Wojskowa Akademia Medyczna
Z Wikipedii
Wojskowa Akademia Medyczna im. Gen. Dyw. Bolesława Szareckiego – nieistniejąca obecnie akademia wojskowa, działająca w latach 1957-2003 w Łodzi, kształcąca oficerów służby zdrowia (lekarzy, lekarzy-dentystów, farmaceutów i psychologów) dla potrzeb wojska.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Formalne tradycje Wojskowej Akademii Medycznej wywodzą się z Wojskowej Szkoły Sanitarnej w Warszawie kształcącej oficerów służby zdrowia, utworzonej rozkazem ministra Spraw Wojskowych w 1922 r. W 1925 szkołę tę połączono z Wojskowym Instytutem Sanitarnym i ze Szpitalem Ujazdowskim i przemianowano na Oficerską Szkołę Sanitarną. W 1928 roku szkołę przemianowano na Szkołę Podchorążych Sanitarnych. Szkołę tę w 1930 r. włączono do nowo utworzonego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie (na Centrum to składały się: Komenda, Szkoła Podchorążych Sanitarnych i Szpital Szkolny). Szkoła ta funkcjonowała pod tą nazwą i w takiej formie organizacyjnej, aż do wybuchu II wojny światowej. Ogółem w przedwojennych wojskowych szkołach medycznych przeszkolono blisko 500 oficerów-lekarzy. Ok. 120 z nich poległo w czasie wojny, a wielu z nich było ofiarami zbrodni w Katyniu, Starobielsku i Ostaszkowie (jednostki medyczne należały zwykle do służb tyłowych, znajdujących się na terenach zajętych podczas wojny obronnej 1939 r. przez Armię Czerwoną). 35 absolwentów wojskowych szkół medycznych zostało odznaczonych Krzyżem Virtuti Militari za męstwo na polach bitewnych.
Po upadku Polski, na Zachodzie Europy powstawały polskie ośrodki kształcące kadry medyczne dla Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Należały do nich: Centrum Wyszkolenia Sanitarnego działające w Coëtquidan i w Combourg we Francji (listopad 1939 – czerwiec 1940), Obóz Uniwersytecki dla żołnierzy polskich z 2 Dywizji Strzelców Pieszych w Winterthur w Szwajcarii, którzy studiowali na Wydziale Medycznym Uniwersytetu w Zurychu (1940-1946) oraz Polski Wydział Lekarski na Uniwersytecie w Edynburgu w Szkocji (1941-1949). Ogółem dyplomy lekarskie w Szwajcarii i Szkocji zdobyło ponad 300 lekarzy wojskowych, a 35 obroniło prace doktorskie.
W 1944 r. utworzono na Uniwersytecie w Lublinie Katedrę Medycyny Wojskowej, która działała do 1946 r. Jej funkcje przejęła założona w 1946 r. w Łodzi Wojskowo-Medyczna Szkoła Felczerów. W roku 1950 utworzono przy łódzkiej Akademii Medycznej specjalny Fakultet Wojskowo-Medyczny, spełniający rolę zalążka przyszłej Akademii Wojskowej, kształcący lekarzy wojskowych. W roku 1957 na podstawie uchwały nr 477/57 Rady Ministrów z 7 listopada minister Obrony Narodowej wydał 19 maja 1958 rozkaz nr 03/org powołujący WAM od 1 lipca 1958. W początkach swej działalności Akademia w znacznej mierze korzystała z zasobów (personelu, katedr, zakładów i klinik) cywilnej Akademii Medycznej w Łodzi. Bazą kliniczną WAM stały się Centralne Szpitale Kliniczne MON w Łodzi (I CSK WAM w Łodzi przy ul. Żeromskiego i II CSK WAM przy ul. Szaserów w Warszawie). Proces usamodzielniania się Akademii Wojskowej pod względem struktury naukowo-dydaktycznej i etatowej trwał do około 1968 roku. W latach 70. i 80. Akademia rozwijała własną kadrę i bazę naukowo-dydaktyczną i budowała swoją pozycję dydaktyczną i naukową tak w kraju, jak i za granicą.
