Nuraghe
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
 |
Aqueste tèxt o de tèxt en comentari a besonh d'èsser revirada (entièrament o non). Se coneissètz la lenga utilizada, esitetz pas ! Mercé per Wikipèdia. |
Lo Nuraghe (que se pronóncia [nu'rage]) es lo monument arqueologic mai tipic de Sardenha.
Es generalament una truncated torre conica, en forma de a tholos, bastida a partir d'enòrmes blòcs cairats de pèira, e situats en general en posicion panoramica. Aqueste monument a pas de fondacions, e se ten sonque gràcias al pes de las pèiras, que pòdon arribar a pesar maitas tonas. D'unes Nuraghes fan mai de vint mètres de nautor. Uèi, se denombran mai de 8.000 nuraghes en Sardenha, a mai se pensa que temps passat n'i podiá aver mai de 30.000. Los nuraghes se concentran majoritàriament dins las partidas nòrd-oèst e centre-sud-central parts de l'isla. Un autra mena de Nuraghe ten un corredor o alara un sistèma de corridors. D'unes autors son pas d'acòrdi de classificar aquestes darrièrs dins la meteissa categoria que los tholos Nuraghe, que pensan que i a tròp de diferéncias importantas, e preferisson de parlar de "vilatge nuragic".
Apareguèron los nuraghes sus l'isla a una epòca indeterminada (pasmens pas abans lo 6th millennium BC). D'unes elements son estats datats 3500 BC, pasmens se supausa que sa part màger foguèron bastits a partir de la mitat de l'Edat de Bronze (18th-15th centuries BC) a l'edat de bronze Late, a mai fòrça d'eles èran encara emplegats fins al moment que los romans arribèron en Sardenha (sègle II BC).
La uncertain data dels Nuraghes es una caracteristica constanta de las cronologias sardas. Even though, segon Massimo Pallottino, un scholar de la preistòria sarda e etruscològ, la civilizacion nuragica produsiguèt l'arquitectura mai avançada e monumentala d'aquela epòca dins l'airal de la Mediterranèa occidentala, including la region de Magna Graecia, of the existing 8.000 only a few have as yet been scientificament excavated. L'interès per l'arqueologia sarda es estat magre, franc per çò que pertòca lo mercat negre de venda de las estatuas de bronze.
L'emplec o la significacion dels nuraghes es pas encara estada identificada clarament per ara: se sap pas s'èran de temples religioses, de residéncias, de fortalesas militaras, l'ostal del cap del vilatge, l'endrech d'amassada dels conselhs de savis o dels governaires. Podrián èsser a mai una combinason de totas aquestas possibilitats o d'unas d'elas. Qualques nuraghes son, pasmens, situats dins d'endreches estrategics qu'a partir d'eles se podián contrarotlar aisidament las rotas importantas.
Sens cap mena de dobte los nuraghes tenián una carga simbolica importanta, almens per indicar riquesa o poder, o benlèu l'establiment d'un vilatge (eventually in the dignity of a State-village). Las teorias mai recentas s'orientan per considerar que los vilatges sards might podián èsser constituits en federacion (very likely they were self-governed) and that the building d'aquestes monuments could depend on a prior planned distribucion del territòri. Se deu doblidar que Nuragic dwellers had developed particular skills en metallurgia, trading for bronze dins many areas de la Mediterranèa e being consequently a well known people.
[Modificar] Los nuraghes mai famoses
Lo complèx mai important es lo Nuraghe in Barumini (39° 42’ 21’’ N, 8° 59’ 26’’ E), centered around a three-story tower built around 1500s BC. Aqueste sit was recently made a UNESCO World Heritage Site. At aquel sit lo Dr. Giovanni Lilliu descobriguèt un vilatge fortificat que in times had been covered by ground e èra vengut un tuc. D'autres nuraghes se tròban a Serra Orrios, l'Alguer, Torralba, Macomer, Abbasanta (veire Losa e illustration), Orroli, Villanovaforru, Sarroch, Olbia.
"Nuragici people" had developed arts, mainly in the form of little statues in bronze called "bronzetto", typically representing the chief of the village ("Sardus pater") or hunting or fighting men, animals, more rarely women.
Other monuments of the Nuragicis' are the so-called "Giants tombs", megaron temples, sacred dwellings, "sacred wells", sanctuaries, enclosures.
Nuragic art includes stone carvings or statues representing female divinities (Thanit, main religious entity, is a goddess); these works however have often been considered as partly a fruct of relationships with Phoenicians.
It has been recalled that round buildings, or circular plan buildings, are typical of nomad peoples, and indeed ancient Sardinians should effectively have been used to constantly move within their territory for better places or to avoid invasions or outside for new markets for their bronze.
Los Nuraghes son uèi lo simbòl de Sardenha e de son patrimòni e identitat unics.
[Modificar] Veire tanben
- Talaiòt
- Giants' grave
- Shardana
