Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
Z Wikipedii
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona została przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu, prace nad nią trwały od roku 1947.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Na jej uchwaleniu zaważyły wydarzenia drugiej wojny światowej. Kiedy zbrodnie nazistowskich Niemiec wyszły na jaw, uznano, że Karta Narodów Zjednoczonych jedynie ogólnie formułuje prawa człowieka, dlatego też na konferencji w San Francisco wysunięto propozycję utworzenia karty praw człowieka; jej opracowaniem zająć się miała Komisja Praw Człowieka powołana przez Radę Gospodarczo-Społeczną. Główną rolę w tworzeniu Deklaracji odegrali Kanadyjczyk John Peters Humphrey (wówczas Dyrektor Wydziału Praw Człowieka w Skeretariacie ONZ), Rene Cassin z Francji, Eleanor Roosevelt, Charles Malik z Libanu oraz Peng-chun Chang z Chin. Deklarację przyjęto bez głosu sprzeciwu. Wstrzymało się od głosu osiem krajów: Arabia Saudyjska, RPA oraz państwa komunistyczne, w tym Polska. Ponieważ została przyjęta jako rezolucja, deklaracja nie miała wiążącego charakteru. Powszechną Deklarację Praw Człowieka można uznać za pierwsze znaczące dokonanie ONZ-u w dziedzinie ochrony praw człowieka.
[edytuj] Treść
Rozpoczyna się Preambułą, po niej następuje 30 artykułów. Pierwsze trzy artykuły poświęcone są Wolności, Równości i Braterstwu – zasadom uznanym już przez Wielką Rewolucję Francuską.
Niektóre z postanowień Deklaracji:
- każdy człowiek jest wolny
- niestosowanie dyskryminacji
- prawo do sądu
- prawo do sprawiedliwego procesu
- prawo do własności
- prawo do zrzeszania się
- wyrzeczenie się niewolnictwa
- zagwarantowanie ochrony prywatności
- zakaz tortur i nieludzkiego traktowania
Inne wartości potwierdzone przez Deklarację to:
- wolność sumienia
- wolność wyznania i wolność do zmiany wyznania
- równość płci
[edytuj] Charakter prawny
W momencie powstania Deklaracja była jedynie standardem - jako rezolucja Zgromadzenia Ogólnego nie tworzyła prawa międzynarodowego. W tej chwili większość prawników zajmujących się prawem międzynarodowym uważa ją za prawo zwyczajowe, z czego wnioskują jej powszechne obowiązywanie. Na bazie Deklaracji w 1966 roku uchwalono Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka, które jako umowy międzynarodowe od początku obowiązywały wszystkie Państwa - Strony. Deklaracja do dziś jest podstawą systemu ochrony praw człowieka ONZ.
[edytuj] Ciekawostki
W porównaniu do Paktów Praw Człowieka, które zostały uchwalone na podstawie Deklaracji zawiera ona więcej o dwa prawa- prawo do własności oraz prawo do azylu. Państwa przyjmujące ostatecznie wycofały te dwa prawa z uchwalonych później dokumentów, ze względu na ich wiążący charakter.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka została umieszczona w Księdze Rekordów Guinessa, jako najczęściej tłumaczony dokument. Na stronie ONZ można znaleźć aż 300 wersji językowych.
[edytuj] Zobacz też
- prawa człowieka
- ombudsman, Rzecznik Praw Obywatelskich
- Europejski Trybunał Praw Człowieka
- Europejska Konwencja Praw Człowieka
- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych
- Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