Program kształcenia studentów WAM obejmował przedmioty medyczne w pełnym zakresie przewidzianym dla odpowiednich wydziałów uczelni medycznych, przedmioty ogólnowojskowe oraz wojskowo-medyczne. Studenci WAM kształcili się jako podchorążowie. Studia medyczne odbywali także, po zdaniu egzaminów wstępnych, żołnierze zawodowi w określonym przedziale wiekowym. Znaczącą rolę w procesie dydaktyczno-wychowawczym realizowanym w WAM odgrywała kadra profesorska rekrutująca się jeszcze z czasów przedwojennych, a tradycje poprzedniczek WAM były kultywowane w mniej lub bardziej oficjalny sposób (czego dowodem jest m.in. nadanie jej w 1975 r. imienia gen. Szareckiego – chirurga wojskowego, uczestnika wojen rosyjsko-japońskiej w 1905 r., polsko-bolszewickiej w 1920 oraz bitwy pod Monte Cassino – postaci kontrowersyjnej dla ówczesnych władz politycznych). Stąd też w 1992 r. na terenie WAM odbyła się uroczystość z udziałem absolwentów przedwojennych szkół wojskowo-medycznych, Ministra Obrony Narodowej RP oraz przewodniczącego ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia kard. Fiorenzo Angeliniego z Watykanu, w trakcie której w sposób formalny przekazano do łódzkiej uczelni tradycje, dokumenty i pamiątki wojskowych uczelni medycznych z czasów przedwojennych oraz tych, które funkcjonowały w okresie wojny (m.in. zmieniono odznaki absolweckie WAM, których forma nawiązywała do odznak przedwojennych).
Restrukturyzacja od lat 90. polskich sił zbrojnych, zwłaszcza zaś ich redukcja liczebna, wymusiła poważne zmiany w Akademii. Zmniejszano liczbę jednostek organizacyjnych, liczbę etatów (w tym etatów naukowych i dydaktycznych), zredukowano poważnie limity naboru na studia. Równocześnie obniżano budżet uczelni.
W obliczu wszystkich tych cięć i ograniczeń pod koniec lat 90. przekształcono WAM w uczelnię wojskowo-cywilną otwierając w latach 1998-1999 dwa zaoczne kierunki studiów dla słuchaczy cywilnych: zdrowie publiczne oraz fizjoterapia. Wkrótce Ministerstwo Obrony Narodowej wprowadziło radykalną reformę wyższego szkolnictwa wojskowego. Dla Akademii reforma ta sprowadzała się praktycznie do jej likwidacji, ponieważ zdecydowano o wstrzymaniu resortowego systemu kształcenia lekarzy wojskowych. W wyniku tych decyzji, chcąc utrzymać akademicki status uczelni i nie zaprzepaścić kilku dziesięcioleci pracy naukowej władze WAM podjęły w pierwszym półroczu 2002 r. rozmowy z władzami cywilnej Akademii Medycznej w Łodzi w sprawie utworzenia po połączeniu obu uczelni wspólnego Uniwersytetu Medycznego. Projekt ten został zrealizowany z powodzeniem i od roku 2003 Wojskowa Akademia Medyczna przestała istnieć (równocześnie w ramach swoistej fuzji obu uczelni zlikwidowano cywilną łódzką Akademię Medyczną) po wykształceniu przez 44 lata funkcjonowania sześciu tysięcy oficerów – lekarzy, stomatologów i farmaceutów (oraz przez krótki czas także psychologów klinicznych). Działalność Wojskowej Akademii Medycznej jest obecnie kontynuowana przez Wydział Wojskowo-Lekarski Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, który w programie nauczania uwzględnia specyfikę potrzeb medycznych służb mundurowych, jak również statutowo przejął dotychczasowe tradycje wojskowych uczelni medycznych. W marcu 2006 r. podjęto przygotowania do utworzenia przy Wydziale Wojskowo-Lekarskim UM kompanii akademickich podchorążych – studentów UM, organizacyjnie w oparciu o Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych w Łodzi – popularnie nazwanego "mini-WAM", a utworzonym na bazie tego co nie wchłonął powstający Uniwersytet Medyczny. Jest de facto próba powrótu do poprzednich idei kształcenia wojskowej kadry medycznej i spowodowana fiaskiem koncepcji powoływania do wojska cywilnych lekarzy (lansowanej w czasie restrukturyzacji WAM i AM), w obliczu trudności w zapewnieniu właściwej opieki medycznej w jednostkach wojskowych, zwłaszcza podczas misji zagranicznych.
