheim van de tunnel.
10. Mysterie van het Zevengesternte
11. Het Mexicaanse afgodsbeeld.
12. Het levende eiland.
13. De schat van opa Larsen.
14. De zwerftocht van de Vliegende Hollander.
15. De onderwereld van prof. Lupardi.
16. Het rijk van de witte mammouth.
17. De wraak van de zwarte tovenaar.
18. Het raadsel van Venus.
19. Het goud van de Groene Slang.
20. De rose parels van Tamoa.
21. De aanslag op de "Vliehors".
22. Het smokkelnest van Kid Blauwneus.
23. Het raadsel van Straat Magelhaes.
24. Jan van Riebeeck in Zuid-Afrika.
25. Kapitein Rob en het olie mysterie.
26. De ondergang van de "Solar".
27. De strijd om het uraniumkwik.
28. De geheimzinnige passagier.
29. Het raadsel van het Atlasgebergte.
30. De schatten van de Esmeralda.
31. Het dodende licht.
32. De geheimzinnige baron Himota.
33. De speurtocht van de "Vrijheid".
34. De thuisreis van de Vrijheid.
35. De ontdekking van Krijn Storm.
36. Avontuur op Pampus.
37. Om het goud van Midian.
38. De stranding van de Atlantide.
39. De goudschat van de sheik.
40. De jacht op het goud.
41. De condors van het Andesgebergte.
42. Het rijk der duizend eilanden.
43. De zwerftocht van de "Havik".
44. De achtervolging van de "Taifoen".
45. Het mysterie van Tulip Rock.
46. Het spookschip van Hellwick.
47. Het geheim van de Westergronden.
48. De schimmen van de Nevelvallei.
49. De verdwenen erfgenaam.
50. De schipbreuk van de SI-BIR X.
51. De schat van Disteleiland.
52. De jacht op het fortuin.
53. Het vervalste contract.
54. Het gestolen raketgeheim.
55. Het wrak van de Kristalbaai.
56. Wapens voor de Rio Florida.
57. De droomreis van de Liselotte.
58. De saboteurs van Satanza.
59. Incident in Punta Reposo.
60. De citadel van Cuentomala.
61. De ruimtereis van Jane Winter.
62. De roof van de Torah-juwelen.
63. Eiland zonder naam.
64. De stranding van de Caprice.
65. Het gouden boegbeeld.
66. Het zwarte Daya-diamant.
67. De ondergang van de Bruinvis.
68. De onberaden weddenschap.
69. Het wrak van de "Tramontana".
70. Lupardi en het M-project.
71. Het raadsel van de "Cambria".
72. De verdwenen burcht.
73. Rendez-vous in Jamaica.

Naast de 73 stripverhalen zijn er 33 geïllustreerde verhalen "Kapitein Rob vertelt". Oorspronkelijk verschenen in het jeugdblad "Ketelbinkiekrant/Kapitein Rob's Vrienden"; april 1949 t/m september 1950 (niet altijd). Tekeningen van Pieter Kuhn en tekst van Evert Werkman. Later in boekvorm uitgebracht door Uitgeverij Panda (Den Haag): "Kapitein Rob vertelt" (1980) en door Uitgeverij De Vrijheid (Den Haag) in de herdrukreeks "Kapitein Rob, volledige werken" (album 21; 1997).

[bewerk] Literatuur

Kuhn, Pieter: De avonturen van Kapitein Rob. 26 delen met elk drie verhalen (later twee). Laren: Uitgeverij Skarabee, 1969-72.
Ritman, Lex: Kapitein Robs stormachtige leven. Den Haag: Uitgeverij Panda, 1995 (supplement: Kapitein Robs stormachtige leven/errata en aanvullingen, 1997). Zie ook: Kapitein Rob in beeldromans en Kapitein Rob en het advertentie-mysterie. Den Haag: Uitgeverij Antoninus Pius, 2001.
Stripschrift nummer 107/108: Kapitein Rob. Amsterdam: Uitgeverij Thespa, 1978.
Kousemaker, Evelien en Kees: Wordt vervolgd. Stripleksikon der Lage Landen. Utrecht / Antwerpen: Uitgeverij Het Spectrum, 1979.
Kuhn, Pieter J.: Kapitein Rob. Volledige Werken. 21 delen. 's-Gravenhage: De Vrijheid, 1995-97.