Hrabia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

korona hrabiowska stosowana w Austrii, Belgii, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Polsce, Rosji i Włoszech

Hrabia – tytuł szlachecki, w Polsce od wyrazu grabia i grof, wyraz pochodzenia czeskiego i niemieckiego, w czasach wczesnośredniowiecznych comes, jednakże średniowieczni comites byli wyższymi urzędnikami, kasztelanami oraz wojewodami.

Pierwotnie - w państwie Franków -hrabiami nazywano osoby sprawujące funkcje zarządu nad okręgami zwanymi hrabstwami {Gau, comitat),stąd późniejszy podział na hrabstwa stosowany w różnych krajach(np. Anglia) lub komitaty (od comites zarządzających comitatus – np. Węgry). Z biegiem czasu tytuł ten stał się dziedzicznym i przerodził się w tytuł arystokratyczny wyższej szlachty. W Niemczech Graf, w Wielkiej Brytanii earl. Earl (comes) był w zasadzie bliższy arystokratycznemu tytułowi kontynentalnego księcia. W Anglii zanim wprowadzono tytuł diuka, tytuł książęcy (Prince) przysługiwał tylko księciu krwi. Tak jest do dziś dnia w Danii i Szwecji, z tym że honorowy tytuł diuka -"hertig" przysługuje także tylko książętom/księżniczkom krwi. Najwyższym tytułem szlacheckim w tych krajach jest hrabia - "greve", w Danii także "lensgreve". Tytuły hrabiowskie tzw. hrabiów pałacu laterańskiego nadawał też papież, jako władca Państwa Kościelnego Hrabia to też tytuł niektórych rodzin szlacheckich, nadawany im przez monarchów. Tytuł pośredni między baronem, a księciem. Słowo to pochodzi od wyrazu niemieckiego "graf", z czego utworzył się naprzód "grabia", a potem "hrabia". Hrabia niemiecki (comes) był pierwotnie urzędnikiem królewskim nad obwodem kraju, zwanym dlatego hrabstwem. Później nazwa ta przywiązała się do ziemi (t.j. do tego obwodu) i kto ją posiadał przez nadanie lub dziedzictwo, używał tytułu hrabiego i władzy udzielnej, która wyrobiła się z czasem w hrabstwach. Na początku XIX wieku zniesiono w Niemczech udzielne hrabstwa, pozostaly jednak tytuły hrabiów, jako rodowe godności. W Polsce nie było tytułów, wyróżniających szlacheckie rody. Niektóre wszakże rodziny polskie (jak Górkowie, Tarnowscy), otrzymały w XVI wieku tytuł hrabiowski od cesarzy rzymskich i dlatego nazywano je "hrabiami rzymskiego cesarstwa". Po podziałach otrzymały je w Galicji i Królestwie liczne polskie rodziny, mające w rodzie senatorów (Kasztelanów, wojewodów itp.), tytuł hrabiowski od cesarza. Papież przyznaje też do dnia dzisiejszego tytuł hrabiego papieskiego.

[edytuj] Polska

W Polsce przedrozbiorowej tytuł hrabiowski, jak i pozostałe tytuły arystokratyczne były z reguły zakazane jako sprzeciwiające się naczelnej zasadzie równości szlacheckiej. Król Polski mógł jednak mianować hrabiów i z tego przywileju korzystał, ale czynił to wyłącznie do Włochów oraz arystokratów państw obcych. Wyjątek uczyniono po unii polsko-litewskiej dla ruskich i litewskich kniaziów jako potomków panujących dynastii. Król Zygmunt August powoływał w ten sposób hrabstwa na Szkłowie, Myszy, Bychowie i Hłuńsku (Hłusko Dąbrowickie) będących dobrami Chodkiewiczów oraz hrabstwo Skumiłów Tyszkiewiczów. Polscy magnaci przyjmowali jednak chętnie, wbrew prawu, tytuły od zagranicznych monarchów. Habsburgowie za usługi polskich posłów i dyplomatów nadawali w dowód wdzięczności swoje tytuły książąt i hrabiów Sacri Imperii Romanii. Tym sposobem w roku 1473 powołano Leszczyńskim hrabstwo Leszna, następnie rodom Górków, Kmitom z Wiśnicza, Lubomirskim, Tęczyńskim w roku 1527, Tarnowskim, Chodkiewiczom i Szydłowieckim. Podczas misji dyplomatycznych kanclerze królewscy sami czynili prawo wysyłanym posłom do podpisywania się tytułem hrabiowskim wobec niczym znaczącego tytułu komesa w Polsce, a to dla podniesienia prestiżu i rangi delegacji. Do rozbiorów Polski tytuły hrabiowskie otrzymali jeszcze Wielopolscy, Przerębscy, Miączyńscy, Koniecpolscy, Radziejowscy i wielu innych. Bez nominacji cesarskiej tytułami hrabiowskimi podpisywali się jeszcze Sapiehowie, Ostrogscy, Sieniawscy i inni, przyjmując tytuł od dóbr własnych. Wartość prawna takich nadań była raczej znikoma. Tuż przed upadkiem Rzeczypospolitej Sejm zaczął również nadawać wbrew tradycji tytuły, m.in. Poniatowskim i Ponińskim. W okresie rozbiorów monarchie obce również nadawały tytuły. We wszystkich zaborach prawo do uzyskania tytułu hrabiego miała rodzina mogąca wykazać się pochodzeniem od senatora Rzeczypospolitej lub osoby piastującej wysokie urzędy koronne. Rodziny pochodzące od urzędników ziemskich, powiatowych otrzymywały tytuł barona.

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Inne tytuły arystokratyczne

Heraldyka
	Herby: szlachecki • mieszczański • państwowy • miejski • korporacji Elementy herbu: tarcza herbowa • godło (figury heraldyczne, mobilia herbowe) klejnot herbowy • korona rangowa • hełm heraldyczny • labry trzymacze heraldyczne • dewiza herbowa • order herbowy Oznaki godności: świeckie • kościelne Inne: herbarz • herold • blazonowanie • szrafowanie • tynktura • krzyż heraldyczny Wikiprojekt Herby