Nizina Wschodnioeuropejska
Z Wikipedii
Nizina Wschodnioeuropejska - rozległa nizina w europejskiej części Rosji oraz na Białorusi, Ukrainie, Litwie, Łotwie, Estonii, Mołdawii i Kazachstanie. Dawniej nizina była w całości w ZSRR. Rozciąga się w kształcie czworoboku pomiędzy: Karpatami, Morzem Czarnym, Kaukazem i Morzem Kaspijskim na południu a Morzem Arktycznym (Morze Białe, Morze Barentsa) na północy.
Rozciągłość południkowa wynosi ok. 2500 km, rozciągłość równoleżnikowa wynosi ok. 2000 km. Powierzchnia niziny wynosi ok. 5 mln km². Maksymalna wysysokość 471 m, najniższy punkt 28 m p.p.m. (na wybrzeżu Morza Kaspijskiego).
Nizinę Wschodnioeuropejską stanowią prekambryjskie tarcze krystaliczne: rosyjska (fennosarmacka) w części centralnej i wschodniej, czarnomorska na południowym zachodzie i fennoskandzka na północnym zachodzie.
Ukształtowanie powierzchni w części południowej uwarunkowane jest konfiguracją krystalicznego podłoża. Występują tu wyżyny: Wyżyna Wołyńsko-Podolska, Wyżyna Środkoworosyjska, Wyżyna Nadwołżańska, Wyżyna Doniecka oraz niziny: Nizina Czarnomorska, Nizina Naddnieprzańska, Nizina Poleska, Nizina Ocko-Dońska, Nizina Nadkaspijska (tereny depresyjne do 28 m p.p.m.). W części północnej przeważa krajobraz polodowcowy (wzgórza morenowe), wydziela się tu: Wyżyna Białoruska, Grzęda Smoleńsko-Moskiewska, Wałdaj. Na południowym wschodzie występuje równina nadmorska w dorzeczu Dwiny i Peczory.
Dominuje klimat umiarkowany kontynentalny, ku zachodowi nieco wilgotniejszy, na północy klimat subpolarny, na południu Krymu - podzwrotnikowy o cechach śródziemnomorskich.
Sieć rzeczna gęsta, zwłaszcza w części zachodniej i północnej. Główne rzeki: Wołga, Dniepr, Dniestr, Don, Peczora, Dźwina, Dwina. Liczne jeziora: Ładoga, Onega, Pejpus. Ponadto wiele sztucznych zbiorników wodnych, głównie na Wołdze i Dnieprze.
Strefy glebowo-roślinne ułożone są równoleżnikowo, kolejno od północy występują: tundra, tajga, lasy mieszane na bielicach, lasostepy i stepy na czarnoziemiach, nad Morzem Kaspijskim półpustynie.
Nizina Wschodnioeuropejska dostarcza znacznych ilości węgla kamiennego (Zagłębie Donieckie, Zagłębie Peczorskie), węgla brunatnego (Zagłębie Podmoskiewskie), ropy naftowej (Zagłębie Wołżańsko-Uralskie), gazu ziemnego i łupków bitumicznych oraz rud żelaza (Krzywy Róg, Zagłębie Kurskie), manganu, boksytów, soli kamiennej i potasowej, fosforytów.
