Sańći
Z Wikipedii
Sańći (hindi Sa ci) inna forma Sanczi. Miejscowość w Indiach w stanie Madhja Pradesz. Słynie z zespołu architektektury buddyjskiej, w skład którego wchodzą trzy stupy, ruiny świątyń i klasztorów. Najbardziej znana jest stupa nr. 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w III w. p.n.e., ale potem kilkakrotnei przebudowywano. Stupę otacza tradyjne kamienne ogrodzenie zwane wedika, zakreślające obszar świetej wędrówki - pradakszina. W obręb uświeconego obszaru prowadzą cztery bramy - torana - z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia Buddy. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii a jedynie jego emblematy: drzewo bodhi, odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, n.p. bogini Lakszmi, małżonka Wisznu. Najbardziej znaną rzeźba tej bramy jest Jakszi z drzewem (sanskr . sialabhańdźika lub wrykszaka) Jest to postać kobieca wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii Satawahanów, napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr. 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia wedika i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów gana. najskromniejsza i zapewne najstarsza jest stupa nr. 2.
