Grzbiet śródoceaniczny
Z Wikipedii
Grzbiet śródoceaniczny - silnie wydłużona wypukła forma dna oceanicznego, o stromych stokach, położona zazwyczaj pośrodku oceanów, oddzielająca od siebie dwa baseny oceaniczne. Grzbiety śródoceaniczne powstają w miejscach, gdzie dwie płyty litosfery oddalają się od siebie (tzw. strefa spreadingu). W środku większości z nich, wzdłuż całego grzbietu ciągnie się dolina ryftowa, w której dochodzi do wylewów magmy. W miejscu rozchodzenia się dwóch płyt oceanicznych wdzierają się nowe masy bazaltu, powodując powiększanie dna oceanicznego. Wiek skorupy oceanicznej od doliny ryftowej na zewnątrz, w stronę kontynentów jest coraz starszy. W grzbietach, gdzie tempo tego procesu jest wyższe, tj. wydobywa się w nich więcej magmy, nie powstają doliny ryftowe. Grzbiety śródoceaniczne są zazwyczaj potrzaskane poprzecznymi uskokami przesuwczymi, noszącymi nazwę krawędzi oceanicznej. Są to największe struktury linijne na powierzchni Ziemi.
Niekiedy terminem 'grzbiet śródoceaniczny' określa się formy, których powstanie nie jest związane ze spreadingiem dna oceanicznego, ale z przesuwaniem się płyty oceanicznej ponad tzw.plamą gorąca, jak to jest w przypadku Grzbietu Hawajskiego i Cesarskiego
[edytuj] Ważniejsze grzbiety śródoceaniczne:
- Ocean Spokojny: Południowopacyficzny, Norfolk, Huntera, Południowofidżyjski, Tonga, Tubuai, Wooldark, Kiusiu-Palau, Mariański, Honsiu, Środkowopacyficzny, Cesarski, Hawajski, Kokosowy, Sala y Gomez, Nazca, Juan Fernandez
- Ocean Atlantycki: Mendelejewa, Łomonosowa, Nansena, Jan Mayen, Islandzki, Reykjanes, Śródatlantycki, Północnoatlantycki, Południowoatlantycki, Kajmański, Południowoantylski, Wielorybi,
- Ocean Indyjski: Afrykańsko-Antarktyczny, Zachodnioindyjski, Środkowoindyjski, Maskareński, Murraya, Arabsko-Indyjski, Malediwski, Wschodnioindyjski, Grzbiet Zachodnioaustralijski, Australijsko-Antarktyczny, Kergueleński.
Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu geografii
