Wielki Giewont
Z Wikipedii
Współrzędne: zobacz na mapie
| Wielki Giewont | |
 Wielki Giewont od strony zachodniej. Poniżej Czerwony Grzbiet. |
|
| Państwo |  Polska, Europa |
| Pasmo | Tatry, Karpaty |
| Wysokość | 1 894 m n.p.m. |
| Szerokość geograficzna | 49°15' 02'' N |
| Długość geograficzna | 19°56' 02'' E |
| Data zdobycia | 1830 |
| Zdobyta przez | Franciszek Herbich, Aleksander Zawadzki (taternik) |
Wielki Giewont – wznoszący się na 1894 m n.p.m. szczyt masywu Giewontu w Tatrach Zachodnich. Masyw ten składa się jeszcze z Długiego Giewontu (1867 m n.p.m.) i Małego Giewontu (1728 m n.p.m.). Najwyższy z nich Wielki Giewont, uznawany za właściwy szczyt całego masywu znajduje się w środku, oddzielony od Długiego Giewontu przełęczą Szczerby, a od Małego Giewontu Giewoncką Przełęczą. Wielki Giewont jest też szczytem zwornikowym – odchodzi od niego w kierunku południowym grań, która poprzez Kopę Kondracką łączy się z Czerwonymi Wierchami. W grani tej znajduje się Wyżnia Kondracka Przełęcz i Kondracka Przełęcz. Na jego szczycie znajduje się metalowy Krzyż na Giewoncie.
Spod przełęczy Szczerby opada na północ słynny Żleb Kirkora, miejsce wielu wypadków śmiertelnych wśród turystów, którzy usiłowali przez niego wspiąć się krótszą drogą z Doliny Strążyskiej na szczyt, lub zejść ze szczytu wprost na Zakopane. Wielki Giewont w ogóle jest rekordzistą jeśli chodzi o ilość wypadków śmiertelnych w Tatrach - zginęło na nim kilkadziesiąt ludzi, głównie w wyniku uderzeń pioruna i upadków w przepaść, ale również były przypadki zasłabnięć i samobójstw.
15 sierpnia 1937, podczas procesji w Święto Wniebowzięcia NMP zginęły tam, porażone piorunem 4 osoby, 13 zostało ciężko rannych. Oficjalnie na Giewoncie w ciągu ostatnich 95 lat zginęło 76 osób, nieznana jest liczba zgonów anonimowych turystów, których niezidentyfikowane ciała znajdowano w rejonie masywu Giewontu.
Wielki Giewont wznosi się ponad dolinami: Strążyską, Białego, Małej Łąki i Kondratową. Jego południowe ściany, widoczne z Zakopanego opadają bardzo stromym. ok. 600 metrowym urwiskiem do Małej Dolinki. Są niedostępne turystycznie, znajduje się na nich kilkadziesiąt dróg wspinaczkowych dla taterników, niektóre z nich są bardzo trudne technicznie. Obecnie jednak TPN zabronił uprawiania taternictwa na nich. Zbocza północne są łagodniejsze i prowadzi przez nie szlak turystyczny na szczyt. Górna, podwierzchołkowa ich część to Wielki Upłaz. Niżej zbocza te pocięte są kilkoma żlebami, w kierunku od zachodu do Szczerby są to: Kurski Żleb, Świński Żleb i Koński Żleb.
Prawdopodobnie od dawna na Wielki Giewont wchodzili myśliwi i juhasi. Pierwszego odnotowanego wejścia dokonali Franciszek Herbich i Aleksander Zawadzki w 1830 r. Pierwszego odnotowanego wejścia zimowego dokonał Mariusz Zaruski z towarzyszami w 1904 r. Wkrótce stał się on też popularnym celem wypraw turystycznych. Jednak pierwsi turyści wchodzili przeważnie tylko na przełęcz Szczerby. W 1852 r. pierwszy zakopiański proboszcz, ksiądz Józef Stolarczyk podczas wspinaczki na grani Długiego Giewontu ugrzązł w skałach i nie mógł wydostać się o własnych siłach, wydostali go dopiero przy pomocy powrozów wzywani krzykiem juhasi, wypasający na Hali Kondratowej.
Szlaki turystyczne z Zakopanego:
– z Kuźnic przez Kalatówki, Dolinę Kondratową, obok schroniska PTTK na Hali Kondratowej i przez Kondracką Przełęcz. 3 godz, z powrotem 2 godz. 15 min.
– z Doliny Strążyskiej przez Polanę Strążyską i Przełęcz w Grzybowcu. 3 godz. 45 min, z powrotem 3 godz.
– z Doliny Małej Łąki przez Kondracką Przełęcz. 3 godz, z powrotem 2 godz. 15 min.
Do Wyźniej Kondrackiej przełęczy trasa jest męcząca, ale bez większych trudności technicznych. Ostatni podwierzchołkowy odcinek jest trudniejszy i ubezpieczony łańcuchami. Obowiązuje na nim jednostronny ruch - na szczyt prowadzi (patrząc z dołu) trasa z prawej strony. W sezonie przy dobrej pogodzie na odcinku tym tworzą się kolejki - Giewont należy do najbardziej popularnych szczytów.
