Sumerët

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Qytete të rëndësishme mesopotame.

Sumerët (banorët e Shumer-it, në gjuhën egjiptiane Sangar, në bibël Shinar, nga vendasit ki-en-gir, nga ki = tokë, en = zot/ëri, gir = i ditur, i qytetëruar, d.m.th. "toka e zotërinjve të qytetëruar") janë populli i parë ngulues në botë, që mund të cilësohet "i qytetëruar", me gjuhën, fenë, kulturën, dhe shkrimin e tyre në formë kunji. Ky lloj shkrimi duket të ketë paraprirë çdo lloj forme tjetër shkrimi, dhe mendohet të jetë të paktën 5.500 vjeçar. Poashtu feja dhe kultura e sumerëve ndikoi shumë popujt fqinj; atë amoritan dhe babilonas.

Sumerët banonin pjesën jugore të Mesopotamisë (sot Iraku i jug-lindjes), rreth viteve 4.000 p.e.s.

[redaktoni] Historia

Sumerët përmenden gjithashtu në Bibël në librin e "Zanafillës":

Zanafilla 10:10 "Dhe fillimi i mbretërisë se tij ishte Babeli dhe

Ereku dhe Akadi dhe Kalnehi në token Shinar (Sumere) ....."

Zanafilla 11:2 "Dhe ndersa ata udhetonin nga lindja ata gjeten nje toke te rrafshet ne token Shinar; dhe ata banuan aty... "

[redaktoni] Prejardhja e sumerëve

Prejardhja e sumerëve eshte e panjohur, por nje gje eshte e sigurt, qe ata nuk bejne pjese ne familjen semitike. Mendohet qe sumeret te kene ardhur nga lindja e Indise ose Iranit të lashte dhe se ata ishin pushtues. Gjetjet arkeologjike deshmojne nje vazhdimesi te panderprere kulturore te sumereve, qe nga koha e ubaidëve (5200-4500 p.e.s.) në ngulime te Mesopotamise se jugut.

Sumeret qe u nguluan ne pjesen pjellore te Eufratit dhe Tigrit filluan te merren me bujqesi dhe persosnin sistemin e ujitjes se tokes.

[redaktoni] Zhdukja e qytetërimit sumer

Sumerët u zhdukën (pra, humbën identitetin e tyre kombëtar ose u përvetësuan) nga pushtimi i trojeve të tyre nga amoritët. Ngritja e Babilonisë, në mijëvjeçarin e 3 p.e.s. shënon përfundimisht zhdukjen e qytetërimit sumer.

[redaktoni] Qytetërimi sumer

[redaktoni] Bujqësia dhe gjuetia

[redaktoni] Tregtia dhe ekonomia

[redaktoni] Arkitektura

[redaktoni] Kultura

[redaktoni] Feja

[redaktoni] Teknologjia

[redaktoni] Gjuha dhe shkrimi

[redaktoni] Shiko edhe

Gjuha sumere
Eposi i Gilgameshit
Ubaidët
Akaidët
Mesopotamia
Babilonia

[redaktoni] Lidhje të jashtme

Gjeografi

Harta e vendndodhjes së Sumerisë

Histori

Historia e Lindjes së Afërt të Lashtë. anglisht

Marrë nga "http://sq.wikipedia.org../../../s/u/m/Sumer%C3%ABt.html"

Kategoritë: Arkeologji | Qytetërime të lashta | Sumerët