Portable Document Format

Van Wikipedia

Het Portable Document Format, of kortweg PDF, is sinds ongeveer 1993 een de-facto standaard voor de uitwisseling van elektronische documenten en formulieren die in hun oorspronkelijke vorm gereproduceerd moeten kunnen worden. PDF is een universele bestandsindeling waarmee lettertypen, afbeeldingen en lay-out van elk willekeurig brondocument behouden blijven, ongeacht het programma of het platform waarmee het document werd gemaakt, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld HTML.

Een voordeel van een PDF-bestand is dat het — in tegenstelling tot bijvoorbeeld een Word-document — op elke printer er hetzelfde uit zal zien. Ook kan een Acrobat of PDF bestand op alle platformen bekeken en/of bewerkt worden; het is dus niet platformafhankelijk. Veel handleidingen van elektronica-apparatuur, computerhardware en -software, en dergelijke, verschijnen in plaats van op duur drukwerk op een CD-ROM in vele talen met meegeleverde PDF-reader.

Technieken voor het versleutelen van de inhoud en het beveiligen van tekst tegen kopiëren zijn ingebouwd in het programma Adobe Reader, dat veel wordt gebruikt om PDF-bestanden te bekijken of te printen. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is verspreiding van informatie in de vorm van PDF echter niet wezenlijk veiliger dan verspreiding in andere indelingen. De drempel voor kopiëren of ontsleutelen is voor eindgebruikers normaal gesproken wat hoger. Voor hackers is het desondanks toch wel te kraken.

De PDF-indeling is ontwikkeld door Adobe. Ook de TeX-gebruikersgroepen hebben veel bijgedragen. Tot nader order is PDF een de facto standaard; op 29 januari 2007 kondigde Adobe echter aan dat het van plan is de specificaties voor PDF 1.7 open te stellen (lees Adobe to Release PDF for Industry Standardization). Naast het overkoepelende PDF formaat bestaan er ook een aantal subsets die uitgewerkt zijn (of worden) als ISO standaard:

PDF/X: de X staat voor eXchange; een PDF/X document kan in principe door elke drukkerij verwerkt worden. Dit houdt bij voorbeeld in dat enkel CMYK kleuren gebruikt mogen worden, dat alle fonts in de PDF aanwezig moeten zijn, dat het document niet geëncrypteerd mag zijn, en zo verder.
PDF/A: de A staat voor Archiving; dit is het formaat dat bedoeld is om PDF documenten te archiveren. Naast een aantal vereisten die heel gelijkaardig zijn aan die voor PDF/X, is het ook vereist dat het document over voldoende metadata beschikt in het XMP formaat. Een speciaal type van PDF/A vereist ook dat de PDF tagged is.
PDF/E (in ontwikkeling): de E staat voor Engineering
PDF/UA (in ontwikkeling): UA staat voor Universally Accessible
PDF/H (in ontwikkeling): H staat voor Healthcare

Voor een chronologisch overzicht van de evolutie van PDF van proprietary formaat naar een open standaard, zie History of PDF Openness, waar je naast de opeenvolgende releases van de diverse PDF specificaties ook de eerste publicatiedatum vindt van de belangrijkste open PDF software zoals Ghostscript, Xpdf, PDFlib en iText.

PDF-bestanden kunnen door iedereen worden gedeeld, weergegeven en afgedrukt met bijvoorbeeld de gratis programma's Foxit Reader of Adobe Reader (de oude naam van dit programma van Adobe is Acrobat Reader). Groot voordeel van Foxit boven Adobe is dat het vele malen sneller laadt. Een nadeel is dat je heel wat functionaliteit mist die je voor professionele doeleinden nodig kan hebben: PDF forms (reader enabled, XFA, digitale handtekeningen, ... ), portable collections, transparante tekst en images, ...

In tegenstelling tot de leessoftware is de software van Adobe voor het aanmaken van PDF-bestanden niet gratis. Er zijn echter alternatieven. Microsoft Office 2007 heeft een gratis add-in waarmee documenten kunnen worden opgeslagen/verstuurd als PDF(/A). Het gratis te downloaden Office-pakket, genaamd OpenOffice.org, bijvoorbeeld, biedt de mogelijkheid om documenten te exporteren naar PDF-indeling. Daarnaast zijn er naast betaalversies ook programmabibliotheken aanwezig die de PDF-indeling ondersteunen, bijvoorbeeld Apache FOP en iText. Verschillende scanner-, OCR en archiveringsprogramma's als OmniPage en Finereader kunnen met het PDF formaat overweg, waarbij vaak de layout voor gaat op de tekstherkenbaarheid. Vanaf versie 5 kent Acrobat zelf eveneens een Capture of OCR plugin/tool.

Ook bestaan er gratis tooltjes waarmee PostScript-bestanden omgezet kunnen worden naar PDF. Met een gratis 'PostScript-driver' is het mogelijk om vanuit ieder programma naar een PostScriptbestand te "printen".

Op een Apple Macintosh die Mac OS X draait kunnen PDF's gemaakt worden vanuit bijna elk programma, via het menu Archief → Druk af…