Torptsen
Van Wikipedia
Torptsen (ook: Dorpsenn, Torpen, Torperen, Torpsum, Turphum, Turschum) is een niet meer bestaande middeleeuwse nederzetting. Torptsen behoorde tot het landschap Reiderland en/of het Oldambt in het bisdom Münster. De plaats is ten onder gegaan in de Dollard. De exacte locatie van Torptsen is niet met zekerheid bekend, maar zal hebben gelegen nabij of ten oosten van Finsterwolde.
Torptsen wordt genoemd in een tweetal verdragen met de jaartallen 1391 en 1421 (daar Dorpsenn geheten). Tot in de 19de eeuw was onder Finsterwolde een streek bekend onder die naam. In een verdrag uit 1636 tussen de kerspelen Winschoten, Beerta en Blijham werd gesproken over het leggen van de Beertsterzijl onder de naam van Torpsen. De zogeheten Modderlanden werden in de 18de en 19de eeuw nog Torsen (of variaties daarop) genoemd. De uitspraak van de plaats zou plaatselijk zelfs verbasterd zijn tot Turksen. Een bijkomstigheid is dat de landen ten oosten van de Bellingwolderzijl de naam hebben van Turksche of Egyptische landen en de dijk de Egyptische dijk heet. Een overlevering geeft aan dat deze dijk door de 'Muselmannen' gelegd zou zijn, in dit geval mogelijk Spaanse krijgsgevangenen uit de Tachtigjarige oorlog, zodat het 'Turkse' verhaal (op zich) mogelijk niet eens opgaat voor Torptsen.
Stratingh en Venema hebben een kanttekening bij Torptsen. De nederzetting komt als zodanig niet voor op een laat-vijftiende eeuwse lijst van kerspelen van het bisdom Münster. Bovendien geven de verdragen met de jaartallen 1391 en 1421 geen eenduidige plaatsbepaling weer. De grensrivier Tjamme zou volgens de letterlijk tekst van deze verdragen dóór Torptsen hebben gelopen, zodat deze nederzetting in zowel Reiderland als het Oldambt zou hebben gelegen. Een mogelijkheid waar Stratingh en Venema aan voorbij zijn gegaan is dat er in de laat-vijftiende eeuwse lijst van kerspelen wellicht andere plaatsen genoemd worden waarmee Torptsen zou zijn aangeduid. Kandidaten voor deze benadering zijn Stagestorp en Zentorp. Een samenvoeging van beide plaatsen zou dan 'dorpen' zijn, in navolging van de suffix. Deze plaatsen worden op deze lijst genoemd onder de verdronken plaatsen in de Dollard. De situering van Torptsen ten noorden van de Tjamme en ten oosten van de Beertsterzijl en Bellingwolderzijl zou Torptsen echter in het gebied van het landschap Oldambt plaatsen. Torptsen zou dan in het verlengde van Oost-Finsterwolde hebben gelegen, ter plaatse van de Finsterwolderhamrik.
| Bronnen en referenties: |
|
