Nowa lewica
Z Wikipedii
Nowa lewica to ruch społeczno-polityczny powstały po 1964 roku. Jego głównym ideologiem był Herbert Marcuse. Rozwijał się on szczególnie w środowiskach akademickich i intelektualnych. Jego powstanie wiązało się z protestami przeciwko zatruciu środowiska, wojnom i zbrojeniom atomowym, nawoływała do ograniczenia konsumpcjonizmu i autorytarnych tendencji państwa.
Nowa Lewica z czasem zaczęła łączyć się z ideologią 3xM, czyli "trzech nowych bogów": gdzie Karol Marks miał oznaczać Boga, Herbert Marcuse Proroka, a Mao Zedong Miecz "nowej religii". Podstawowym zagadnieniem stała się realizacja postulatu wolności, równości i braterstwa.
Spis treści |
[edytuj] Aspekty rasowe
Początków ruchu Nowej Lewicy należy upatrywać w walce ludności murzyńskiej zamieszkującej USA o uznanie jej pełnych praw obywatelskich oraz sprzeciwach wobec segregacji rasowej akceptowanej nawet w ustawodawstwie. Jako prekursora tego ruchu uznaje się pastora Martina Luthra Kinga, a formalny początek działań datowany jest na rok 1956, czyli na pierwsze wystąpienie pastora.
M.L. King zdobył sobie uznanie młodzieży amerykańskiej, która w ramach solidarności z murzyńskimi obywatelami domagała się zniesienia segregacji rasowej (tworząc m.in. Student Nonviolent Coordinating Comiettee)
W 1963 King zorganizował Marsz na Waszyngton, który zgromadził 250 tys. uczestników. Był to wyraz poparcia społeczeństwa dla "sprawy murzyńskiej". Trzy lata później podobną manifestację urządzono w poprzek Mississipi. Przyniósł on ogromną popularność hasłu "Black Power".
Konsekwencją tych tendencji było utworzenie Black Panther Party, której zadaniem była walka o prawa Murzynów.
[edytuj] Ruch pacyfistyczny
W latach 1952-1959, podczas trwania rewolucji kubańskiej, młodzieżowy bunt nasilił się, a na ideologicznego przywódcę studentów związanych z Nową Lewicą wyrósł Ernesto Che Guevara, stając się od tej pory jedną z czołowych postaci popkultury.
Rewolucja na Kubie zbiegła się w czasie z interwencją USA w Wietnamie. Lata 1957-1975 były czasem ogromnych strajków przeciw tej wojnie. Nowa Lewica buntowała się też przeciw stanowisku USA wobec kryzysu sueskiego.
Do wzmocnienia ruchu Nowej Lewicy przyczyniły się też morderstwa postępowych polityków (w tym czasie z powodów politycznych zginęli m.in Patrice Lumumba, Herbert Lee, Martin Luther King)
Istotnym elementem Nowej Lewicy było wytworzenie swoistej kontrkultury - jej wyrazem była rewolucja obyczajowa wyrażająca się w sztuce teatralnej, filmowej (np. Easy Rider), muzyce (np. musical Hair, festiwal Woodstock w 1969)
Jako jeden z symboli Nowej Lewicy uznany został model "siedzącej rewolucji", czyli strajków poprzez okupację miejsc publicznych na siedząco.
[edytuj] Bojówki i ich pacyfikacja
USA z biegiem czasu prowadziło coraz ostrzejszą walkę z buntującą się młodzieżą. Z tego powodu Nowa Lewica przybierała charakter coraz bardziej radykalny i militarny - wraz z postulatami, aby broń przestała być fundamentem władzy państwowej, organizacje takie jak Black Panthers' zaczęły same broni używać. Reakcją państwową na te tendencje były stanowcze kroki, takie jak pacyfikacja uniwersytetu w Berkeley.
[edytuj] Literatura
- Karolczak Krzysztof, Od chadecji do syjonizmu: szkice o myśli politycznej XX wieku, Warszawa 1996.
- Sidor Kazimierz, Rewolta studentów, Warszawa 1973.
- Tokarczyk Roman, Utopia "Nowej Lewicy" amerykańskiej, Warszawa 1979.
