Reliekschrijn

Van Wikipedia

deel van de serie over Christelijke relieken
Ook bekend als "Relikwieën"

Overblijfselen van de Heiligen uit het christendom
Bewaard in reliekschrijnen
Relieken van het leven van Christus Lijkwade van Turijn De Heilige Rok van Trier Zweetdoek van Oviedo Het Kleed van Edessa De Heilige Lans Het Heilig Bloed De Heilige Graal
Relieken van heiligen Het gebeente van Petrus te Rome Het gebeente van Paulus te Rome De relieken van Nicolaas te Bari Bernadette Soubirous te Nevers De relikwieën van de Drie Koningen te Keulen De relieken van Theresia in Lisieux De relieken van Hildegard te Eibingen
Relieken in Nederland Servatius te Maastricht Lidwina te Schiedam Bonifatius te Dokkum Thomas van Kempen te Zwolle Werenfridus te Elst

Interieur van de Dom van Aken met reliekschrijn van Karel de Grote

Een reliekschrijn is een versierde kist waarin een of meer relikwieën bewaard worden. Zo´n schrijn kan van heel bescheiden tot gigantisch groot zijn. Het kan gaan om het volledige stoffelijke overschot van een een heilige (zoals de twee grote schrijnen op de afbeeldingen hierboven), maar ook om kleine gedeelten daarvan, zogenaamde partikels.

De oudste reliekschrijnen waren meestal beurzen van kostbare stof met een draagriem en kwasten. De huidige bursa, waarin vóór en na de heilige Mis de corporale wordt bewaard, is er nog aan verwant, maar heeft een meer vierkante vorm. In verschillende musea worden nog exemplaren bewaard. Een volgend stadium was een reliekenbeurs, maar nu in metaal, meestal verguld zilver.

Langzamerhand kregen de meeste reliekschrijnen de vorm van kleine kerkjes, eerst van versierd met blauw emaille, later vooral met veel goud en bergkristal.

Schrijn van de heilige Hildegard van Bingen in de parochiekerk van het Duitse Eibingen

Een andere populaire vorm was een schrijn in de vorm van dozen die met ivoor waren bezet, in allerlei vormen. Dit was vooral geëigend voor kleinere relieken.

In de tijd dat de gelovigen erom vroegen de relieken ook werkelijk te kunnen zien, kwamen houders in de mode die in feite de voorlopers waren van de monstrans die nu nog gebruikt wordt voor uitstelling van het Allerheiligste. Sinds die tijd worden kleinere relieken ook bewaard in ronde metalen doosjes met een glaasje, zogenaamde theca´s.

Een osculatorium uit de schatkamer van de dom van Münster

Reliekschrijn van Johannes Nepocemus uit de Kerkschat Sint-Nicolaas

Reliekbuste van Sint-Pieter

Reliekschrijnen zijn in duizenden rooms-katholieke kerken te vinden. In Nederland zijn de beroemdste exemplaren:

Het schrijn van de heilige Servatius in Maastricht, de zognaamde Noodkist
Het schrijn met het schedeldak van de heilige Bonifatius te Dokkum
Het schrijn met het gebeente van de heilige Lidwina te Schiedam
Het schrijn met het gebeente van Thomas van Kempen te Zwolle
Het schrijn van de Martelaren van Gorcum in Brielle
Het schrijn met de schedel van de heilige Plechelmus te Oldenzaal.

Binnenkant van het Bonifatiusschrijn in de kluiskerk te Warfhuizen. Het papiertje links bevat een botje van de heilige Benedictus van Nursia, Het papiertje rechts bevat een stukje uit de kleding va de heilige Bernardus van Clairvaux. In het midden een botfragment van de heilige Bonifatius. Schaal: Het botfragment is ongeveer 7 cm lang.

In het buitenland zijn reliekschrijnen onder meer te vinden in de crypte van de Sint-Martinuskerk te Halle, in de Dom van Aken en in de Dom van Keulen.