Perpinhan

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Aqueste tèxt o de tèxt en comentari a besonh d'èsser revirada (entièrament o non). Se coneissètz la lenga utilizada, esitetz pas ! Mercé per Wikipèdia.

Perpinhan
Estat	França
Region	Lengadòc-Rosselhon
Region istorica / País	Rosselhon/Catalonha Nòrd
Departament	Pirenèus Orientals (prefectura)
Arrondiment	Arrondiment de Perpinhan (capluòc)
Canton	capluòc de 9 cantons
Còde INSEE	66136
Còde postal	66000
Cònsol Mandat en cors	Jean-Paul Alduy 2001-2008
Intercomunalitat	Perpinhan-Mediterranèa
Gentilici	Perpinhanés
Latitud	42° 41' 55" Nòrd
Longitud	02° 53' 44" Èst
Altitud	8 m (mini) – 95 m (maxi)
Superfícia	6 807 ha = 68,07 km²
Populacion sens comptes dobles	116 700 ab. (2005)
Densitat	1544 ab./km²

Perpinhan es una comuna situada dins lo departament dels Pirenèus Orientals e la region Lengadòc-Rosselhon. Perpinhan (Perpinyà en catalan) es tanben capitala de la Catalonha Nòrd.

Vista generala de Perpinhan dempuèi lo palais dels reis de Malhòrca. Al fons la catedrala. A drecha lo cloquièr de la glèisa la Real

[Modificar] Istòria

Palais dels Reis de Malhòrca

L'origina de la vila es pas gaire clara: semblariá que foguèsse estada fondada a l'entorn d'una expleitacion agricòla romana, sonada villa perpiniani. Foguèt a partir de l'Edat Mejana, mai que mai pendent lo sègle X, que la vila comencèt a se desvolopar a debon. Essent la capitala del comtat del Rosselhon dempuèi aquela epòca, anèt en créisser e créisser mai en importància. Aquela expansion capitèt d'atirar l'avesque, qu'a temps passat demorava a Elna.

En 1172, Perpinhan s'intègra a la Corona d'Aragon. En 1197, Perpinhan dispausa d'una carta municipala que establís son organizacion. Sos abitants tenon de privilegis importants, coma lo fach de poder elegir los cònsols, un per cada classa sociala. Entre 1276 e 1344, Perpinhan atenguèt son edat d'aur; la vila venguèt capitala de la Corona de Malhòrca, sa populacion e sa superfícia se quadruplan en mens d'un sègle. Es l'epòca dels grands talhièrs, de la catedrala e del Castèl Reial Palais dels Reis de Malhòrca.

En 1344 perdèt son estatut de capitala per encausa de la reintegracion del Reialme de Malhòrca a la Corona d'Aragon. Dempuèi 1346 foguèt afectada fòrtament per la pèsta negra e la ciutat no se'n va recuperar. Des de 1479, Perpinyà entra en una logica militara, tancada en muralles poderoses reforçades en totes las epòcas. Presa pels exèrcits de Lluís XIII el 1642, s'annexa amb la resta de la Catalunya del Nord al Regne de França pel tractat dels Pirineus de 1659. Les muralles s'enderroquen al principi del segle XX, i la vila s'estén sobre la plana del Rosselló.

[Modificar] Universitat de Perpinhan

L'Universitat de Perpinhan (sonada Via Domitia actualament), es l'institucion educativa màger de la vila. Creada en 1349 pel rei Pere IV d'Aragon. L'universitat actuala foguèt creada en 1971 coma centre universitari e venguèt universitat completament en 1979.

[Modificar] Arquitectura

Lo Castellet de Perpinhan

Lo Castellet, anciana preson, uèi musèu catalan de las arts e las tradicions popularas.
Lo Palais dels Reis de Malhòrca.
La Llotja de Mar (istoricament lo primièr tribunal maritim del mond).
L'ostal de la vila.
Lo Palau de la Diputació (delegacion de la Generalitat de Catalunya).
La Catedrala de Sant Joan Baptista.
Lo claustre cementèri, tradicionalament sonat "cementiri de Sant Joan" que los franceses an sonat "Campo Santo".
La glèisa de Sant Joan lo Vièlh.
La glèisa de Sant Jacme.
La glèisa de Nòstra Dama de la Real.
La glèisa de Sant Matièu.
Lo convent dels Dominicans.
Lo convent de las Carmelitas.
Lo convent dels Minims.
Lo convent de las Clarissas.
Las rèstas del convent dels Franciscans.