PISA (badanie)
Z Wikipedii
PISA (badanie) – PISA to skrót nazwy Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów (Programme for International Student Assessment) – międzynarodowego badania koordynowanego przez OECD. Jego celem jest uzyskanie porównywalnych danych o umiejętnościach uczniów, którzy ukończyli 15 rok życia w celu poprawy jakości nauczania i organizacji systemów edukacyjnych.
Spis treści |
[edytuj] Cele i założenia badania
Program PISA powstał w 1997 roku. PISA bada umiejętności i wiedzę ważną z perspektywy wyzwań, przed jakimi 15-latkowie staną w swym dorosłym życiu. Punktem wyjścia jest pojęcie „alfabetyzmu” (literacy) odnoszące się do „zdolności stosowania wiedzy i umiejętności, analizowania, argumentowania i efektywnego komunikowania w procesie stawiania, rozwiązywania i interpretowania problemów w różnych sytuacjach” (OECD 2003:23).
Narzędzia badawcze ukierunkowane są na zbadanie umiejętności praktycznego kojarzenia i wykorzystania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin. Założeniu temu towarzyszy odwołanie do idei „kształcenia ustawicznego” – motywacji i postaw sprzyjających samodzielności w zdobywaniu dalszej wiedzy. Stąd treść zadań jest w możliwie dużym stopniu osadzona w codziennych sytuacjach życiowych. Testy PISA różnią się więc od typowych zadań szkolnych związanych z konkretnymi programami nauczania.
W badaniu PISA wyróżniono trzy podstawowe dziedziny: czytanie ze zrozumieniem (ang. reading literacy), matematyka (mathematical literacy) i rozumowanie w naukach przyrodniczych (scientific literacy). Badanie realizowane jest regularnie co trzy lata, począwszy od 2000 r. W każdym z kolejnych badań szczególny nacisk jest położony na zbadanie jednej dziedziny: w 2000 roku było to czytanie ze zrozumieniem, 2003 – matematyka, w 2006 – rozumowanie w naukach przyrodniczych. W 2003 roku badano dodatkowo umiejętność rozwiązywania problemów (problem solving).
[edytuj] Metodologia
Każdy z uczniów biorących udział w badaniu wypełnia zeszyt testowy zawierający zadania z pytaniami. Następnie uczniowie wypełniają kwestionariusz. Osobny kwestionariusz jest wypełniany przez dyrektora szkoły i (od 2003 roku, w większości krajów) rodziców ucznia.
Na podstawie otrzymanych wyników szacuje się poziom umiejętność każdego ucznia. Pomiar opiera się na pytaniach wielokrotnego wyboru i pytaniach otwartych, wymagających skonstruowania przez ucznia własnych odpowiedzi. Odpowiedzi na pytania otwarte są skrupulatnie kodowane w oparciu o uzgodnione międzynarodowo klucze kodowe. Uzyskane wyniki są kalibrowane w taki sposób, by wynik krajów członkowskich OECD wynosił 500 punktów oraz by ok. dwie trzecie uczniów z tych krajów miało wynik mieszczący się w przedziale 400-600 punktów.
[edytuj] Wyniki badania
Pierwsze badanie PISA zrealizowano w 2000 roku: objęło ono 265 tys. uczniów z 32 krajów, w tym 28 krajów OECD. W PISA 2003 wzięło udział 42 krajów (ponad 275 tys. uczniów), w tym wszystkie kraje OECD. W przygotowywanych badaniach PISA 2006 weźmie udział co najmniej 56 krajów.
W 2003 roku najlepsze wyniki zanotowano w następujących krajach:
Matematyka | Czytanie ze zrozumieniem | Rozumowanie w naukach przyrodniczych | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
[edytuj] Wyniki badań PISA w Polsce
W 2000 roku badanie PISA objęło uczniów pierwszych klas szkół ponadpodstawowych: liceów, techników i zasadniczych szkół zawodowych. W 2003 roku, już po wprowadzeniu reformy oświaty, badano młodzież z ostatnich lat gimnazjów i, stanowiących zdecydowaną mniejszość, uczniów I klas liceów ogólnokształcących. W 2003 roku polscy uczniowie uzyskali, w porównaniu z 2000 rokiem, znacząco lepszy rezultat w czytaniu ze zrozumieniem (poprawa z 479 do 500 punktów). Jednocześnie zmniejszyła się rozpiętość między uczniami najlepszymi i najsłabszymi. Jest to zasługa zarówno poprawy wśród najsłabszych, jak i najlepszych uczniów. Polska dołączyła tym samym do grupy krajów o wyniku zbliżonym do średniej OECD. Statystycznie istotną poprawę odnotowano także w matematyce (wśród słabych i średnich uczniów).
[edytuj] Organizacja badania
PISA jest wspólnym przedsięwzięciem wielu krajów. Każdy z nich ma możliwość kształtowania celów i metodologii badania. Priorytety badania określa Rada Zarządzająca (PISA Governing Board), w której zasiada po jednym przedstawicielu z każdego kraju (przedstawicielem Polski jest Stanisław Drzażdżewski z Ministerstwa Edukacji Narodowej). Na kształtowanie narzędzi badawczych mają także wpływ powoływane przez OECD. Grupy Ekspertów. Polska reprezentowana jest w grupie eksperckiej ds. matematyki (prof. Zbigniew Marciniak) i ds. nauk przyrodniczych (prof. Ewa Bartnik). Realizację badania organizuje i nadzoruje międzynarodowe konsorcjum, które odpowiada też przed OECD za całość procesu badawczego. Obecnie w jego skład wchodzą: Australia Council for Educational Research (ACER, Australia), Netherlands National Institute for Educational Measurement (CITO, Holandia), National Institute for Educational Policy (NIER, Japonia), Westat (Stany Zjednoczone) i Educational Testing Service (ETS). Za krajową realizację badań odpowiadają krajowi kierownicy badań (w Polsce dr Michał Federowicz z IFiS PAN).