 Wojsk.Szk.Sanitarna 1922-1939 |
 WAM 1957-1991 |
 WAM 1992-2002 |
 WAM 1995-2002 |
[edytuj] Komendanci WSS, OSS, SPS w Warszawie oraz Polskiego Wydziału Lekarskiego w Edynburgu
- 1922-1929: gen. bryg. dr med. Stefan Bolesław Józef Hubicki (1877-1955)
- 1925-1925: gen. bryg. dr med. Bronisław Jakesch (1866-1935)
- 1925-1926: gen. bryg. dr med. Franciszek Zwierzchowski (1873-1949)
- 1929-1931: gen. bryg. dr med. Zygmunt Gilewicz (1880-1960)
- 1931-1933: płk dr med. Władysław Osmólski (1883-1935)
- 1933-1939: płk dr med. Ksawery Maszadro (1887-1970)
- 1941-1943: płk prof. dr med. Antoni Jurasz (1882-1961)
- 1943-1945: mjr prof. dr med. Tadeusz Rogalski (1881-1957)
- 1945-1949: mjr prof. dr med. Jakub Rostowski (1884-1971)
[edytuj] Komendanci-rektorzy Wojskowej Akademii Medycznej
- 1958-1965: gen. bryg. prof. dr hab. med. Marian Garlicki (1908-2002)
- 1965-1972: kontradm. prof. dr hab. med. Wiesław Łasiński (ur. 1915)
- 1972-1975: płk doc. dr hab. med. Józef Barancewicz (1925-1997)
- 1975-1978: gen. bryg. prof. dr hab. med. Jerzy Bończak (1928-1988)
- 1978-1981: płk prof. dr hab. med. Tadeusz Brzeziński (ur. 1929)
- 1981-1991: gen. bryg. prof. dr hab. med. Władysław Tkaczewski (1925-2006)
- 1991-1998: gen. bryg. prof. dr hab. med. Henryk Chmielewski (ur. 1934)
- 1998-2002: płk prof. dr hab. med. Jan Chojnacki (ur. 1943)
- 2002-2003: płk prof. dr hab. med. Krzysztof Zeman (ur. 1951)
[edytuj] Doktorzy honoris causa Wojskowej Akademii Medycznej
- 1973 – Marian Garlicki (1908-2002)
- Doktor wszechnauk lekarskich, profesor zwyczajny Akademii Medycznej w Warszawie, rektor WAM w latach 1958-1965 oraz Śląskiej Akademii Medycznej, chirurg, ortopeda, traumatolog, generał brygady w stanie spocz.
- Doktor wszechnauk lekarskich, emerytowany profesor zwyczajny Akademii Medycznej w Łodzi, i jej wieloletni rektor, współtwórca WAM, chirurg i pedagog.
- Doktor wszechnauk lekarskich, emerytowany profesor zwyczajny Akademii Medycznej we Wrocławiu, senior internistów polskich, zasłużony kardiolog.
- Doktor medycyny, profesor zwyczajny Akademii Medycznej w Lublinie, były Naczelny Internista Wojska Polskiego, zasłużony klinicysta – kardiolog, uczony i nauczyciel akademicki, pułkownik w stanie spocz.,
- Doktor wszechnauk lekarskich, emerytowany profesor zwyczajny Akademii Medycznej w Warszawie, współtwórca radiologii polskiej, zasłużony nauczyciel akademicki i uczony, pułkownik w stanie spocz.
- Doktor wszechnauk lekarskich, emerytowany profesor nadzwyczajny WAM, pionier wojskowej medycyny morskiej oraz badań z zakresu patofizjologii nurkowania, Szef Służby Zdrowia Marynarki Wojennej, komandor w stanie spocz.,
- Doktor nauk medycznych, profesor zwyczajny, członek rzeczywisty PAN, współtwórca warszawskiej szkoły kardiologicznej, pionier elektrokardiografii, pierwszy komendant Instytutu Kształcenia Podyplomowego Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie, generał brygady.
