Kou (temperatuur)
Van Wikipedia
Inhoud |
[bewerk] -273,15°C
De laagste temperatuur die bestaat, is -273,15°C. Dat is het absolute nulpunt: die temperatuur is "0 Kelvin". Nul graden Celsius is dan 273,15 K. Het daadwerkelijk bereiken van die temperatuur is onmogelijk; wetenschappers zijn er wel in geslaagd temperaturen nét boven het nulpunt te bereiken: 0,01 K.
[bewerk] Iets koud maken
[bewerk] Water
Een stof kan drie verschillende vormen hebben. Een mooi voorbeeld daarvan zien we bij water. Normaal komt het uit de kraan als vloeistof: water. Als je het gaat bevriezen, wordt het vast: ijs. Als je het gaat koken, wordt het een gas: waterdamp. Water vormt een gas bij 100°C, en bevriest bij 0°C. Bij het opstellen van de temperatuurschaal koos Celsius het nulpunt van de schaal op het kookpunt van water, en 100 graden op de smelttemperatuur. Later werd dit omgekeerd. Voor meer informatie over water, lees het artikel over water.
[bewerk] Stikstof
Er zijn ook stoffen die al een gas zijn bij kamertemperatuur. Als je ze vloeibaar wil maken, moet je ze flink afkoelen, bijvoorbeeld stikstof. Stikstof zit in lucht. Lucht bestaat voor ongeveer 80% uit stikstof. Die krijg je vloeibaar door het af te koelen en onder hoge druk samen te persen. Laat je vloeibare stikstof weer verdampen, dan wordt het heel snel heel koud. Dat verdampen gaat vanzelf bij kamertemperatuur en -druk.
[bewerk] Koolstofdioxide
Koolstofdioxide zit net als stikstof in de lucht. Door het samen te persen en af te koelen, wordt het vast. Het slaat de vloeibare fase over. Het is al vast bij minus 78 graden Celsius. Daar komt de bijnaam 'droogijs' vandaan. Dat wordt veel gebruikt in shows. Je gooit er kokend water over en dat geeft een mooi stoomeffect. Maar koolstofdioxide wordt voor nog meer dingen gebruikt. Met een soort blasting-gun wordt het gebruikt om schoon te maken. Er worden kleine korreltjes droogijs afgeschoten op een object. Het wordt vooral gebruikt om kauwgom van de stoep te spuiten, maar ook voor reinigen van anders moeilijk te bereiken plaatsen in een productiemachine.
[bewerk] Glas kan kou niet aan
Heel veel stoffe krimpen bij kou. Zelfs beton en staal! Vandaar dat hoogspanningsleidingen 's zomers veel losser hangen dan in de winter, en dat er tussen betonnen wegelementen voegen worden voorzien, zodat het beton zonder kapot te gaan kan krimpen en uitzetten.
[bewerk] Koud weer
Er zijn weertypen die onder andere door kou veroorzaakt worden.
[bewerk] Sneeuw
Sneeuw is geen bevroren regen. Elke sneeuwvlok begint als één enkel uiterst klein ijskristal in een wolk. Tot 50 andere kristallen kunnen eraan plakken aangezien het in de wolk drijft. Wanneer een vlok genoeg zwaar wordt, valt hij naar de grond.
[bewerk] Hagel
Bij zware buien met onweer hagelt het soms. Hagelstenen komen voort uit onweersbuien. Ze beginnen hun bestaan als kleine druppeltjes die bevriezen en binnen wolken op en neer stuiteren waarbij er laag na laag ijs toegevoegd wordt, tot het korreltje zwaar genoeg is om als hagelsteen te vallen.
[bewerk] Mist
De mist is een wolk op de grond. Gewoonlijk zal de zon tussen de middag de mist doen verdwijnen, maar sommige valleimist kan dagen duren.
