Mineur (muziek)
Van Wikipedia
Mineur is in de muziektheorie de benaming van een van de twee gebruikelijke toongeslachten: majeur en mineur. Het toongeslacht mineur is gebaseerd op de mineur- of kleine-tertstoonladder, een toonladder die met een kleine terts begint en duidt aan dat een muziekstuk wordt gespeeld in een toonsoort met een kleine terts. Letterlijk betekent mineur 'de mindere' of 'de kleinere' en is het tegenovergestelde van majeur.
Voorbeeld: Deze ouverture is gecomponeerd in e mineur. Of ook wel e kleine terts of kortweg e klein
Bij mineurtoonsoorten gebruikt men bij vermelding het liefst een kleine letter, in tegenstelling tot majeurtoonsoorten die meestal met een hoofdletter worden aangeduid. Er zijn drie varianten:
Toonladder van e (natuurlijk) mineur, stijgend (dalend is omgekeerde reeks):
Toonladder van e (harmonisch) mineur, stijgend (dalend is omgekeerde reeks):
In deze ladder is de zevende toon verhoogd als leidtoon naar de grondtoon. Zo ontstaat tussen toon 6 en 7 de zo typische overmatige secunde, die door veel mensen als "Arabisch" klinkend wordt ervaren. Een zigeunertoonladder wordt ook wel een harmonische mineurladder met een verhoogde vierde toon genoemd.
Toonladder van e (melodisch) mineur, stijgend en dalend:
In de stijgende variant van deze ladder zijn zowel toon 6 als toon 7 verhoogd. Daardoor begint de ladder inmiddels erg veel op de ladder van E majeur te lijken, het enige verschil is nog maar de terts. De naamgeving melodisch stijgend en dalend is eigenlijk nogal verwarrend, omdat de melodisch stijgende toonladder ook vaak in dalende richting gebruikt wordt. In jazz wordt met de term melodisch mineur alleen op de stijgende toonladder gedoeld.
Mineurtoonladders worden vaak in filmmuziek gebruikt, met name tertsverwantschappen klinken erg filmisch. Dit is bijvoorbeeld de akkoordenprogressie van C mineur naar E mineur. Voorbeelden hiervan zijn Nino Rota's Godfather Waltz en John Williams' soundtrack van E.T.. Daarnaast wordt de mineurtoonsoort ook vaak gebruikt als de muziek droevig of boos moet overkomen op de luisteraar.
Mineur is een 6e trap van het majeurstelsel. Melodisch en harmonisch mineur worden gebruikt om op de 5e trap van mineur een dominant septiemakkoord te krijgen zodat deze terugleidt naar de 1e trap.
Mineurtoonladders onder de kerktoonladders zijn het Aeolisch (ook wel: "natuurlijk mineur" - zonder leidtonen), Dorisch en Frygisch.