- Członek korespondent Akademii Nauk Medycznych ZSRR, komendant Wojskowej Akademii Medycznej w Leningradzie i jej profesor, generał-pułkownik, specjalista w dziedzinie organizacji i taktyki służby zdrowia.
- Doktor nauk medycznych, profesor zwyczajny, specjalista w dziedzinie epidemiologii i chorób zakaźnych, prekursor wychowania zdrowotnego, członek rzeczywisty PAN.
- Doktor nauk medycznych, profesor zwyczajny Centrum Kształcenia Podyplomowego WAM w Warszawie, współtwórca polskiej szkoły anestezjologicznej i intensywnej opieki medycznej, nauczyciel akademicki w zakresie anestezjologii, Naczelny Anestezjolog Wojska Polskiego, pułkownik.
- Profesor zwyczajny WAM, były szef lecznictwa Marynarki Wojennej oraz komendant Szpitala Marynarki Wojennej w Gdańsku, rektor WAM w Łodzi i Akademii Medycznej w Gdańsku, lekarz-chirurg i anatom, autor kilku obszernych i popularnych podręczników akademickich z tej dziedziny, kontradmirał.
- Profesor Moskiewskiego Instytutu Medycznego im. I. S. Sieczenowa, były Szef Służby Zdrowia Ministerstwa Obrony ZSRR, lekarz internista, organizator, pedagog, generał – pułkownik.
- Profesor zwyczajny, Kierownik Kliniki Urologicznej AM w Krakowie, współtwórca Wojskowej Akademii Medycznej, jej pierwszy prorektor ds. nauki i pierwszy komendant Instytutu Chirurgii WAM, były Naczelny Urolog Wojska Polskiego, pułkownik w stanie spocz.
- Profesor zwyczajny, były Naczelny Chirurg Wojska Polskiego, szef Katedry i Kliniki Chirurgicznej WAM, pułkownik w stanie spocz., pionier nowych technik kardiochirurgicznych, twórca pierwszej w wojskowej służbie zdrowia szkoły torakochirurgicznej. Wprowadzał w Polsce metody prowadzenia operacji w hipotermii i w krążeniu pozaustrojowym oraz wszczepiania sztucznych zastawek serca.
- Komendant Wojskowej Akademii Medycznej b. Narodowej Armii Ludowej (b. NRD) w Bad Saarow, profesor otolaryngologii, generał – porucznik służby medycznej, specjalista orzecznictwa wojskowo-lekarskiego.
- Doktor habilitowany nauk medycznych, chirurg i transfuzjolog, specjalista leczenia oparzeń, profesor zwyczajny Akademii Medycznej w Warszawie, dyrektor Instytutu Hematologii w Warszawie, wieloletni kierownik Kliniki Chirurgii Instytutu Hematologii w Warszawie, członek rzeczywisty PAN, b. prezes Towarzystwa Chirurgów Polskich, doktor honoris causa Akademii Medycznej w Poznaniu, w Warszawie, Łodzi i we Wrocławiu oraz Uniwersytetu w Edynburgu.
- Były dziekan Wydziału Lekarskiego oraz szef Katedry i Zakładu Mikrobiologii Lekarskiej Wojskowej Akademii Medycznej, profesor mikrobiolog-epidemiolog, były prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów, pułkownik w stanie spocz., Szef Służby Zdrowia Kedywu Armii Krajowej.
- Profesor neurologii w Londynie i Narodowego Szpitala Queen Square w Londynie, honorowy członek Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, współpracownik Kliniki Neurologicznej i Neurochirurgicznej Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. Jest międzynarodowym autorytetem w zakresie badań przewodnctwa nerwowego i patologii nerwów obwodowych
- Profesor medycyny, były zastępca Lekarza Wojsk Lądowych Armii USA, asystent sekretarza obrony ds. zdrowia za prezydentury George'a Busha (seniora), specjalista organizacji wojskowych służby zdrowia w dziedzinie interny, chirurgii i chorób zakaźnych w warunkach polowych, generał dywizji.
- Były rektor Wojskowej Akademii Medycznej, profesor zwyczajny nauk medycznych (kardiolog i gastroenterolog), klinicysta, dydaktyk i organizator, generał brygady w st. spoczynku, doktor honoris causa Wojskowej Akademii Medycznej w Leningradzie w 1988 r.
