Ściana komórkowa

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ściana komórkowa - otoczka komórki o funkcji ochronnej i szkieletowej. Ściana komórkowa występuje u roślin, grzybów, bakterii i niektórych protistów. U każdej z tych grup jest zbudowana z innych substancji, np. u grzybów jest to chityna, a u roślin celuloza i jej pochodne (hemiceluloza i pektyna) oraz lignina, natomiast u bakterii podstawowym składnikiem jest mureina. Ściana komórkowa leży na zewnątrz błony komórkowej. W tkankach ściany komórkowe sąsiadujących ze sobą komórek są zlepione pektynową substancją tworzącą blaszkę środkową. Między komórkami istnieją wąskie połączenia w postaci plasmodesm - wąskich pasm cytoplazmy przenikających ściany i zawierających fragmenty retikulum endoplazmatycznego. Młode komórki roślin otoczone są ścianą pierwotną, której strukturę wewnętrzną stanowią ułożone w sposób nieuporządkowany łańcuchy celulozowe wypełnione hemicelulozą i pektyną. W starszych komórkach obserwuje się również ścianę wtórną - powstającą po wewnętrznej stronie ściany pierwotnej, zwykle grubszą i bardziej wytrzymałą niż pierwotna o uporządkowanej budowie szkieletu celulozowego, również wypełnionego hemicelulozą i pektyną. Ulega ona inkrustacji (węglan wapnia, krzemionka lub lignina) i adkrustacji (kutyna, suberyna, woski).

[edytuj] Funkcje

Ogranicza ruchliwość
Ogranicza wzrost komórki
Chroni przed urazami mechanicznymi
Chroni przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi
Zabezpiecza przed nadmiernym parowaniem
Nadaje kształt i sztywność komórce

Powstaje w anafazie kariokinezy i jest sygnałem do zapoczątkowania cytokinezy:

w środkowej części dzielonej komórki powstają mikrotubule:
- układają się równolegle do siebie i prostopadle do osi podziału komórki
- tworzą beczułkowatą strukturę - fragmoplast, w którego obrębie powstają pęcherzyki z polisacharydami, wytwarzane przez aparat Golgiego
Pęcherzyki zlewają sie ze sobą, tworząc trój-warstwową przegrodę w obrębie dzielącej sie komórki, zwanej przegrodą pierwotną. Warstwa środkowa otoczona jest 2 błonami plazmatycznymi.
Celuloza zostaje wbudowana przez aparat Golgiego do środka przegrody pierwotnej. Jest ona odkładana od wewnętrznej strony warstwy środkowej i po zewnętrznej stronie błon plazmatycznych. Tak powstaje ściana komórkowa pierwotna. Ma on wbudowaną do środka blaszkę środkową, która spaja 2 części ściany.

[edytuj] Budowa

Składniki szkieletowe, stanowiące 40% całej jej masy :
u eukariota:
- celuloza, która tworzy regularne łańcuchy celulozowe. Ich pęczki to miofibryle. Kilka miofibryli to fibryla celulozowa. Jest pogrążona w macierzy i pełni funkcję głównego rusztowania ściany komórkowej
u prokariota:
- glony - koloza i mannoza ( hemicelulozy). To mieszanina wielocukrów amorficznych, lżejsza od celulozy
- grzyby - chityna
- sinice, bakterie - kwasy pileminowy, murawinowy, stanowiące razem mureinę.
Składniki podłoża, stanowiące 60% masy ściany komórkowej. Wypełniają one wnętrze rusztowania utworzonego przez składniki szkieletowe. :
- białka
- pektyny
- hemicelulozy
- woda (do 60%)

[edytuj] Wtórne przekształcenia

Przekształcenia ściany komórkowej dorosłych organizmów, spowodowane czynnikami fizycznymi lub chemicznymi

Inkrustracja. Mineralizacja - odkładanie soli CaCo3, krzemionki - SiO2, drewnienie(lignifikacja) - odkładanie się ligniny
Adkrustracja. Kutynizacja, suberynizacja, sporopolenizacja