Krzyż na Giewoncie
Z Wikipedii
Krzyż na Giewoncie – metalowy krzyż na szczycie Wielkiego Giewontu (1894 m n.p.m.) w masywie Giewontu. Zamontowany on tam został przez parafian z Zakopanego w lipcu 1901 roku na pamiątkę 1900 rocznicy urodzin Jezusa Chrystusa. Inicjatywa wyszła od ówczesnego proboszcza zakopiańskiego, Kazimierza Koszelewskiego. Aby się przekonać jakiej wysokości będzie potrzebny krzyż, by był widoczny z Zakopanego zrobiono próbę; z dwóch długich żerdzi zabranych z szałasu zbito krzyż o wysokości 10,5 m - był on widoczny z Zakopanego. Metalowy krzyż w elementach wykonała fabryka Góreckiego w Krakowie, przywieziono go koleją.
Krzyż ma wysokość 17,5 m, z czego 2,5 m jest wkopane w skały, ramię poprzeczne ma długość 5,5 m. Składa się z 400 żelaznych elementów o łącznej wadze prawie 2 ton, które zostały podwiezione wozami konnymi na Halę Kondratową, a stąd wyniesione na szczyt na plecach. Oprócz metalowych elementów wyniesiono jeszcze 400 kg cementu i 200 płóciennych konewek wody (ze źródła pod Kondracką Przełęczą. Montaż trwał 6 dni. Dokonało go 6 górali i pracownicy Góreckiego pod jego osobistym nadzorem. Na skrzyżowaniu ramion krzyża znajduje się napis: "Jezus Christo Deo, restitutae per ipsum salutatis MCM" . Poświęcenia krzyża dokonał 19 sierpnia 1901 r. ks. kanonik kanclerz Bandurski z Krakowa podczas mszy na Giewoncie, w której uczestniczyło ok. 300 ludzi.
W 1975 r. dokonano renowacji krzyża. Młodzież pod nadzorem ks. proboszcza Władysława Curzydły wyniosła z Hali Kondratowej na szczyt Wielkiego Giewontu 1200 kg piasku, 200 kg cementu oraz wodę do betonu. Betonem wypełniono wyrwę pod krzyżem i wzmocniono skały szczytu sklejając je. Alpinista Krzysztof Szafrański pomalował konstrukcję krzyża na seledynowo, zabezpieczając ją przed korozją. W 2000 roku zamontowano na krzyżu witraż z Chrystusem miłosiernym i napisem „Jezu ufam Tobie”.
Giewont jest najpopularniejszą wśród turystów górą Polski. Sam krzyż na Giewoncie stanowi też obiekt pielgrzymek religijnych. 15 sierpnia podczas Święta Wniebowzięcia NMP odbywa się z Zakopanego pielgrzymka na krzyż.
Krzyż stojący na górującym nad Zakopanem Giewontem stanowi charakterystyczny i dobrze rozpoznawalny element. Można go przez lunetę obserwować ze szczytu Gubałówki. Wśród niektórych wzbudza kontrowersje swoim wyglądem niepasującym do otoczenia. Jest też bardzo niebezpieczny w czasie burzy – ściąga bowiem pioruny. Największy wypadek zdarzył się 15 sierpnia 1937 r., kiedy to podczas pielgrzymki w wyniku uderzenia piorunem zginęły 4 osoby, a 13 zostało porażonych. W czasie zbliżającej się burzy należy bezwzględnie zejść ze szczytu.