- Były komendant Centrum Kształcenia Podyplomowego WAM w Warszawie, były Naczelny Internista Wojska Polskiego, profesor zwyczajny nauk medycznych, kardiolog i badacz metod elektro- i radiodiagnostycznych w kardiologii.
- Prorektor Wojskowej Akademii Medycznej w Hradec Kralove, jej były rektor, profesor farmakologii, specjalista-toksykolog, członek Rady Naukowej Uniwersytetu Karola w Pradze i Uniwersytetu w Hradec Kralove, przedstawiciel wojskowej służby zdrowia Republiki Czeskiej w strukturach NATO w Brukseli. Zajmował się zagadnieniami toksycznosci leków, badaniem mechanizmów działania silnych trucizn oraz opracowywaniem odtrutek.
- Profesor zwyczajny medycyny, były wieloletni komendant Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej w Warszawie, członek Międzynarodowej Akademii Astronautycznej oraz Nowojorskiej Akademii Nauk, pułkownik w stanie spocz., cytofizjolog i specjalista medycyny lotniczej i kosmicznej.
- Profesor zwyczajny medycyny, ordynator Kliniki Urazów Układu Nerwowego Stołecznego Centrum Rehabilitacji w Konstancinie, były kierownik Kliniki Neurochirurgii Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, członek Zarządu Europejskiego Stowarzyszenia Towarzystw Neurochirurgicznych i Komisji Nauk Neurologicznych PAN, pułkownik w stanie spocz. Główne osiągniecia naukowe dotyczą chirurgii nerwów obwodowych, chirurgii urazów kręgosłupa oraz chirurgii nowotworów rdzenia kręgowego.
- Profesor zwyczajny medycyny, Generalny Inspektor Wojskowej Służby Zdrowia i Komendant Szkoły Służby Zdrowia Armii Francuskiej w Lyonie, generał dywizji. Specjalista w zakresie medycyny lotniczej i kardiologii (zajmował się mechanizmami utraty świadomości podczas lotu), inicjator współpracy wojskowej służby zdrowia Francji i Polski, zwłaszcza uczelni medycznych w Lyonie i Łodzi.
- Profesor zwyczajny medycyny, członek Polskiej Akademii Nauk, były prorektor WAM ds. nauki, wieloletni kierownik Zakładu Histologii i Embriologii WAM, pionier badań w zakresie mikroskopii elektronowej, pierwszy promowany przez Radę Wydziału Lekarskiego WAM, doktor medycyny, pułkownik w stanie spocz. Jeden z pionierów wykorzystania mikroskopu elektronowego w badaniach histologicznych i embriologicznych w Polsce, opracował szereg oryginalnych metodyk dla tego narzędzia badawczego.
- Profesor zwyczajny medycyny, były wieloletni kierownik Instytutu Narządów Zmysłu i Kliniki Okulistycznej Wojskowej Akademii Medycznej, naukowiec i klinicysta w zakresie okulistyki, zwłaszcza neurookulistyki, onkologii okulistycznej, urazów narządu wzroku i problemów krążenia krwi w siatkówce i naczyniówce, zasłużony dydaktyk, pułkownik w stanie spocz.
- 2001 – Kornel Gibiński (ur. 1915)
- Profesor zwyczajny medycyny, były prorektor ds. nauki Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach i wieloletni kierownik jej Klinik: Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii, członek PAN, PAU, Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego i Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej, doktor honoris causa pięciu uczelni, internista, gastroenterolog, etyk.
- Profesor zwyczajny medycyny, członek PAN, Naczelny Specjalista-Dermatolog Wojska Polskiego, były prorektor WAM ds. klinicznych i szef Zespołu Katedr Klinicznych, wieloletni kierownik Katedry i Kliniki Dermatologicznej WAM, naukowiec, klinicysta i dydaktyk, pułkownik w stanie spocz.
- Profesor zwyczajny medycyny, członek PAN, Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, naczelny specjalista Wojska Polskiego w dziedzinie toksykologii, były dziekan, prorektor ds. klinicznych i kierownik kliniki chorób wewnętrznych w WAM, pułkownik w stanie spocz., naukowiec, klinicysta i dydaktyk zwłaszcza w zakresie interny, nefrologii i toksykologii.
