Andriej Własow

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Andriej Własow w mundurze generała lejtnanta Armii Czerwonej

Andriej Andriejewicz Własow (ur. 14 września 1900, zm. 2 sierpnia 1946) - generał radziecki, który w niewoli hitlerowskiej stanął na czele Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej (ROA).

Był niedoszłym duchownym prawosławnym - ukończył 2 lata seminarium duchownego, a później kształcił się na agronoma, gdy został powołany do Armii Czerwonej. Poza kursami oficerskimi "Wystrzał" nie ukończył żadnej uczelni wojskowej. Własow karierę wojskową rozpoczął w Armii Czerwonej, do której został powołany w maju 1920 podczas rosyjskiej wojny domowej w latach 1917-1922. W regularnych walkach udziału nie brał, tłumił natomiast bunty chłopskie, a wojnę zakończył jako dowódca kompanii.

Do WKP(b) wstąpił w 1930. W latach 1937-1938 jako członek trybunału wojskowego leningradzkiego, a potem kijowskiego okręgu wojskowego wydał kilkaset wyroków śmierci w sfabrykowanych procesach stalinowskich.

Od 1938 na misji wojskowej w Chinach. W styczniu 1940 roku mianowany na pierwszy stopień generalski został dowódcą 99 dywizji piechoty stacjonującej w Przemyślu . W 1941, jako dowódca 4. Korpusu Zmechanizowanego, bronił Lwowa; jako dowódca 37 Armii brał udział w walkach pod Kijowem, gdzie armia uległa zniszczeniu; a jako dowódca 20 Armii - w obronie Moskwy. W styczniu 1942 awansowany do stopnia generała-lejtnanta i odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru.W marcu objął dowództwo 2. Armii Uderzeniowej, a jednocześnie zastępcy dowódcy Frontu Wołchowskiego, która miała pójść z odsieczą oblężonemu Leningradowi. Okrążony przez Niemców, po dwutygodniowej samotnej tułaczce, dostał się do niewoli (12 lipca 1942) pod Wołochowem.

Początkowo przywieziony został do Twierdzy Boyen w Giżycku, a 4 września 1942 odwieziono go do Winnicy. Zredagował tam List otwarty do władz niemieckich, w którym skrytykował radzieckie państwo i przekonywał o konieczności sformowania rosyjskiej armii narodowej dla zniszczenia stalinizmu. Niemcy wykorzystali Własowa w akcji nawoływania żołnierzy radzieckich do dezercji, ale nie podjęli rozmów o ewentualnych jednostkach wojskowych. We wrześniu 1942 Własow przeniesiony został do berlińskiego Centrum Propagandy Wehrmachtu, gdzie zetknął się z innymi byłymi oficerami Armii Czerwonej: Mieletijem i Zykowem. Powstała wtedy tzw. Deklaracja smoleńska, która głosiła konieczność zbudowania nowej Rosji. Sygnatariusze deklaracji stworzyli Rosyjski Ruch Wyzwoleńczy (ROD). Propagandziści hitlerowscy dwukrotnie wysyłali Własowa na okupowane tereny rosyjskie, gdzie usiłował on przekonać do swojej idei Rosjan.

Po wizycie Własowa 16 września 1944 w kwaterze Himmlera jesienią 1944 udało się namówić Niemców na sformowanie samodzielnych rosyjskich oddziałów. Powstały oddziały Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej (ROA), w skład której weszły m.in. 1 i 2 dywizja piechoty (3 nie została uzbrojona i w pełni sformowana), brygada grenadierów pancernych,szkoła oficerska. Do armii Własowa wcielono też byłych żołnierzy RONA. W walkach na froncie dywizja własowców po raz pierwszy wzięli udział w marcu 1945, gdy bezskutecznie próbowali zlikwidować przyczółek nad Odrą. W maju 1945 1 dywizję przerzucono do Czech. Chcąc przejść do obozu zwycięzców i licząc, że Pragę zdobędą Amerykanie, Rosjanie w czasie powstania praskiego, na rozkaz dowódcy dywizji generała Buniaczenki być może uzgodniony z Własowem zaatakowali pozycje niemieckie.

Wobec zbliżającej się Armii Czerwonej oddziały ROA próbowały przedostać się do strefy amerykańskiej. W nie do końca wyjaśnionych okolicznościach Własow znalazł się już 12 maja 1945 w rękach wojsk radzieckich. Wraz z jedenastoma innymi wyższymi oficerami ROA został powieszony 2 sierpnia po ogłoszeniu wyroku sądu w 1946.^[1] Brytyjski historyk C. Andreyev w swojej książce "Generał Własow i rosyjski ruch wyzwoleńczy", opisuje bardziej dramatyczne okoliczności śmierci Własowa, podając iż powieszono na strunie fortepianowej, a dodatkowo w podstawę czaszki kat wbił mu żelazny hak.