Chastèlperronian
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Eth Chastèlperronian o Châtelperronian ei ua fasa culturala deth Perigordian, laguens deth Paleolitic Superior, que se caracterize pes raspadors terminaus que predominen sus es lateraus, eth desvolopament des burís, e qu'era talha se hèc mès laminar. Un estri caracteristic ei eth guinhauet nomentat de Chastèlperron (Châtelperron, en Borbonés) damb dors acorbaishat. Tanben existissen huelhes truncades. Se tend a hèr dreita era part de darrèra des guinhauets. Eth Chastèlperronian ei ua indústria de transicion enter eth Mosterian e eth Paleolitic Superior. Se desvolopèc hè enter 36 000 e 32 000 ans, apuprès, ara fin d'ua fasa climatica cauda. Eth nom d'aguest periòde procedís deth jadiment eponim dera Grotte des Fées, en Chastèperron (Châtelperron) (Borbonés).
Se subdivide en: Chastèlperronian arcaïc, damb caracteristiques deth Paleolitic Mejan, Chastèlperronian Iniciau o Tipic, Chastèlperronian Evolucionat, dab ua hòrta influéncia deth Paleolitico Superior, e Chastèlperronian Regresiu, en quau es indústries presenten ua nauta degradacion.
Caracteristiques generalas: Eth tipe uman caracteristic ei eth Neandertal. Se tracte d'un periòde hred dominat per espècies coma eth rinocèros lanut e eth rangièr. I a ua ampla reparticion de pin e alcines. Eth deteriorament climatic provòque era substitucion dera massa forestala per ua cubèrta vegetala e arbustiva. Er art mobil apareish per prumèr viatge, damb sèries ritmiques d'incisions, ja siguen sus pèira o sus òs. Es lòcs d'abitacion se limiten a cabanes tosques, coma es de plan circular bastides a fòrça de defenses de mamot.
Indústria litica: Eth fossil director ei eth guinhauet de Chastèlperron (Châtelperron) damb dòrs corbat. Raspadors terminaus que predominen sus es lateraus. Desvolopament des burils. Era talha se hèc mes laminar. Tanben existissen huelhes truncades. Eth dòrs des guinhauets mòstre tendéncia a hèr-se rectilinèu.
